Zaterdagmorgen viel al te horen dat het de goede richting uitging en dat er “goede vooruitgang” geboekt werd. Daarom besloot men op de laatste dag van het jaar opnieuw aan tafel te gaan met de bedoeling een akkoord te bereiken. Premier Alexander De Croo (Open Vld) en minister van Energie Tinne Van der Straeten deden er dus alles aan om hun zelfopgelegde deadline, voor het einde van het jaar, nog net te halen en een akkoord te sluiten zodat de jongste twee kerncentrales, na een onderhoud, 10 jaar langer kunnen openblijven.

LEES OOK. “In ons land zal het licht niet uitgaan”, maar De Croo wil voorbereid zijn op “slechtste van alle denkbare scenario’s”

Rond 18 uur werd echter duidelijk dat dat niet meer zou lukken. Premier De Croo stuurde een persbericht de wereld in dat er de afgelopen dagen op een aantal cruciale punten veel vooruitgang geboekt werd. “Beide partijen zijn hier verheugd over. Toch is er meer tijd nodig om tot een akkoord te komen dat beide partijen volledig tevreden stelt”, klonk het. “De federale regering en Engie hebben daarom beslist het overleg de komende dagen voort te zetten. Het doel blijft om binnen een korte termijn een akkoord te bereiken waardoor de levensduur van de reactoren Doel 4 en Tihange 3 met 10 jaar kan worden verlengd.”

In juli werd al een princiepsakkoord gesloten, dat Engie toen zelf nog bestempelde als niet-bindend. Het was de eerste stap waarbij Engie mee in de fuik werd getrokken, maar een onvoldoende stap om de Franse energiereus al te verplichten om ook echt werk te maken van de stappen die gezet moeten worden om zo’n verlenging mogelijk te maken.

Het akkoord waaraan nu wordt gewerkt, moet dat engagement met een nieuwe stap toch al een stuk bindender maken, en moet er vooral voor zorgen dat Engie en de nucleaire waakhond Fanc na de kerstvakantie zo snel mogelijk met de voorbereidingen starten om Doel 4 en Tihange 3 tien jaar langer open te houden vanaf 2026. Want aan de verlenging gaat nog een lang proces vooraf. Daarom is het nodig dat er nu snel een akkoord komt, al steekt dat eigenlijk niet op een dag meer of minder. “Het is niet dat het licht zal uitgaan als er vannacht geen akkoord is”, wordt de deadline binnen Vivaldi zelf ook sterk gerelativeerd.

LEES OOK. Engie wil voorschotfactuur van weduwnaar Gino (82) plots verhogen van 93 naar 963 euro: “Hij verbruikt amper iets, dit is misdadig”

“De lijnen bewegen. Maar het is nu vooral belangrijk om een goed akkoord te hebben. Al moet je daarvoor met twee zijn”, is te horen bij een andere vicepremier. De deadline van Nieuwjaar is vooral een politieke deadline die De Croo zichzelf heeft opgelegd. Maar als het akkoord pas volgende week valt, is er nog geen man overboord. Het parlement is nog in kerstreces waardoor de premier niet meteen spitsroeden zal moeten lopen als de deal wat later rond is.

Berging van kernafval

Die onderhandelingen lopen constructief maar moeizaam. “Met ups en downs”, was vrijdagnacht nog te horen. Elders luidde het dan weer dat “millimeter per millimeter” vooruitgang wordt geboekt. De premier en energieminister Tinne Van der Straeten vormen samen met hun kabinetschefs het kernteam. Daarrond cirkelen verschillende technische teams. Documenten worden heen en weer gestuurd. De onderhandelingen lopen meestal fysiek, maar ook per telefoon of via videocall als Engie-ceo Catherine MacGregor bij de gesprekken betrokken is.

LEES OOK. Engie dreigt met rechtszaak van 1,3 miljard euro als het extra geld moet vrijmaken: heeft het bedrijf een poot om op te staan?

Het zijn dan ook erg complexe onderhandelingen. Daarbij wordt eerst en vooral meer duidelijkheid verwacht over de verdeling van de lusten en de lasten van de verlenging. In de zomer werd overeengekomen dat de jongste kerncentrales in een aparte vennootschap zouden gestopt worden, waarvan Engie en de overheid elk de helft in handen krijgen. Het dagelijkse beheer daarvan blijft wel in handen van Engie. Deze onderhandelingen zouden bijvoorbeeld al iets meer licht moeten werpen op wat de overheid in de vennootschap moet inbrengen om de helft van de kerncentrales in handen te krijgen en hoe de kosten voor de berging van het afval als gevolg van de verlening precies verdeeld worden.

Daarnaast blijft de hamvraag hoeveel geld Engie opzij moet zetten voor de berging van het afval uit het verleden. Engie wil een maximumfactuur. Maar het is niet eenvoudig om die al vast te leggen zolang niet duidelijk is hoe en waar het kernafval zal geborgen worden. Het is nu al duidelijk dat dit een akkoord wordt met nog heel wat losse eindjes, maar wel met voldoende spelregels om die losse eindjes aan elkaar te knopen zodat de eerste effectieve stappen naar een verlenging gezet kunnen worden.