Op vakantie naar Kroatië? Geen paspoortcontroles meer aan (een deel van) de grens en betalen kan nu met euro's

Kroatië werd op 1 juli 2013 de 28e lidstaat van de Europese Unie en is sindsdien nog altijd het laatste land dat toetrad. Intussen zijn er nog maar 27 lidstaten, na het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU. 9,5 jaar later is Kroatië ook klaar om toe te treden tot de eurozone. Die club telt met de komst van Kroatië nu 20 landen. Het laatste land dat toetrad, was Litouwen en dat is toch ook alweer van 2015 geleden.

Vanaf vandaag kunnen de Kroaten dus met de euro betalen. Betalen ze met contant geld, dan kunnen ze nog twee weken met de kuna betalen, de nationale munteenheid. 1 kuna is momenteel 0,13 euro waard. Het wisselgeld krijgen ze wel al in euro's. In het voorbije halfjaar (Kroatië kreeg in juli officieel toelating van de Europese ministers van Financiën) zijn bijna 600 miljoen euromunten geslagen door de Kroatische Nationale Bank. Om al wat te wennen aan de prijzen in euro worden producten in supermarkten en andere winkels al sinds september dubbel geprijsd. 

Overschakelen naar de euro zal vooral de Kroatische economie en het toerisme ten goede komen. De euro zal een "ingrijpende impact hebben op onze economie", voorspelt premier Andrej Plenkovic. Maar niet alle Kroaten zijn even enthousiast met de opgave van de kuna, een symbool van de onafhankelijkheid van Kroatië na het uiteenvallen van Joegoslavië.

Vooral in het binnenland is men er iets minder gelukkig mee, zegt Dave Roosen, een Vlaming die al 10 jaar in Kroatië woont en er een internationaal transportbedrijf uitbaat. "Aan de lange kust, die ik altijd een soort cocon binnen Kroatië noem, zijn ze blij dat er euro's over de toonbank gaan, zij leven van het toerisme. Daar ligt men er niet echt wakker van", vertelt hij in "De ochtend". "Maar in het heel grote binnenland, waar men toch een eenvoudigere levensstijl heeft, liggen de salarissen niet zo hoog. Alles zal duurder worden door de euro. In het binnenland zullen ze er toch een beetje van af zien."

Toch zal ook het toerisme gevolgen ondervinden. De prijzen in de horeca zullen stijgen, meent Roosen. Dat is eigenlijk al een paar jaar aan de gang, weet hij, vooral overnachten in hotels en B&B's is aanzienlijk duurder geworden. Aan de andere kant betekent de overschakeling naar de euro dat de 340 miljoen mensen uit de andere eurolanden voortaan geen geld meer hoeven te wisselen als ze naar Kroatië reizen of niet meer hoeven om te rekenen in de winkeltjes, restaurants en cafeetjes. Al betalen steeds meer mensen - ook op reis - met betaalkaarten.

Voor de Kroaten die de kuna zullen missen, is er nog een kleine troost. De Kroatische versie van de euro zal de nationale munt "eren", want op sommige euromunten zal de beeltenis van een marter staan (kuna is Kroatisch voor marter). Op andere munten wordt dan weer Nikola Tesla (1856-1943) herdacht, een van de grootste uitvinders ter wereld, geboren in een dorpje dat destijds tot het Keizerrijk Oostenrijk behoorde, maar tegenwoordig Kroatisch is.

Kroatië treedt vandaag niet alleen toe tot de eurozone, maar ook tot de Schengenzone. Het is daarmee het eerste land ooit dat op dezelfde dag tot beide zones toetreedt. Op 8 december hadden de Europese ministers van Binnenlandse Zaken het licht daarvoor op groen gezet, in tegenstelling tot Bulgarije en Roemenië, die tot hun grote ontgoocheling nog even zullen moeten wachten.

Het Schengenverdrag kwam in 1985 tot stand en bepaalt dat inwoners van de Europese Unie vrij door het Schengengebied kunnen reizen. Binnen die zone zijn de paspoortcontroles aan de binnengrenzen afgeschaft. Voorwaarde is wel dat de deelnemende landen hun grenzen met de rest van de wereld afschermen.

Voor Kroatië betekent de toetreding concreet dat de controles aan de grens met Slovenië en Hongarije verdwijnen. Net als in de luchthavens, althans voor inwoners van de Europese Unie. Al zal het wellicht nog enkele maanden duren voor de luchthavencontroles aangepast zullen zijn aan de nieuwe werking. Voorlopig wordt 26 maart als datum genoemd. 

Door de toetreding tot Schengen zal het voor toeristen uit de EU gemakkelijker worden om naar Kroatië te reizen. Vooral de populaire vakantiebestemmingen aan de Adriatische kust zullen daar wel bij varen. Al is het maar hoe je het bekijkt, want je kon er ook voor de toetreding tot Schengen al over de koppen lopen.

Het Schengenverdrag werd vernoemd naar de plaats waar het ondertekend werd: Schengen, een dorp in Luxemburg dicht bij het drielandenpunt van Luxemburg, Frankrijk en Duitsland. Aanvankelijk bestond de Schengenzone uit vijf landen: België, Nederland, Luxemburg, Duitsland en Frankrijk. In de decennia erna werd de zone alsmaar uitgebreid. Kroatië is nu het 27e land dat toetreedt tot de Schengenzone.

De meeste van die landen (23) zijn ook lid van de Europese Unie. Daarnaast behoren ook Liechtenstein, Noorwegen, IJsland en Zwitserland tot de Schengenzone. Vier landen uit de Europese Unie zijn nog geen lid: Bulgarije en Roemenië (die vorige maand dus nog geweigerd werden) en de eilanden Ierland en Cyprus, die zich als eiland wel in een bijzondere situatie bevinden.