Tom Waes en een SUV in een verkaveling: kan een programma Vlaamser beginnen dan ‘Het verhaal van Vlaanderen’?

Het verhaal van Vlaanderen begint met Tom Waes die uit zijn auto stapt, zijn rubberen laarzen aantrekt en door een verlaten dorp in Limburg wandelt. Tom Waes en een SUV in een verkaveling: kan een programma Vlaamser beginnen dan Het verhaal van Vlaanderen? Geef de man nog een pak frieten en we zijn er.

’t Is een gemakkelijke grap over een reeks waarvan alleen al de titel aanvoelt als een dia-avond, maar het lachen verging ons snel toen de wijk rond Waes plots veranderde in een eindeloze en ijskoude grasvlakte. In dat ene knappe shot werd het meteen duidelijk hoeveel tijd, geld en toewijding deze historische reeks over ons tochtgat aan de Noordzee moet hebben gekost.

Het pronkstuk van de serie zijn de re-enactments, door acteurs uitgebeelde taferelen uit de tijd van toen. De trailers vol knokkende Romeinse soldaten en middeleeuwse veldslagen spreken tot de verbeelding, maar in de eerste aflevering over de prehistorie bleef het beperkt tot strompelende homo sapiensen over de permafrost, een confrontatie met de neanderthalers en een begrafenisritueel. Regelmatig benadrukten de historici die aan het woord kwamen ook hoe weinig er maar geweten is. Dan is het lastig tv maken natuurlijk, als je weinig meer ter beschikking hebt dan een scherf, een paar lijnen op een rotswand en het occasionele wolneushoornskelet.

Als Waes niet tussen de tableaux vivants loopt, hoort hij een archeoloog uit over de mammoeten en gaat hij vuurstenen zoeken in een Waalse grot. Zijn belangrijkste job is verwonderd zijn in de plaats van de kijker en af en toe een mopje vertellen om de aandacht erbij te houden, zoals over de tijd dat Europa bedekt was met ijs: “Daar kun je veel gin-tonics mee maken. Tenminste als je gin hebt, en tonic. Dat hadden ze toen nog niet.” Echt waar, nonkel Tom? En ik maar denken dat die neanderthalers na een dagje mammoeten mollen aan de mojito zaten.

Alles bij elkaar was de eerste aflevering van Het verhaal van Vlaanderen te traag en te schools, als een tekening in een geschiedenisboek van wat homo sapiensen in de ijstijd. Toch is dit prestigeproject niet zomaar af te schrijven: de re-enactments zijn knap gedaan, aan de bevlogen experts zal het ook niet liggen. Wat deze reeks nodig heeft, zijn herkenbare figuren en tijdperken die dichter bij ons staan en waar meer over te vertellen is.

Kortom, verhalen waar je niet alleen als historicus, maar ook als tv-maker voor de zondagavond wat mee kan. Ambiorix, de Bourgondiërs, de IJzervlakte, de kolonisatie: oprecht benieuwd hoe het er in Het verhaal van Vlaanderen allemaal gaat uitkomen.