‘Ik denk dat we hier meer zullen afzien dan wordt toegegeven’: donkere wolken boven wereldeconomie
‘2023 wordt voor de meeste economieën in de wereld nog zwaarder dan 2022.’ Kristalina Georgieva, topvrouw van het Internationaal Monetair Fonds, windt er geen doekjes om. Vooral China en Europa zullen zwaar getroffen worden.
Vanwaar komen opeens die onheilspellende berichten? Ging het niet de goede kant op met onze economie?
Als de topvrouw van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) spreekt, dan wordt er geluisterd. De Bulgaarse Kristalina Georgieva gaf in een interview met de Amerikaanse nieuwszender CBS News haar economische kijk op 2023. Veel positief nieuws viel er niet te rapen. “Voor het grootste deel van de wereldwijde economieën wordt 2023 een moeilijk jaar, moeilijker dan het jaar dat we achter ons laten”, zegt Georgieva. “Waarom? Omdat de drie grootste economieën – de Verenigde Staten, de Europese Unie en China – allemaal tegelijk hun economische groei zien vertragen. Een derde van de wereldwijde economie loopt zo tegen een recessie aan.”
Georgieva baseert zich op de voorspellingen die het IMF in oktober publiceerde. Daarin werd gesteld dat de wereldwijde groei zou terugvallen van 3,2 naar 2,7 procent. Om het half jaar worden deze prognoses bijgesteld, deze maand volgt een tussentijdse update.
Wat zijn de belangrijkste oorzaken voor die economische moeilijkheden?
Er zijn drie belangrijke redenen die elkaar versterken: de Russische invasie in Oekraïne, het leven dat alsmaar duurder is geworden door de exploderende inflatie en de groeivertraging in China.
Vooral bij dat laatste stond Georgieva lang stil. Door het afstappen van het zerocovidbeleid in China dreigt de situatie daar nog rampzaliger te worden. “Voor de eerste keer in veertig jaar zal de economische groei er gelijk zijn aan de mondiale groei of zelfs slechter scoren. Tot voor enkele maanden waren de leveringsproblemen een gevolg van het feit dat een volledige stad of regio werd afgesloten, maar nu gaan er heel wat werknemers te ziek zijn om te werken. En dat gaan we merken aan de globale aanleveringsketens, die nog meer verstoord zullen worden.”
Econoom Geert Noels ziet hier wel een blessing in disguise. “Door de afgenomen vraag zal er minder druk komen op de energie- en grondstoffenprijzen. En dat zou dan weer positief nieuws zijn voor het terugdringen van de inflatie. Al mogen we ons zeker geen illusies maken: in China zal president Xi Jinping er alles aan doen om de vraag aan te wakkeren. Door de beperkte transparantie heeft hij enorm veel mogelijkheden om alles te sturen. Van een aantal dingen hoeft hij zich helemaal niks aan te trekken, denk maar aan een vergrijzing of de klimaatuitdagingen. Het zijn voor ons extra handicaps, die op termijn wel voordeel kunnen opleveren.”
Wat betekent dat nu allemaal voor Europa en België? Had Georgieva daar ook iets over te vertellen?
Ja, ook hier niks om vrolijk van te worden. “De Europese Unie is zwaar getroffen door de oorlog in Oekraïne. De helft van de EU krijgt in 2023 af te rekenen met een recessie.” Vooral Duitsland en Zweden krijgen het zwaar te verduren, met zelfs een krimp van de economie in 2023. “Ik denk dat we meer zullen afzien dan nu wordt toegegeven”, maakt Noels zich sterk. “Men is vaak nogal moedig in zijn uitspraken. Tot nu toe valt het allemaal mee, maar de komende maanden worden echt wel cruciaal. Daar ligt de focus van de meeste economen.”
België zou een recessie – een krimp van de economie in twee opeenvolgende kwartalen – nipt kunnen vermijden. Noels: “Maar dat is eerder symbolisch. Als je het mij vraagt, ziet Europa er het zwakst uit van de drie grote handelsblokken. De dreiging van een milde of harde recessie is de grootste uitdaging. De stijgende rente leidt altijd tot een crisis binnen de eurozone. Bovendien is in de EU de arbeidsmarkt niet flexibel, wat ons concurrentiekracht kost. En het energievraagstuk is niet opgelost. Dat zijn toch heel wat grote uitdagingen die nog op ons afkomen.”
De VS lijken er dus het best vanaf te komen. Hoe komt dat?
Het is algemeen bekend dat in de Verenigde Staten de arbeidsmarkt veel minder aan strenge regels gebonden is dan in Europa. “De VS zijn het weerbaarst”, omschrijft Georgieva het. “En zo kan eventueel een recessie vermeden worden. De arbeidsmarkt blijft ontzettend sterk.”
Noels: “Het is een flexibele economie, waarbij de lonen wel gestegen zijn maar niet zo hard als de inflatie. En zo heeft het zijn concurrentiekracht kunnen versterken. Ook heeft Amerika niet zo hard te kampen met de hoge energieprijzen. Onder meer dankzij zijn schaliegas voorziet het in zijn eigen energieproductie.”
Een groot nadeel van de sterke arbeidsmarkt is dat de Amerikaanse centrale bank, de Fed, de beleidsrente nog veel langer hoog zal moeten houden om de inflatie naar beneden te brengen. Dat heeft dan weer gevolgen voor de ontwikkelingslanden, die geleend hebben in goedkope dollars. Dat zal vanaf nu veel duurder worden, waardoor zij het moeilijk zullen krijgen om hun schulden af te lossen.
Georgieva: “Het gaat dan over landen als Tsjaad, Ethiopië, Zambia, Ghana, Libanon, Suriname en Sri Lanka. We moeten deze landen helpen, maar dat zal vooralsnog geen grote gevolgen hebben voor de globale economie. Als dat lijstje verder aangroeit, kunnen we wel voor onaangename verrassingen komen te staan.”