Terreurproces ligt opnieuw stil: verbod naaktfouilles “niet gerespecteerd”, politiecommissaris weigert te getuigen zonder bivakmuts

Bij de start van de zitting vandaag las Massart de beschikking van de Brusselse kortgedingrechter voor van de zaak die de advocaten van zes beschuldigden hadden aangespannen. De rechter verbood de dagelijkse naaktfouilles, die met hun systematische karakter een vernederende behandeling zouden zijn volgens het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

Nadien kregen de advocaten van de verdediging het woord. Zij legden uit dat er niets veranderd is en dat hun cliënten de boodschap kregen dat de naaktfouilles zouden blijven doorgaan. Volgens advocaat Nicolas Cohen kreeg zijn cliënt Bilal El Makhoukhi louter de boodschap dat het om “protocol” ging. Van een specifieke, individuele motivering – waarbij de naaktfouilles nog wel mogelijk zouden zijn – was er geen sprake, klonk het.

Delphine Paci, advocate van beschuldigde Salah Abdeslam, stelde dat het recht op een rechtvaardig proces is geschonden. “Ze moeten een vernederende behandeling ondergaan, anders kunnen ze niet aanwezig zijn op hun proces”, zei Paci. Ze legde de verantwoordelijkheid bij minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) en bij de politie, omdat ze weigeren de procedures aan te passen.

Laura Pinilla, advocate van Mohamed Abrini, zei dan weer dat ze geen mandaat meer had van haar cliënt. “Hij kan het niet aanvaarden dat zijn rechten weer geschonden zijn”, zei ze. Ook Jonathan De Taye, advocaat van beschuldigde Ali El Haddad Asufi, vroeg zich “in eer en geweten” af in hoeverre hij in deze omstandigheden zijn mandaat kan uitvoeren om zijn cliënt te vertegenwoordigen.

KIJK. Dit is alles wat u moet weten over het terreurproces

Indien de naaktfouilles op dagelijkse basis blijven plaatsvinden, dan is het “onmogelijk om op het proces te verschijnen en op de vragen te antwoorden”. Dat verklaarde beschuldigde Sofien Ayari. “Er zijn veel dingen in de gevangenis die me niet plezieren”, stak Ayari van wal. Maar de dagelijkse naaktfouilles met kniebuigingen vormen voor de beschuldigde het breekpunt.

Ayari liet weten dat hij niets te verliezen heeft doordat hij bij eerdere veroordelingen al vijftig jaar opliep, maar zei dat hij uit “respect” voor de slachtoffers en de burgerlijke partijen wou verschijnen. Na de verklaring van Ayari besliste assisenvoorzitster Laurence Massart om de zitting kort op te schorten.

De rechten van de verdediging en van de slachtoffers moeten worden gerespecteerd, maar het proces moet ook doorgaan. Dat zeiden de burgerlijke partijen. In de beschikking van de kortgedingrechter staat dat de systematische naaktfouilles het enige probleem zijn, zei Alexandre Wilmotte, die drie slachtoffers vertegenwoordigt.

“Heeft iemand de autoriteiten gehoord over hun intenties?”, vroeg hij zich af. “De rechter van de verdediging moeten gerespecteerd worden, maar er zijn ook mogelijkheden om te remediëren over dergelijke zaken. En ondertussen moet het proces voor de slachtoffers doorgaan”, aldus de advocaat nog. Hij benadrukte ook dat het hof maatregelen genomen heeft om de beschuldigden de tijd te geven om de kortgedingprocedure aan te passen. “De hele timing werd omgegooid.”

“Ceci n’est pas un procès”, reageerde de woordvoerder van het advocatencollectief Life4Brussels Gaetan Meuleman. “In Frankrijk ging het wel goed, waarom kan het hier dan niet? Er is een opeenvolging van problemen: eerst was het de beschuldigdenbox, nu het transport van de beschuldigden”, zei hij. Volgens hem overheersen er gevoelens van “woede, teleurstelling en verdriet” bij de slachtoffers die aanwezig waren in de zaal. “Sommigen namen speciaal een dag verlof om naar hier te komen.”

Ook het Openbaar Ministerie betreurde dat er nog steeds problemen zijn rond de transferomstandigheden van de beschuldigden. “Er zijn twee vragen die we ons nu moeten stellen”, zei Federaal procureur Paule Somers. “Wat zijn de intenties van de staat en is de staat bezig met het verantwoorden van de richtlijnen?”

Massart riep bij de herneming van het proces de politiediensten en het parket op om de situatie over de gevangenentransporten te “deblokkeren”. Het bleek echter dat de verantwoordelijke van directie bescherming (DAP) van de federale politie enkel nog via zijn advocaat wou communiceren. Als hij dan toch voor het assisenhof moest verschijnen, wou hij dat enkel doen met een bivakmuts op, en niet met ontbloot gezicht.

De assisenvoorzitter deed daarop een oproep aan zowel de politiediensten als de procureurs. “Ik nodig de minister, de politiediensten en de advocaten van de verdediging uit om rond de tafel te gaan zitten in een poging om de situatie te deblokkeren. Anders zal het proces zeker vertraging oplopen.”

“De federale politie heeft dinsdagnamiddag toelichting gegeven bij de ministeriële richtlijn”, klonk het in een reactie van de politie. Volgens woordvoerster An Berger zal dit “nu verder besproken worden in de rechtbank”.

Massart besliste uiteindelijk om de zitting op te schorten en het proces woensdag om 9 uur te hervatten.

Morgen zullen de hulpverleners en speurders die na de aanslag in het metrostation van Maalbeek ter plaatse kwamen, getuigen. Die getuigenissen hadden normaal vandaag van start moeten gaan. Vandaag legden de speurders en hulpverleners die het woord zullen nemen over de situatie in Maalbeek wel al de eed af, zodat hun getuigenis meteen kan starten wanneer de tijd rijp is.

KIJK. Terreurproces ligt opnieuw stil: hoe moet het nu verder?