Einde van Qatargate nog niet in zicht: ‘Dit onderzoek kan voor de strijd tegen corruptie worden wat Sky ECC is voor de strijd tegen drugs’

Zakken vol geld en dure geschenken in ruil voor invloed in het Europees Parlement. Dat is in het kort Qatargate, het corruptieschandaal dat zich in december ontvouwde.

In een nieuw hoofdstuk van deze saga kijkt het Europees Parlement nu of de parlementaire onschendbaarheid van twee leden opgeheven kan worden. Het gaat om de Belgische PS’er Marc Tarabella en de Italiaan Andrea Cozzolino die vermoedelijk steekpenningen ontvingen. Eerder werden de heren al geschorst.

Voorzitter van het Europees Parlement Roberta Metsola zet vaart achter de procedure. Parlementariërs kunnen pas vervolgd worden voor een misdrijf als hun immuniteit is opgeheven, want ze genieten diplomatieke onschendbaarheid zolang ze in functie zijn. “Corruptie mag niet lonen en wij zullen alles in het werk stellen om corruptie te bestrijden”, zo formuleerde Metsola het stevig in een persverklaring.

Qatargate kwam in december aan het licht. Belgische autoriteiten deden toen invallen bij meerdere Europarlementariërs in een onderzoek naar omkopingen door Qatar en Marokko in ruil voor invloed op het hoogste niveau van de EU.

Witwassen

Bij het politieke schandaal zijn politici, politieke medewerkers, lobbyisten, ambtenaren en hun families betrokken. Het is geen lichte kost: ze worden verdacht van corruptie, het witwassen van geld en georganiseerde misdaad.

België leidt het onderzoek naar het corruptieschandaal. De Belgische Staatsveiligheid startte het inlichtingenonderzoek in 2021. Daarbij werd het huis van de Italiaan Pier Antonio Panzeri, een belangrijke schakel in Qatargate, onderzocht. Dit leidde tot een gerechtelijk onderzoek.

“Dit onderzoek kan voor de strijd tegen corruptie worden wat Sky ECC is voor de strijd tegen drugs”, zei Vincent Van Quickenborne (Open Vld) in een eerder interview met deze krant. Er zijn volgens de minister van Justitie voorlopig geen aanwijzingen dat geprobeerd is Belgische Kamerleden om te kopen.

Ook Marokko speelt een rol in het schandaal, met mogelijke corruptie door zijn inlichtingendienst DGED en de Marokkaanse ambassadeur in Polen. Het lijkt erop dat voormalig Europees Parlementslid Pier Antonio Panzeri zich al jarenlang liet beïnvloeden en betalen door Marokko. Tonnen cash vond de politie in zijn Brusselse en Italiaanse woning. Ook heerst het vermoeden dat hij in contact stond met de Marokkaanse spion ‘M118’. Deze spion is naar verluidt de schakel tussen Panzeri en de Marokkaanse geheime dienst.

Socialisten

Maar de Italiaan is niet de eerste naam die publiekelijk aan het corruptieschandaal gekoppeld werd. Dat was het Griekse Europarlementslid Eva Kaili. Ze maakt deel uit van de fractie van de Europese Socialisten en Democraten, net als Marc Tarabella en Andrea Cozzolino.

Kaili is aangehouden en uit haar functie gezet en zit in afwachting van haar proces vast in België. Ze ontkent elke vorm van corruptie van haar kant, zegt haar advocaat. Haar partner Francesco Giorgi heeft wel bekend betrokken te zijn bij corruptie en inmenging door Qatar en Marokko. Hij is adviseur voor het Midden-Oosten en Noord-Afrika in het Europees Parlement – en werkzaam bij de ngo Fight Impunity.

Fight Impunity werd in 2019 opgericht door – jawel – Pier Antonio Panzeri om mensenrechten te bevorderen en schenders te berechten. Vermoedelijk gebruikte Panzeri de ngo als een dekmantel voor omkoping en beïnvloeding van het Europese Parlement. Panzeri is – een beetje ironisch – ook de voormalige voorzitter van de subcommissie mensenrechten van het Europees Parlement.

Aardgas

Qatargate wordt gezien als een van de ergste corruptieschandalen in Brussel. Qatar wilde zo invloed afkopen in het Europees Parlement op politiek en economisch niveau. Het land wil bijvoorbeeld afspraken maken met EU-landen over aardgas. Een ander doel is het bewerkstelligen van visumvrij reizen voor Qatarezen naar de 27 Europese Schengenlanden.

Poen in ruil voor een positief geluid, dat was de werkwijze. Eva Kaili verdedigde in 2022 Qatar op verschillende momenten. Ze noemde het land een “koploper op het gebied van arbeidsrechten”, in een tijd dat er wereldwijd veel aandacht was voor de werkomstandigheden van arbeiders in het land.

In november sprak Kaili tijdens de plenaire vergadering over de “historische transformatie” die Qatar had doorgemaakt als gevolg van het WK. Tijdens de vergadering werd juist een resolutie aangenomen waarin de dood van duizenden arbeidsmigranten werd betreurd. Ook stemde ze voor visumliberalisering voor Qatar en Koeweit in een commissie van het Europees Parlement waar ze niet eens lid van was.

‘Hoeder van de mensenrechten’ Pier Antonio Panzeri mengde zich dan weer in beslissingen van het Europees Parlement die relevant zijn voor Marokko. Het zou ook Panzeri zijn die assistenten van Europese Parlementsleden instrueerde, om zo Qatar te beschermen.

Het Europees Parlement wil de onderste steen boven keren in het onderzoek. Ook moet herhaling in de toekomst voorkomen worden. Voorzitter Metsola zet de komende weken haar plannen voor hervormingen uiteen, zegt ze in een verklaring. De huidige regels worden herzien, en er komt een verbetering van de interne systemen – ook als gaat om handhaving.