"Een joekel van een crisis voor de Republikeinen en geen doorbraak in zicht": correspondent Björn Soenens over politieke impasse in VS
"Dit is een joekel van een crisis voor de Republikeinse partij." Dat zegt VS-correspondent Björn Soenens over de politieke impasse in het Huis van Afgevaardigden, waar de Republikeinen er maar niet in slagen om een voorzitter te verkiezen. De gedoodverfde kandidaat, Kevin McCarthy, ziet zijn weg geblokkeerd door een 20-tal rebellerende parlementsleden. "Er is geen doorbraak in zicht. Je hoort mensen zeggen dat het dagen of zelfs weken kan duren", vertelt Soenens.
Al zes stemrondes zijn er geweest, maar nog steeds is er geen voorzitter of speaker aangeduid voor het Huis van Afgevaardigden. Die man of vrouw wordt de opvolger van de Democrate Nancy Pelosi. En omdat de Republikeinen nu een nipte meerderheid hebben, komt de positie aan hen toe. Maar de gedoodverfde kandidaat, Kevin McCarthy, blijkt niet aan de vereiste 218 stemmen te komen. Vanavond volgt een nieuwe poging, maar of het nu wel gaat lukken, is maar zeer de vraag.
"Zonder voorzitter kan het parlement niet werken", vertelt VS-correspondent Björn Soenens. "De voorzitter is nodig om de werkzaamheden te bepalen, de agenda te zetten en commissies op te starten, bijvoorbeeld tegen president Biden of zijn zoon. Het Huis telt 435 leden. De traditie wil dat zij de eed afleggen in handen van de voorzitter. Zolang die er niet is, kunnen nieuwe parlementsleden dat niet doen."
"Tien procent van de Republikeinen dwarsboomt de wil van de andere negentig procent. De rebellen vertrouwen McCarthy niet omdat ze vinden dat hij een figuur van het establishment is, terwijl zij naar Washington zijn gekomen om de Amerikaanse politiek in een radicaal andere richting te sturen."
De rebellen vertrouwen McCarthy niet omdat ze vinden dat hij een figuur van het establishment is
Een oproep van oud-president Donald Trump om de rangen te sluiten en McCarthy te verkiezen, heeft niets uitgehaald. Nochtans zijn veel van de rebellerende parlementsleden trouwe Trump-aanhangers die hem gesteund hebben in het aanvechten van de verkiezingsuitslag. Volgens Soenens gaan de wortels van deze crisis verder terug dan Trump. "De radicalisering binnen de Republikeinse partij is eigenlijk al 25 jaar aan de gang en het resultaat daarvan zien we nu."
Pyrrusoverwinning
De nipte meerderheid die de Republikeinen bij de verkiezingen van november vorig jaar wisten te bemachtigen, lijkt zo een pyrrusoverwinning te worden. "Dit zegt ook iets over McCarthy zelf", zegt Soenens. "Sinds de verkiezingen wist hij dat er dissidentie was binnen zijn partij, maar de voorbije twee maanden is hij er niet in geslaagd de rangen te sluiten, met dit voor hem vernederende schouwspel tot gevolg."
Is een andere kandidaat dan een mogelijkheid? De radicale fractie schuift zelf Byron Donalds naar voren. "Die is nog maar congreslid sinds 2021. Dat is een symbolische kandidaat en geen bruggenbouwer." Zo'n brugfiguur is er gewoon niet, zegt Soenens. "Misschien Steve Scalise. Hij is de tweede in rang van de Republikeinen. Maar voor het zover is, zal men toch een paar armen moeten omwringen."
Het zou ook kunnen dat McCarthy hulp zoekt bij de Democraten, zegt Soenens. "Maar die gaan het spel zo lang mogelijk spelen om de bal in het kamp van de Republikeinen te leggen. Zij hebben tenslotte de meerderheid. Zij moeten de speaker kiezen. Als de Democraten McCarthy zouden kiezen als voorzitter, blijft ook die onenigheid binnen de Republikeinse partij. Als er later wetten moeten worden gestemd, zullen die twintig ze mogelijk ook dwarsbomen. Het is een joekel van een crisis voor de Republikeinse partij."
BELUISTER - "Het duurt misschien nog weken voor er een voorzitter verkozen is ", zegt Björn Soenens in "De ochtend":
Patstelling in Huis van Afgevaardigden in VS: na zes stemrondes nog altijd geen nieuwe voorzitter
Wat is dat, een speaker?
Net zoals bij ons bestaat het parlement in de VS uit 2 kamers: het Huis van Afgevaardigden en de Senaat. De voorzitter van het Huis heet de speaker.
Het is de op twee na belangrijkste functie in de Amerikaanse politiek, na de president en de vicepresident. Zo speelt de speaker een belangrijke rol bij het leiden van het Huis en het bevorderen van het politieke debat.
De voorbije jaren was de Democraat Nancy Pelosi de speaker omdat haar partij een meerderheid in het Huis had. Sinds de parlementsverkiezingen van november 2022 hebben de Republikeinen een (nipte) meerderheid in het Huis, dus kunnen zij iemand uit hun eigen rangen als nieuwe speaker aanduiden.
De Senaat kiest geen eigen voorzitter. Daar neemt de vicepresident de leiding in handen, zoals de grondwet dat voorschrijft.