‘Onze afdeling ligt bomvol’: ziekenhuizen waarschuwen voor combinatie van griep en bacteriële infectie

De griep is in het land en volgens Sciensano zijn alle criteria om van een griepepidemie te gewagen vervuld. In de ziekenhuizen weten ze dat uiteraard al langer, want behalve een toevloed van corona- en RSV-patiënten zien ze de voorbije twee weken steeds meer patiënten met griep de schaarse bedden bezetten. In de meeste ziekenhuizen is de maximumcapaciteit bijna bereikt, in het UZ Gasthuisberg in Leuven zitten ze erover. 30 procent van de geplande opnames moet daardoor worden uitgesteld. Net als in het UZ Gent, zien ze in het UZ Leuven opvallend meer patiënten met bovenop de griep een supplementaire bacteriële infectie.

Lokaal immuunsysteem

“Er is geen duidelijke verklaring waarom die stijging er is. Is onze algemene immuniteit verminderd? Komt het omdat we als gevolg van corona twee jaar gevrijwaard zijn gebleven van contacten met bacteriën en nu wel weer worden blootgesteld?”, kaatst dokter Pascal Van Bleyenbergh (UZ Leuven) de vraag terug.

“Door de maskerplicht hebben we onszelf lange tijd afgeschermd van virussen en bacteriën. Misschien is ons systeem daardoor wat minder sterk, maar dat is eigenlijk speculatie. Dat een griep soms gepaard gaat met een bijkomende bacteriële infectie is evenwel niet nieuw. Dat zit zo: je hebt een algemeen afweersysteem - het immuunsysteem - maar je hebt ook een lokaal afweersysteem. In principe zal het lokale immuunsysteem verhinderen dat een bacterie de luchtpijptakken binnenkomt, maar wanneer je een virale infectie hebt, dan werkt dat systeem minder goed. Je luchtwegen zijn ontstoken, er zijn veel meer slijmen en dergelijke en dat zorgt ervoor dat die bacterie makkelijker binnen geraakt. En dat zien we nu echt wel veel frequenter.”

Hoeveel meer patiënten op die manier in het ziekenhuis belanden, is niet te zeggen. “Ik heb daar geen statistieken van, maar reken toch maar op een toename met 30 procent”, zegt Van Bleyenbergh. “We horen vaak hoe het is begonnen met ‘een griepje’, een virale infectie, en eindigt met een bacteriële longontsteking. Door de band kun je stellen dat 10 procent van mensen met een longontsteking naar het ziekenhuis moet. We zien nu dat onze afdeling bomvol ligt, alle bedden die zijn toegewezen aan longziekten - we hebben er net geen honderd - zijn ingenomen en we hebben daarnaast nog bedden ingenomen op andere afdelingen. 40 procent van alle longpathologieën is een infectie.”

Volgens Van Bleyenbergh is die onverklaarbare stijging reden om alert te blijven. “We komen uit een tijd dat we zowat allemaal een virale infectie hebben gehad en we weten dat virale infecties geen aanleiding geven tot het gebruik van antibiotica. Maar daar schuilt het gevaar”, zegt hij. “Stel nu dat je een valling hebt met wat hoofdpijn, keelpijn en een lopende neus. Dan heb je wellicht een virale infectie. Hoge koorts is een symptoom van griep en hoeft niet te wijzen op een bacteriële infectie.”

“Maar de kans bestaat dat je daarna toch een bacteriële infectie krijgt omdat je daar nu eenmaal vatbaarder voor bent. De klachten zijn ongeveer dezelfde - misschien wat meer hoesten en fluimen - maar er wordt niet altijd aan gedacht, waardoor een behandeling met antibiotica te laat wordt opgestart. Dit is geen pleidooi voor meer antibiotica, maar als het echt om een bacteriële pneumonie gaat en je start te laat met antibiotica, dan heb je een verhoogde kans op complicaties en een verhoogde kans op ziekenhuisopname. Ik verwijt huisdokters niets: we gaan al twee jaar door een golf aan infecties, iedereen hoest en snottert, en dan is het niet makkelijk om de patiënten met een bacteriële infectie eruit te halen. Maar we moeten dus alert zijn, gezien er duidelijk meer gevallen zijn, en antibiotica misschien iets laagdrempeliger gebruiken dan gewoonlijk.”

Meer jonge patiënten

Nog opvallend: in het UZ Gasthuisberg zijn meer jongeren met een longontsteking opgenomen. “We hebben hier een meisje van amper 17 jaar met een longontsteking en hebben de voorbije weken ook al twintigers en dertigers gehad. De kans dat jonge mensen een longontsteking krijgen, is evenwel klein en de kans is nog kleiner dat ze daardoor in het ziekenhuis belanden. Maar we kunnen er niet omheen dat er een toename is. Pas op, het zijn er geen honderden. We zijn de week beginnen met 34 patiënten met een infectie op de luchtwegen, 7 van hen waren aan de jonge kant, maar de meerderheid is 65-plus en meestal zelfs hoogbejaard. Iedereen kan ziek worden: er is corona, RSV en influenza. Wij zien op onze afdeling vooral kwetsbare personen passeren, maar in je eigen omgeving merk je toch dat zowat iedereen ten prooi valt.”