Vijftiende (!) keer goede keer: maak kennis met Kevin McCarthy, de nieuwe Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden
Er waren 15 stemrondes voor nodig, maar de Republikein Kevin McCarthy is dan eindelijk toch verkozen als nieuwe voorzitter of speaker van het Huis van Afgevaardigden in de VS. Hij volgt de Democraat Nancy Pelosi op. Een portret van de man die het voortaan voor het zeggen heeft in het halfrond.
De tussentijdse verkiezingen in november vorig jaar leverden een verdeeld Congres op: de Democraten slaagden erin de controle over de Senaat te behouden, maar in het Huis van Afgevaardigden moesten ze die (nipt) aan de Republikeinen afstaan.
De uitslag bezegelde meteen het lot van de Democratische voorzitter van het Huis, Nancy Pelosi. De hamer van de speaker behoort nu een Republikein toe en zijn naam is Kevin McCarthy. Een man die al langer aast op de job.
Wat is dat, een speaker?
Net zoals bij ons bestaat het parlement in de VS uit 2 kamers: het Huis van Afgevaardigden en de Senaat. De voorzitter van het Huis heet de speaker.
Het is de op twee na belangrijkste functie in de Amerikaanse politiek, na de president en de vicepresident. Zo speelt de speaker een belangrijke rol bij het leiden van het Huis en het bevorderen van het politieke debat.
De voorbije jaren was de Democraat Nancy Pelosi de speaker omdat haar partij een meerderheid in het Huis had. Sinds de parlementsverkiezingen van november 2022 hebben de Republikeinen een (nipte) meerderheid in het Huis, dus kunnen zij iemand uit hun eigen rangen als nieuwe speaker aanduiden.
De Senaat kiest geen eigen voorzitter. Daar neemt de vicepresident de leiding in handen, zoals de grondwet dat voorschrijft.
BEKIJK - Björn Soenens geeft een laatste stand van zaken, live vanuit New York:
Kevin McCarthy won in november de interne Republikeinse verkiezingen van Andy Biggs, een zeer conservatieve Republikein, met 188 van de 214 stemmen. Vervolgens moest hij de belangrijkste horde nemen: een meerderheid van de stemmen krijgen onder alle 435 leden van het Huis.
Dat liep lang niet van een leien dakje. Door verzet van een twintigtal rechts-radicale Republikeinen in het Huis, kwam McCarthy liefst 14 stemrondes lang stemmen te kort om een meerderheid achter zijn naam te krijgen. Na intensieve onderhandelingen wist hij in de 15e stemronde uiteindelijk wel genoeg "rebellen" te overtuigen om hem te steunen.
"Bij de 14e stemronde was het bijna raak: McCarthy had één stem te kort. Toen was er even sprake van een groot drama: ze dachten te verdagen en pas maandag terug te keren. Maar ze besloten nog een keer te stemmen. Toen hebben een paar tegenstemmers gezegd dat ze gewoon "aanwezig" waren, waardoor de drempel om het vereiste aantal stemmen te halen, lager werd. Er zijn wel veel toegevingen gedaan. De tegenstanders hebben eigenlijk hun slag thuis gehaald", legt Amerika-correspondent Björn Soenens uit.
BEKIJK - "A speaker has not been elected": zo verliepen de eerste stemrondes
Eenvoudige komaf
De nieuwe voorzitter van het Huis is een man van eenvoudige komaf. Zijn moeder was huisvrouw en zijn vader was brandweercommandant. McCarthy's grootvader aan moederskant was een Italiaanse immigrant en zijn grootvader aan vaderskant was – zoals zijn naam doet vermoeden – Iers. Kevin McCarthy was de eerste Republikein van de familie, zijn ouders waren lid van de Democratische partij.
McCarthy is een politicus pur sang: hij wijdde zijn volledige volwassen leven aan de Amerikaanse politiek. Hij begon als stafmedewerker voor het Congreslid Bill Thomas en zat vier jaar in het deelstaatparlement van Californië. Begin 2007 kwam hij voor het eerst in het federale Huis van Afgevaardigden terecht, waar hij nu al 16 jaar een zitje heeft.
In 2015 probeerde McCarthy al eens voorzitter te worden, maar hij moest toen de duimen leggen voor Paul Ryan. Nochtans had John Boehner, de toenmalige voorzitter, McCarthy aangeduid als de ideale opvolger.
Zijn verlies had hij echter alleen aan zichzelf te danken. Tijdens een televisie-interview deed McCarthy enkele ongelukkige uitspraken over een parlementair onderzoek naar de aanslag in Benghazi in 2012 (islamistische militanten vielen toen een Amerikaans diplomatiek gebouw aan in Libië).
Uit zijn antwoorden leidde men af dat het onderzoek naar de aanslag politiek gemotiveerd was om Hillary Clinton, die in 2012 minister van Buitenlandse Zaken was, een hak te zetten. Later kwam McCarthy terug op zijn uitspraken, maar na de ongelukkige communicatie (of na de plotse beschuldigingen over een affaire met een andere politica) moest hij zijn droom om voorzitter te worden nog even in de koelkast steken.
De magische minuut
McCarthy was wel vijf jaar de meerderheidsleider van de Republikeinen (2014-2019), vergelijkbaar met een fractieleider in de federale Kamer van België of het Vlaams Parlement. John Boehner en vervolgens Paul Ryan waren toen speaker. Nadat de Democraten bij de tussentijdse verkiezingen van 2018 de controle over het Huis hadden overgenomen, werd hij begin 2019 minderheidsleider. Pelosi kreeg toen opnieuw de hamer van speaker in handen.
McCarthy toonde zich als minderheidsleider een groot voorstander van de voormalige president Donald Trump. Ook Marjorie Taylor Greene, sinds begin 2021 lid van het Huis en omstreden wegens haar racistische en antisemitische opmerkingen en complottheorieën, kon rekenen op zijn steun.
Op 18 november 2021 hield McCarthy een toespraak van ruim 8 uur. Hij beriep zich daarvoor op de "magische minuut", een systeem in de Verenigde Staten waarbij partijleiders zo lang mogen spreken als ze willen. Hij probeerde daarmee de goedkeuring van de Build Back Better Act, een groot investeringsplan van president Joe Biden, te vertragen.
Moeilijke opdracht
McCarthy liet in het verleden al meermaals van zich horen met opvallende en soms omstreden standpunten. Zo omschreef de Washington Post hem in 2015 als "een voorstander van anti-abortusrechten". Tijdens de presidentsverkiezingen in 2020 verspreidde hij valse beweringen over de geldigheid van de presidentsverkiezingen. De klimaatverandering ziet McCarthy niet als een prioriteit, maar in tegenstelling tot zijn voorbeeld Trump erkent hij wel dat er "kleine problemen" zijn.
McCarthy wacht nu een behoorlijk moeilijke opdracht. Als speaker zal hij aan het hoofd komen te staan van een Republikeinse fractie die steeds rechtser wordt en sterke sympathieën heeft voor Trump. Daardoor kan het flink wat moeilijker worden om compromissen tussen de verschillende fracties in het Huis te sluiten.
Bovendien kan door de krappe meerderheid van de Republikeinen een handvol "koppige" Republikeinen de plannen van McCarthy dwarsbomen, wat bij zijn moeizame verkiezing tot voorzitter meteen duidelijk is geworden. Ook dat kan de positie van de nieuwe speaker in zekere mate verzwakken.
Na zijn overwinning tijdens de interne verkiezingen beloofde McCarthy dat hij voor een trendbreuk zal zorgen in vergelijking met Pelosi. "Alle macht zal niet langer bij de speaker zitten zoals Nancy het deed. Wetsvoorstellen zullen echt voorafgaand in commissies worden besproken en er zal echte inspraak zijn."
Dit artikel is een herwerkte versie van een artikel dat op 17 november 2022 gepubliceerd werd.
BEKIJK - "Alle macht zal niet langer bij de voorzitter zitten zoals bij Nancy", McCarthy reageert op zijn overwinning bij de interne verkiezingen (17/11/22):
