Kevin McCarthy heeft een deal met zijn tegenstanders, maar hij is nog lang niet van ze af: ‘Dit is een recept voor crisis na crisis na crisis’

Een bezorger met pet rijdt dinsdag een kar vol blauwe plastic boxen het Capitool binnen. Een zwaar bureau rolt over glanzend marmer. De spullen passeren kroonluchters, zuilen en elegante staatsieportretten in gouden lijsten. Ten slotte bereiken ze hun eindbestemming: het kantoor van de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, na de president en vicepresident de machtigste persoon van het land. De inboedel is van Republikein Kevin McCarthy (57). Hij denkt gelijk zijn nieuwe werkplek te kunnen betrekken. Maar het loopt anders.

Dat McCarthy enige tegenstand zou ondervinden bij het binnenslepen van het voorzitterschap was verwacht. Zijn partij is tot op het bot verdeeld. Maar dat hij het een bloedig gevecht van vier dagen, en vijftien stemronden, zou worden – nee, dat had hij niet zien aankomen.

McCarthy is gesaboteerd door een verbond van twintig ultraconservatieve Congresleden. Door steeds op andere, kansloze kandidaten te stemmen, blokkeerde deze groep dagenlang zijn benoeming. Zo hielden ze het hele land in de tang: zonder voorzitter kan het politieke jaar niet beginnen. Pas op vrijdag blijken ze hem dan eindelijk te steunen. In de vijftiende stemronde wist McCarthy 216 stemmen te verwerven.

In de Congresbanken oogde Kevin McCarthy deze week diep gekrenkt. En toch heeft hij deze situatie helemaal aan zichzelf te wijten. McCarthy is gebeten door het beest dat hij zelf heeft binnengelaten. Jarenlang danste de Republikeinse fractievoorzitter naar het pijpen van uiterst rechts. Hij heulde met ultranationalistische en zelfs radicaal-rechtse kandidaten die weinig ophadden met de democratie. Al die tijd keek hij toe hoe gematigde partijgenoten door hen aan stukken werden gescheurd. Nu zit hij zelf onder de tandafdrukken.

Met alle winden mee

Kevin McCarthy is een pragmatisch man die gemakkelijk met alle winden meewaait. Op het moment dat hij in 2007 aantreedt in het Huis van Afgevaardigden, is de sterkste wind afkomstig van de Tea Party, een extreem conservatieve beweging die zich afkeert van de federale overheid. Als hij het ver wil schoppen binnen de partij, denkt het Congreslid uit Californië, moet ook hij naar rechts opschuiven.

Tegen de tijd dat Donald Trump ten tonele verschijnt, is McCarthy opgeklommen tot fractieleider. In ruil voor diens steun laat hij Trump en zijn radicale, soms extremistische bondgenoten uit de uiterst rechtse Freedom Caucus jarenlang met van alles en nog wat wegkomen.

“President Trump heeft deze verkiezingen gewonnen”, zegt McCarthy eind 2020 op Fox News, vlak nadat Joe Biden tot president is verkozen. Wanneer die leugen later tot de Capitoolbestorming leidt, schrikt McCarthy daar zelf ook een beetje van. Even lijkt het erop dat hij de oud-president laat vallen, maar algauw staan ze weer gezellig samen op de foto.

Vanaf dat moment richt McCarthy zijn toorn op partijgenoten die vóór Trumps afzetting hebben gestemd. Vooral Liz Cheney en Adam Kinzinger krijgen ervan langs, twee Republikeinen die pleiten voor een onderzoek naar de Capitoolbestorming. Zorgen uiten over de democratie wordt in de fractie onder aanvoering van McCarthy taboe.

Dronken van het rode lampje

Onder McCarthy leidt niet de doordachtste stem naar de top, maar de luidste. McCarthy bouwt mee aan een partij vol mediagenieke figuren die naar niemand willen luisteren. Steeds vaker ook niet naar hem.

“Mensen die het Capitool binnenstappen en dronken worden van het rode lampje van de camera’s”, noemt de Republikeinse campagnestrateeg Alice Stewart hen in The New York Times: hoe meer ze in de schijnwerpers staan, hoe invloedrijker ze worden. Ze mogen spreken op conservatieve mediakanalen, vallen op bij rechtse geldschieters en werven geld voor hun volgende campagne. Met problemen van kiezers – inhoudelijk beleid – zijn ze nauwelijks bezig.

Precies deze groep had zich deze week tegen de fractieleider gekeerd. “We hebben een leider nodig die niet uit dit kapotte systeem komt”, zei dwarsligger Lauren Boebert donderdag. “Ik wil het repareren.”

De ‘Taliban 20’

Kun je onderhandelen met politici die niet in het systeem geloven? McCarthy bleef het wekenlang proberen. De afgelopen dagen deed hij forse concessies. Hij beloofde de dwarsliggers posities in politieke commissies en zelfs een aanpassing van de regels waardoor ze hem straks gemakkelijker kunnen afzetten.

De dwarsliggers profileren zich het liefst met ruzie, obstructie en chaos – niet met handige politieke deals. Boze Republikeinen die de impasse willen doorbreken, spreken verwijtend van de ‘Chaos Caucus’ of zelfs de ‘Taliban 20’.

Ook nu Kevin McCarthy een deal heeft gesloten met zijn tegenstanders, is hij nog lang niet van ze af. “Hij heeft zichzelf aan gijzelnemers uitgeleverd”, schrijft het tijdschrift The Atlantic. “Een voorzitterschap van McCarthy is een recept voor parlementaire verlamming, voor heerschappij van een minderheidsfactie binnen de meerderheidspartij, voor crisis na crisis na crisis.”

De langgekoesterde droom van Kevin McCarthy om voorzitter te worden, is eindelijk uitgekomen. De vraag is hoelang zijn oude vrienden hem laten genieten van zijn nieuwe kantoor.