Voormalig Braziliaans president Bolsonaro veroordeelt bestorming overheidsgebouwen door aanhangers

Gisterenavond hebben duizenden uiterst-rechtse aanhangers van gewezen Braziliaans president Jair Bolsonaro het parlement, het hooggerechtshof en het presidentieel paleis bestormd. Ze weigeren zich neer te leggen bij de verkiezingsoverwinning van de huidige president Lula da Silva. Het duurde enkele uren voordat de ordediensten de gebouwen konden ontruimen. Enkele honderden demonstranten werden opgepakt. 

Op Twitter veroordeelt Bolsonaro de acties van zijn aanhangers. "Vreedzame demonstraties maken deel uit van de democratie, maar plunderingen en invasies van openbare gebouwen, vallen daar niet onder", schrijft hij. "Gedurende mijn hele mandaat heb ik altijd de grondwet, de democratie, de transparantie en onze vrijheid gerespecteerd en verdedigd", voegt hij eraan toe. 

Hij herhaalt daarmee het standpunt van zijn partij, de Partido Liberal. "Vandaag is een trieste dag voor de Braziliaanse natie. (...)  Chaos is nooit een van de grondbeginselen van onze natie geweest. Wij veroordelen dit gedrag ten zeerste. De wet moet worden gehandhaafd om onze democratie te versterken", klonk het eerder bij partijleider Valdemar Costa Neto.

Ook huidig president Lula da Silva veroordeelde het geweld al, maar in een eerste reactie haalde hij ook fors uit naar zijn voorganger. Verschillende toespraken van de voormalige president zouden volgens Lula da Silva dergelijk geweld aangemoedigd hebben. 

Bolsonaro is niet te spreken over de verwijten aan zijn adres door zijn opvolger. "Ik verwerp de beschuldigingen, zonder bewijs, die het huidige hoofd van de Braziliaanse regering mij verwijt", luidt het. 

Bolsonaro bevindt zich momenteel in de VS. Hij had Brazilië al twee dagen voor het einde van zijn ambtstermijn verlaten.

De gebeurtenissen in Brazilië roepen ongetwijfeld ook bij Amerikaans president Joe Biden herinneringen op aan de bestorming van het Capitool in de VS bijna dag op dag twee jaar geleden. Aanhangers van Donald Trump verstoorden toen de bekrachtiging van Bidens verkiezingsoverwinning.

In een eerste reactie noemt Biden de bestorming van het Braziliaanse parlementsgebouw, Hooggerechtshof en presidentieel paleis in Brasilia "schandalig". "Ik veroordeel de aanval op de democratie en op een vreedzame machtsoverdracht in Brazilië. De democratische instituten in Brazilië hebben onze volledige steun en de wil van het Braziliaanse volk mag niet ondermijnd worden", voegt hij daaraan toe op Twitter.

Biden beklemtoont in zijn reactie ook dat hij uitkijkt naar de voortgezette samenwerking met de huidige Braziliaanse president Lula da Silva.

Josep Borrell, de hoge vertegenwoordiger van het Europees buitenlands beleid, spreekt zijn "verbijstering" uit over de acties van "gewelddadige extremisten". "De Braziliaanse democratie zal het winnen van geweld en extremisme", klinkt het.

Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad, spreekt op Twitter over een "aanval op de democratische instellingen van Brazilië". Hij benadrukt zijn "volledige steun voor president Lula da Silva, die democratisch gekozen is door miljoenen Brazilianen in eerlijke en vrije verkiezingen".

Ook Frankrijk en Duitsland beklemtonen het belang van de democratische instellingen in Brazilië. "De wil van het Braziliaanse volk en de democratische instellingen moeten worden gerespecteerd", zegt de Franse president Macron. "Deze aanval op de democratie kan niet getolereerd worden", tweet Duits bondskanselier Olaf Scholz. 

Hetzelfde signaal klinkt vanuit het Verenigd Koninkrijk en Italië. "President Lula en zijn regering hebben de volledige steun van het Verenigd Koninkrijk", klinkt  bij de Britse premier Rishi Sunak. "De beelden van de bestorming van institutionele gebouwen zijn onverenigbaar met elke vorm van democratisch verzet", zegt de Italiaanse premier  Giorgia Meloni. Ook Spanje en Portugal hebben het geweld in Brazilië veroordeeld.

De Belgische minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib zegt "ontzet" te zijn door het geweld in Brasilia. "We roepen op tot het respecteren van de uitslag van democratische verkiezingen, de instellingen die daarvoor symbool staan en de rechtsstaat", zegt ze op Twitter. "Democratie mag nooit als verworven worden beschouwd."

Ook Rusland veroordeelt de acties van de Bolsonaro-aanhangers. "Wij veroordelen de acties van de aanstichters van de onrust ten scherpste en steunen de Braziliaanse president Lula da Silva volledig," zegt woordvoerder van het Kremlin, Dmitri Peskov.

In Latijns-Amerika wordt de bestorming van de democratische instellingen fel bekritiseerd en zowat alle politieke leiders hebben er hun steun al uitgesproken voor Lula da Silva. 

De Argentijnse president Alberto Fernandez spreekt over een "couppoging door Bolsonaro-supporters" en zijn Mexicaanse ambtgenoot Andres Manuel Lopez Obrador liet via Twitter weten: "Lula is niet alleen, hij heeft de steun van de progressieve krachten in zijn land, in Mexico, het Amerikaanse continent en de wereld." 

De Chileense president Gabriel Boric noemde de bestorming "een laffe en misselijkmakende aanval op de democratie", de Venezolaanse leider Nicolas Maduro spreekt over een aanval van "neofascistische groeperingen". 

De Indische premier Narendra Modi zegt dat hij "zeer verontrust" is door het nieuws van de rellen in Brazilië. "Democratische waarden moeten door iedereen gerespecteerd worden. De Braziliaanse regering geniet onze volledige steun", benadrukt hij.

Paus Franciscus sprak maandag over "verschillende politieke crises" in Latijns-Amerika.  "Ik denk met name aan wat er onlangs in Peru en de afgelopen uren in Brazilië is gebeurd. Deze spanningen en vormen van geweld verscherpen de sociale conflicten," aldus de paus.