Iran trekt straf voor Belg Olivier Vandecasteele nog op: 40 jaar cel, 74 zweepslagen en 1 miljoen dollar boete

Na een schijnproces in december werd de West-Vlaming Olivier Vandecasteele in Iran veroordeeld tot 28 jaar cel. Hij werd er dan al 10 maanden vastgehouden zonder dat iemand wist wat de aanklacht was. Begin januari raakte bekend dat hij zich volgens Iran schuldig gemaakt zou hebben aan onder meer spionage, witwassen en samenwerken met de Verenigde Staten tegen Iran.

Die straf zou nu nog verzwaard zijn tot 40 jaar cel, zo melden Iraanse media: 12,5 jaar voor collaboratie met vijandige regeringen, 12,5 jaar voor spionage, 12,5 jaar voor het witwassen van geld en 2,5 jaar voor geldsmokkel. Bovendien zou Vandecasteele ook een boete krijgen van 1 miljoen euro en 74 zweepslagen moeten ondergaan. Volgens de Iraanse wet zou Vandecasteele met die straf wel kans maken om de cel te mogen verlaten na 12,5 jaar.

Die informatie uit de Iraanse pers is overigens nog niet officieel bevestigd aan de Belgische overheid, zo laat minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) weten via Twitter. "We zullen de Iraanse ambassadeur vandaag nog ontbieden", klinkt het. "België blijft deze willekeurige opsluiting veroordelen en stelt alles in het werk om er een einde aan te maken en de omstandigheden van de detentie te verbeteren."

Vandecasteele is een voormalige ngo-medewerker die op 24 februari werd opgepakt in Iran. Vermoed wordt dat hij door Iran gebruikt wordt als pasmunt voor een gevangenenruil met de veroordeelde Iraanse terrorist Assadollah Assadi. Maar het Grondwettelijk Hof heeft die ruildeal voorlopig geschorst omdat die onwettig zou zijn. Binnen de drie maanden zou er een definitief arrest moeten volgen.

Door de vele maanden gevangenhouding in erbarmelijke omstandigheden heeft Vandecasteele ernstige gezondheidsproblemen. De Verenigde Naties erkennen dat hij in Iran onmenselijk behandeld wordt en is enkele procedures gestart om zijn vrijlating te verkrijgen. Ook door Amnesty International wordt er campagne gevoerd.

Olivier Van Steirtegem, vriend en woordvoerder van de familie Vandecasteele, spreekt over een "emotionele rollercoaster". "Maar het probleem is niet welk vonnis of welke klacht de Iraanse autoriteiten hebben tegen Olivier. Het probleem zit hier in België: wat doen we om die gijzelaar vrij te krijgen? Ik wil iedereen erop wijzen dat de VS niet aarzelen om een wapenhandelaar vrij te laten, in ruil voor een van hun burgers. Waarom doet ons land niet hetzelfde voor haar burgers?"

Intussen heeft N-VA-Kamerlid Theo Francken in een Facebook-post wel kritiek geuit op Vandecasteele. "De Belgische regering moet hem proberen vrij te krijgen, maar het hele debat verdient meer nuance", stelt hij. "Met alle respect voor betrokkene en familie van Olivier Vandecasteele, maar men vergeet precies altijd dat hij 1/ niet meer voor die ngo werkte, 2/ wegens privé-redenen (verkoop appartement) en 3/ tegen héél expliciet en individueel (!) negatief reisadvies in naar Iran gereisd is."

"Voor de volledigheid van het debat, mag dit ook wel eens meegegeven worden. Iemand die tegen een zéér expliciet en individueel negatief reisadvies van Buitenlandse Zaken toch afreist, die neemt de verantwoordelijkheid op zich."

Van Steirtegem noemt de opmerkingen van Francken "een beetje belachelijk". "Hij werkte al 20 jaar als humanitair medewerker. Hij is gewoon naar daar gegaan om zijn spullen op te halen. Het is niet omdat je een humanitaire medewerker bent, dat je geen privéleven hebt: het is normaal om een appartement te hebben in het land waar je woont. Mijnheer Francken vindt blijkbaar dat elke Belg die naar Iran reist een celstraf en zweepslagen verdient. Wel, gefeliciteerd voor die mening. Ik heb trouwens nog nooit een ngo-medewerker ontmoet die naar een veilig land reist. Ze gaan altijd naar landen met problemen, waarover een negatief advies geldt. Nee, Olivier is een gijzelaar."