De Croo sluit taks door levensduurverlenging kerncentrales formeel uit, maar N-VA blijft kritisch: “Regering kan dit simpelweg niet beloven”

Het kabinet van eerste minister De Croo ontkent formeel dat er een bijkomende taks op de elektriciteitsfactuur komt door de levensduurverlenging van de reactoren Doel 4 en Tihange 3. “Het is een theoretische mogelijkheid, maar we sluiten die formeel uit. Er zijn verschillende andere mogelijkheden voorzien in het akkoord. Als het al nodig is - wat totaal niet zeker is - kan een eventuele kost ook opgevangen worden via de algemene middelenbegroting of binnen de nieuwe juridische structuur zelf”, klinkt het. Ook MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez reageerde al op de mogelijkheid: “Ik wil duidelijk zijn: er zal voor burgers geen extra belasting gekoppeld zijn aan de uitbreiding van de nucleaire activiteit.”

In het akkoord tussen de Belgische overheid en de Franse multinational Engie is voorzien dat er een ondersteuningsmechanisme komt om de kosten en baten van de twee reactoren te verdelen tussen de twee spelers. Daarvoor worden in het document twee opties naar voren geschoven. Welke piste het wordt, zal van de verdere onderhandelingen tussen Engie en de regering afhangen, net als van Europa, dat over de regels voor staatssteun oordeelt.

Binnen de eerste optie - het zogenaamde ‘contract for difference’ - zullen Engie en de overheid een vast rendement bepalen voor de twee reactoren. Wordt de stroom uit de twee reactoren boven die prijs verkocht, dan gaat het surplus naar de overheid. Is de groothandelsprijs lager, dan springt de de overheid bij. De tweede piste is ‘regulated asset based’ (RAB). In dat geval wordt een geoorloofde winstmarge gegarandeerd. Daarbij “komt de kost van de investering op de elektriciteitsfactuur van elke consument”, zegt energie-expert Joannes Laveyne (UGent).

Maar dat klopt niet helemaal, valt te horen bij het kabinet van premier De Croo, dat de onderhandelingen met Engie heeft gevoerd. “Eerst en vooral is het geen uitgemaakte zaak dat er voor RAB gekozen wordt”, klinkt het. “En zelfs als dat het geval is, zal het niet halen van de geoorloofde winstmarge zich niet vertalen in een extra taks op de factuur. Nog het meest waarschijnlijk is dat dit - net zoals binnen de andere optie - binnen de nieuwe structuur zelf gebeurt. Dat kan, net omdat we mee aandeelhouder zijn", luidt de uitleg. Die erop neerkomt dat indien de geoorloofde winstmarge een jaar niet wordt gehaald dat wordt gecompenseerd met het resultaat van het jaar ervoor of erna. “Ten slotte kan het ook geregeld worden via de algemene middelenbegroting. Een taks op de elektriciteitsfactuur is slechts een theoretische mogelijkheid, maar we sluiten die formeel uit”, wordt nog eens herhaald.

“Elektriciteit geproduceerd door kernenergie is goedkoper en biedt meer marge. Het werk zal uit eigen middelen worden gefinancierd”, voegt MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez nog toe. Ook Conner Rousseau, voorzitter van Vooruit, wil niet weten van een bijkomende taks door de levensduurverlenging. “Het is onze taak om de energiefactuur van de mensen te drukken. Niet om ze duurder te maken”, klinkt het.

Ook minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) stelt dat er in elk geval geen extra taks op de energiefactuur komt. “Sinds de energienorm werd ingevoerd in december vorig jaar, zijn de verschillende federale heffingen samengevoegd en wordt het tarief constant gehouden, waardoor die taksen niet meer kunnen worden verhoogd”, zegt ze.

N-VA-Kamerlid Bert Wollants hecht weinig geloof aan de beloftes van de regering over de energiefactuur. “Zolang er geen akkoord is over het kostenplaatje kan de regering-De Croo dit simpelweg niet beloven. Een verlenging van de kerncentrales hoort de staatskas meer op te brengen, waardoor we de energiefactuur van de bevolking kunnen verlagen. Maar door het uitstelgedrag van de regering zijn we in zo’n zwakke onderhandelingspositie beland met Engie dat het energiebedrijf perfect extra financiële eisen kan stellen.”

De oppositie reageerde al vanaf het begin kritisch op het akkoord. Ze stelde niet alleen vragen bij de bevoorradingszekerheid, maar ook bij het kostenplaatje. “Blijkbaar is energie een eenvoudig spel: met velen ellenlang onderhandelen en aan het eind... wint Engie”, reageerde PVDA-Kamerlid Peter Mertens. Mertens vindt het opvallend hoe het heilige principe van ‘de vervuiler betaalt’ plots ver zoek is in de Wetstraat. “Dat geldt blijkbaar alleen voor consumenten, niet voor multinationals?”, vraagt hij zich af.

KIJK OOK. Wat betekent de Engiedeal voor ons en wat gaat het kosten? ‘VTM Nieuws’-journaliste Hannelore Simoens licht toe