Crisis doet veel mensen besparen op broodnodige thuiszorg: "Ik zou meer hulp vragen als ik het kon betalen"

De chemokuur tegen kanker die ze moet ondergaan, zorgt ervoor dat de gepensioneerde Emilie uit Begijnendijk heel wat hulp in haar huishouden kan gebruiken. Die krijgt ze ook van haar kinderen, "maar ik wil niet dat zij hun werk laten staan voor mij". Daarom schakelt ze nu ook Familiehulp in. Dat is met bijna 13.000 medewerkers de grootste Vlaamse organisatie voor gezins- en thuiszorg.

"Ik heb die hulp op twee vlakken nodig", zegt Emilie. "Gewoon om een babbel te hebben, maar ook om praktische dingen uit handen te geven die ik nu niet kan: de vuilnisbakken buitenzetten, de strijk doen. Als ik dat zelf zou moeten doen, lig ik nadien een hele dag plat."

De nood aan ondersteuning is er dus echt wel, maar alles samen gaat het bij haar uiteindelijk maar om 6 uur thuiszorg om de twee weken. "Als ik zou kunnen, zou ik meer zorg vragen dan ik nu heb. Maar dat gaat financieel gewoon niet. Ik heb dan nog een goed pensioen. Maar met die stijgende kosten tegenwoordig - in de winkel, de energiekosten, de medische kosten - kan ik niet meer hulp betalen."

Wat Emilie vandaag meemaakt, zien ze bij Familiehulp ook in hun cijfers. In het eerste halfjaar van 2022 steeg het aantal klantaanvragen met 8,6 procent tegenover dezelfde periode het jaar voordien, zo berekende de organisatie in september. Tegelijk daalt het aantal uren gezinszorg per klant gemiddeld met 7,7 procent. Lees: per week gaan medewerkers van Familiehulp minder lang aan huis bij de klanten. 

"We stellen helaas vast dat door de toenemende kosten - denk aan de energiefactuur, aan de stijgende prijzen in de winkels - er een verschil ontstaat tussen wat klanten aan zorg nodig hebben en wat ze vragen, gewoon omdat ze het niet meer kunnen of willen betalen", stelt Bart Tirez, regiodirecteur bij Familiehulp Leuven. "Dat zien we zowel bij nieuwe als bij bestaande klanten."

De bedragen die klanten voor gezinszorg moeten betalen, worden gecorrigeerd op basis van het inkomen en de gezinssamenstelling, maar ook dan is de daling van het aantal uren per klant in elke groep een feit. "We zien dit bij de allerarmste klanten, maar ook bij meer gegoede mensen. Bepaalde bedragen zijn best hoog en ook bij gegoede klanten neemt de bereidheid om die te betalen af. Terwijl ze die zorg absoluut nodig hebben."

Het zijn tendenzen die ook voor de rest van de sector bevestigd worden door Zorggezind, de koepelorganisatie van de diensten voor gezinszorg. Bart Tirez maakt zich daar "oprecht zorgen over", zegt hij. Bovendien ziet hij nog een tweede effect: het maakt ook de job voor de verzorgenden complexer en zwaarder. "We merken een verhoging van de werkdruk en de morele stress: de verzorgende ziet veel noden, maar moet op een bepaald moment wel die deur achter zich dichttrekken."

"We komen uit een periode waarbij we 4 uur op een voormiddag bij een klant waren. Zo konden we ook meer zaken aanpakken. Er was een enorm sterke band en het was makkelijker voor verzorgenden om hun werk te organiseren. Hoe korter die hulpbeurten, hoe complexer voor die persoon die die overal moet doen."

En dat op een moment dat er net almaar meer zal worden ingezet op thuiszorg. Niet alleen door de vergrijzing van de samenleving, ook door politieke ingrepen. Zo kondigde minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) vorige week nog aan dat meer ingrepen in daghospitalisatie zullen moeten gebeuren. 

"Daardoor verschuift de zorgzwaarte naar de thuiszorg", ziet Tirez. "Als je meer zorgbehoevend thuiskomt, kan je wellicht ook meer taken thuis niet meer zelf doen. Ongetwijfeld gaat dat een impact op ons hebben. Bovendien zien we tegelijk ook taken van de thuisverpleging verschuiven naar onze diensten. En dat terwijl ons hulpbeurten korter worden. Dan vraag je je af hoe haalbaar dat nog gaat zijn voor onze verzorgenden."

Volgens de bevoegde minister, Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits (CD&V), zijn er de voorbije jaren veel inspanningen geleverd voor de thuiszorg. Er kwam bijvoorbeeld 17 miljoen euro extra ondersteuning en het maandbudget voor zwaar zorgbehoevenden steeg van 130 tot 135 euro", zegt ze in een gesprek met VRT NWS. 

"Voor mij mag dat bedrag de komende jaren geïndexeerd worden, dat is een politieke beslissing die we moeten nemen. Maar het is ook echt belangrijk dat mensen zich informeren of ze recht hebben op dat budget. Het betekent een maandelijkse aanvulling van 135 euro op je inkomen."