Meer dan 12.000 Antwerpenaren aan de cocaïne: “Maar gebruikers ervaren zelf geen verantwoordelijkheid”

LEES OOK. Exclusieve enquête drugsgeweld: Antwerpenaar eist forsere aanpak

Dat lijkt toch het geval als je kijkt naar hoeveel mensen iemand kennen uit hun omgeving die drugs gebruikt. Voor cannabis en aanverwanten is dat het geval voor bijna één op de twee Antwerpenaren. Voor harddrugs, zoals coke en heroïne, is dat nog altijd één op de vijf. Drugs zijn geen ver-van-mijn-bedshow.

Van de 1.000 respondenten zegt 21%, dus zo’n 200, zelf weleens softdrugs (zoals cannabis of marihuana) gebruikt te hebben. Dat is best veel, maar voor 14% was dat maar eenmalig. 7 op de 100 Antwerpenaren zeggen af en toe of frequent softdrugs te gebruiken. Bij harddrugs zeggen 4 op de 100 Antwerpenaren het ooit eens één keer geprobeerd te hebben, 3 op de 100 doen het af en toe of (minder dan 1%) frequent.

“Dat stemt ongeveer overeen met cijfers uit andere onderzoeken”, zegt Katleen Peleman. “Het vijfjaarlijkse onderzoek van Sciensano uit 2018, dat dit jaar een update krijgt, kwam tot gelijkaardige conclusies.”

Onze enquête werd alleen van meerderjarigen afgenomen. “Maar uit bevragingen op scholen weten we dat het drugsgebruik bij -18-jarigen heel laag ligt.”

Xtc weinig schadelijk en verslavend

De meest gebruikte drug na coke is tegenwoordig xtc, de bekende uitgaanspil. “Die is relatief weinig schadelijk en verslavend, maar er is wel het gevaar op onzuiverheden. We beschouwen xtc niet als een harddrug.”

Bij de VAD maken ze niet zo graag dat onderscheid tussen soft- en harddrugs. “Of je gebruik problematisch is, hangt af van verschillende zaken. Iemand kan slecht in zijn vel zitten, in een kwetsbare situatie, en zwaar afhankelijk worden van cannabis. Dat is dan ernstig. Of iemand kan misschien occasioneel coke gebruiken in het uitgaansleven en het daarbij houden. Dat hoeft dan niet dramatisch te zijn, al is coke op zich absoluut verslavender en is de impact op het lichaam groot, met een sterke rush en een terugval na de piekervaring.”

LEES OOK. Zo reageren Bart De Wever en Annelies Verlinden op enquête drugsgeweld

Als je het cijfer van 3% gebruikers van harddrugs extrapoleert naar de Antwerpse bevolking (530.000) kom je uit op ruim 15.000 gebruikers. Of ruw geschat ruim 12.000 als je er de minderjarigen van aftrekt. Doe je dat voor heel Vlaanderen (6,6 miljoen inwoners), dan kom je uit op een kleine 200.000 gebruikers en nog steeds zo’n 160.000 als je de minderjarigen buiten beschouwing laat. Dat is best veel.

Verdienmodel

“Het is niet zo uitzonderlijk, nee”, zegt Katleen Peleman. “Ik schrik dan ook van het strenge oordeel in de enquête over drugsgebruikers. Hun verantwoordelijkheid voor de criminaliteit is toch indirect.”

Verreweg de meeste coke die toekomt in de haven gaat naar het buitenland. Als in Antwerpen niemand nog zou snuiven, zou dat het verdienmodel van de drugsbendes maar een klein beetje schade toebrengen.

“Bovendien zijn we voor nog wel meer zaken die fout gaan verantwoordelijk, zoals het klimaat. Het gebruik is maar één van de vele elementen die meespelen in de drugsproblematiek. Ik denk dat mensen vanuit hun onrust en wanhoop oplossingen zoeken, een zondebok aanwijzen. Begrijpelijk, maar die polarisering is wel jammer. We weten uit onderzoek ook dat drugsgebruikers zelf die verantwoordelijkheid niet zo ervaren.”

STANDPUNT. Angst in Antwerpen