Rijkste 1 procent steeds rijker, mede dankzij energie- en koopkrachtcrisis: "Superrijken fors meer belasten is enige uitweg"
Terwijl steeds meer mensen door de duurdere winkelkar en hogere energiefacturen moeilijk de eindjes aan elkaar kunnen knopen, zijn de superrijken steeds rijker geworden. Dat blijkt uit een nieuw Oxfam-rapport naar aanleiding van de start van het Wereld Economisch Forum (WEF). Voor elke dollar die de onderste 90 procent de voorbije 2 jaar heeft verdiend, vergaarde een miljardair gemiddeld ruwweg 1,7 miljoen dollar. "Het belasten van de superrijken en de grote bedrijven is de enige uitweg", klinkt het.
In ons land heeft de rijkste 1 procent bijna een kwart van alle rijkdom in handen, wat meer is dan de onderste 70 procent van de Belgische bevolking samen. Wereldwijd verzamelde de rijkste 1 procent van de wereldbevolking bijna twee derde van alle nieuwe rijkdom die sinds 2020 is gecreëerd. Dat is bijna twee keer zoveel geld als de onderste 99 procent.
Volgens Oxfam heeft de coronacrisis en de koopkrachtcrisis de rijkste toplaag van de wereldbevolking geen windeieren gelegd. "Het vermogen van miljardairs steeg in 2022 met de snel stijgende winsten uit voedsel en energie", klinkt het.
In de afgelopen tien jaar heeft de rijkste 1 procent ongeveer de helft van alle nieuwe rijkdom vergaard. "Terwijl de meerderheid van de bevolking kampt met een koopkrachtcrisis, hebben de superrijken zelfs hun stoutste dromen overtroffen", aldus Eva Smets, directeur van Oxfam België. "Na slechts twee jaar wordt dit decennium het beste tot nu toe voor miljardairs."
De afgelopen 10 jaar is de rijkdom van de miljardairs zowat verdubbeld. In dezelfde periode is de gezamenlijke rijkdom van de armste 50 procent van de wereldbevolking met slechts een kwart gestegen.
Gemiddeld werd een miljardair de afgelopen 2 jaar een miljard dollar rijker. Iemand uit de onderste 90 procent werd in dezelfde periode gemiddeld slechts 623 dollar rijker. Omgerekend verdiende een miljardair ruwweg 1,7 miljoen dollar voor elke dollar die iemand uit die onderste 90 procent verdiende. Het vermogen van miljardairs blijkt op die manier toegenomen met 2,7 miljard dollar per dag.
Volgens Oxfam is de rijkdom van miljardairs de afgelopen tien jaar verdubbeld. Onderstaand taartdiagram geeft de huidige verdeling weer. De rijkste 1 procent van de wereldbevolking bezit 63 procent van alle nieuwe rijkdom. De armste 90 procent bezit samen slechts 10 procent van alle nieuw gecreëerde rijkdom.
Volgens Ofxam leven nu minstens 1,7 miljard werknemers in landen waar de inflatie sneller stijgt dan de lonen en lijden een op de tien mensen op aarde honger. "In België zou een vijfde van de bevolking in 2021 het risico lopen op armoede of sociale uitsluiting", klinkt het in een persbericht. "Een cijfer dat naar verwachting zal stijgen door de koopkrachtcrisis."
De Wereldbank verwacht de grootste toename van ongelijkheid en armoede sinds de Tweede Wereldoorlog. "Hele landen dreigen failliet te gaan: de armste landen geven nu vier keer meer uit aan het terugbetalen van schulden aan rijke schuldeisers dan aan gezondheidszorg", gaat Oxfam voort. "Driekwart van de regeringen van de wereld plant bezuinigingen in de publieke sector - ook op gezondheidszorg en onderwijs - ter waarde van 7.800 miljard dollar in de komende vijf jaar."
Oxfam vraagt verregaande belastingverhoging voor superrijken
Oxfam publiceert zijn "Survival of the Richest"-rapport niet toevallig op de openingsdag van het World Economic Forum (WEF) in Davos. De ontwikkelingsorganisatie roept op tot een systematische en verregaande verhoging van de belastingen voor de superrijken, "in plaats van de armsten hogere belastingtarieven te laten betalen dan miljardairs".
"De afgelopen veertig jaar hebben regeringen in Afrika, Azië, Europa en Amerika de inkomstenbelastingtarieven voor de rijksten verlaagd", klinkt het. "Tegelijkertijd hebben ze de belastingen op goederen en diensten verhoogd, waardoor de armsten onevenredig zwaar worden belast."
Het belasten van de superrijken en grote bedrijven is de enige uitweg uit de huidige overlappende crisissen
"Het belasten van de superrijken en grote bedrijven is de enige uitweg uit de huidige overlappende crisissen", stelt Smets. "Het wordt tijd dat we de mythe ontkrachten dat belastingverlagingen voor de allerrijksten ertoe leiden dat hun rijkdom op de een of andere manier 'doorsijpelt' naar alle anderen. Veertig jaar belastingverlagingen voor de superrijken en toch staat het water zoveel mensen aan de lippen."
Volgens een nieuwe analyse van de Fight Inequality Alliance, het Institute for Policy Studies, Oxfam en de Patriotic Millionaires zou een jaarlijkse vermogensbelasting van 5 procent op de multimiljonairs en miljardairs wereldwijd 1.700 miljard dollar per jaar kunnen opbrengen, genoeg om 2 miljard mensen uit de armoede te halen, klinkt het nog.
Oxfam vraagt de Belgische regeringen om een eenmalige solidaire vermogensbelasting in te voeren en overwinstbelastingen uit te breiden naar andere sectoren. Daarnaast wil de ngo dat de rijkdom van de rijkste 1 procent belast wordt tegen progressieve tarieven "om deze middelen te herverdelen om het economisch herstel, de klimaattransitie en openbare diensten, te financieren". "Ook de bestrijding van financiële criminaliteit moet een prioriteit zijn."