Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon (N-VA) heeft de Sint-Antoniusvieringen in Vlaanderen opgenomen in de Inventaris Vlaanderen van het Immateriaal Cultureel Erfgoed. Immaterieel erfgoed wordt omschreven als “kennis, gewoontes, gebruiken en praktijken die dermate belangrijk zijn dat we ze moeten koesteren om aan volgende generaties te kunnen doorgeven.” Volgens de minister hebben de Sint-Antoniusvieringen over heel Vlaanderen een verbindende rol. Rond zijn naamdag op 17 januari wordt Sint-Antonius, ook wel Toontje met het varken genaamd, in veel parochies gevierd. De heilige Antonius kreeg zijn bijnaam als patroonheilige van de varkens, varkenshoeders en slagers.

De Sint-Antoniusvieringen zijn voor de Vlaamse overheid volksfeesten waar honderden mensen uit diverse verenigingen aan deelnemen. Deze feestdag start meestal met een misviering, een processie of wijding waarbij vleeswaren en lokale producten worden gezegend. Na de eucharistieviering worden de offergaven per opbod verkocht. De opbrengst van de veiling gaat daarbij steevast naar een goed doel of de parochie. De dag wordt afgesloten met een groot volksfeest, eetfestijn of kermis. “De Sint-Antoniusvieringen zijn een traditie die sterk leeft op lokaal niveau”, zegt minister Jan Jambon. “Het verheugt mij dat de gemeenschappen de meerwaarde van een netwerk van vieringen zien. Daarnaast zoeken zij naar hedendaagse invullingen van het religieuze aspect, wat een manier kan zijn om dit erfgoed ook bij jongeren te laten leven.”

Kempense vieringen

In de Kempen zijn de Sint-Antoniusvieringen een hoogtepunt voor de inwoners van Lille, Geel-Bel, Oosthoven (Oud-Turnhout) en Achtel (Rijkevorsel). Na twee jaar coronastilte kunnen zij komend weekend weer voluit gaan.

In Lille pakt het feestcomité op zaterdag 21 januari vanaf 14u al uit met de playbackshow Teuniske in het parochiecentrum Sint-Pieter, voor de kinderen van de lagere scholen. Op zondag 22 januari staan handelaars en lokale verenigingen van 9u tot 14.30u weer paraat op de jaarmarkt in de Rechtestraat en op het Kerkplein. Na de eucharistieviering van 10u zegent pastoor Lieven Snyers paarden en andere dieren en tractoren in de Kerkstraat. Op de pui aan het Heemhuis worden aansluitend varkenskoppen per opbod verkocht.

De viering van Toontje begint in Geel-Bel zondag om 10u met een viering in de Sint-Lambertuskerk. Nadien zegent de priester alle dieren en ook motorrijders op het plein aan de kerk. In de parochiezaal veranderen varkenskoppen en andere vleeswaren van eigenaar. Alle horecazaken van het dorp vieren zondag mee.

Zondag is er in het Rijkevorselse gehucht Achtel na de mis van 10u in de kapel een optocht met zegening van kinderfietsen, ruiters, motorrijders en tractoren. In de verwarmde tent bij de Schalmei is er om 11u een optreden van de dansgroep van de Sint-Jorisgilde. Om 11.45u worden offergaven per opbod verkocht. Om 14u start een winterse wandeling van 5 kilometer in de omgeving.

In Oosthoven zijn ze een hele week in feeststemming naar aanleiding van 500 jaar Sint-Antoniusviering. Op vrijdag 20 januari om 18u trekken kinderen, ouders en leerkrachten van basisschool Reuzepas al zingend door het dorp. In feesttent start om 20u de Grote Varkensquiz. De feesttent is op zaterdag 21 januari de locatie voor de dansavond De nacht van de scheve paters. De viering krijgt een hoogtepunt op zondag met een eucharistieviering om 10.30u en om 11.30u een stoet met dieren en tractoren. De priester zegent de dieren op het kerkplein. Om 12u worden de offergaven per opbod verkocht aan de ingang van de kerk. Deejay Baobab zorgt voor muziek in de feesttent, met om 13u kinderdisco en daarna een optreden van De Knappe Koppen. Om 14 uur bieden de Oosthovense middenstanders een nieuwjaarsdrink aan.