Blijf je vaak thuis? Dan kamp je misschien met ‘fear of saying yes’. Psycholoog geeft advies
“Nee, sorry. Ik moet afzeggen”: ooit al gehoord van ‘fosy’, oftewel ‘fear of saying yes’? Ongeveer een op de twee zou ermee kampen, volgens een nieuw onderzoek. Een psycholoog legt uit welke twee (mentale) hordes je weerhouden om vaker ‘ja’ te zeggen en hoe je die overwint.
Kato ZweegersLaatste update:17-01-23, 10:04
Een volwassene zegt gemiddeld één keer om de tien dagen ‘nee’ op iets dat hij of zij wel heel graag wil doen. Dat toonde het Britse onderzoek van Crodino aan. Maar liefst de helft van de Britten zou zelfs kampen met fosy, de fear of saying yes.
Zowel financiële zorgen als minder zelfvertrouwen spelen een rol
Er zijn twee redenen waarom mensen tegenwoordig steeds vaker ‘nee’ zeggen op deugddoende uitstapje. Zo’n 37 procent van de deelnemers gaf aan dat hun angst om toe te zeggen te wijten is aan de financiële zorgen die er momenteel heersen. “De energiecrisis, klimaatcrisis en inflatie spelen een grote rol”, beaamt levenslooppsycholoog Sanna Heijnis van de Limburgse therapiepraktijk Kurago. “Mensen zijn bang dat ze niet meer rondkomen, waardoor ze vaker uitjes afzeggen. De euro’s worden meer dan ooit geteld en dat maakt de fear of saying yes des te groter.”
Ook zelfvertrouwen speelt mee, want zo’n 37 procent van de deelnemers kampt met fosy omdat ze te onzeker zijn. Expert Heijnis: “Dat is problematisch, want dan ga je je dingen ontzeggen die jouw leven net heel fijn kunnen maken. Wel is het zo dat mensen het altijd moeilijk vinden om uit hun comfortzone te stappen. Sinds corona is de drempel om uit onze veilige cocon te stappen eigenlijk nog groter geworden. De fear of saying yes dus ook.”
Waar het hier om draait is dat je vooral connectie opzoekt. Dat is geen luxe, maar een levensbehoefte én hoeft geen geld te kosten.
Sanna Heijis, levenslooppsycholoog
Toch is het heel belangrijk om die angst te overwinnen. “De angst om uit je comfortzone te stappen heeft, zoals ik zei, vaak te maken met weinig zelfvertrouwen. Diep vanbinnen creëren we namelijk twijfels over onszelf: ik ben niet goed genoeg of ik ben te saai. Op het moment dat we persoonlijk worden uitgedaagd, gaan die twijfels met ons op de loop. Dat uit zich vaak in spanning en stress, gevoelens die we liever vermijden. Daardoor blijven we ‘nee’ zeggen op dingen die ons uitdagen maar misschien heel gelukkig kunnen maken.”
Om niet in die vicieuze cirkel gevangen te raken, geeft Heijnis een aantal oplossingen. “Mocht de financiële kant je tegenhouden om op voorstellen in te gaan, leg jezelf dan geen regel op. Zeg dus niet dat je maar maximum één keer per week op café of twee keer per maand op restaurant mag. Dat zal je fear of saying yes alleen maar in de hand werken.”
“Verwacht dat trouwens ook niet van anderen, want je kan bij niemand in de portemonnee kijken. Bij financiële problemen gaat het dus niet echt om angst, maar eerder om de impossibility of saying yes. Soms kunnen dingen gewoon niet.”
“Waar het hier om draait, is dat je vooral connectie opzoekt. Dat is geen luxe, maar een levensbehoefte én hoeft geen geld te kosten. Stel dat je ‘nee’ moet zeggen tegen een pretpark of een etentje, zoek dan een gratis activiteit, zoals een uitje naar het park.”
Als het jou lukt om op termijn die drempel van fosy te overwinnen, dan loop je ook vervelende gevolgen mis.
Mocht het zelfvertrouwen vooral je fosy bepalen, dan raadt Heijnis aan om eerst stil te staan bij de gevoelens die een situatie of een voorstel bij jou oproepen. “Voel je angst of onzekerheid? Waarom? Welke gedachten heb je? Die bewustwording is heel belangrijk. Als je daarbij stilstaat, dan kan je op termijn proberen daar niet meer van weg te lopen. De gedachten in jouw hoofd hoeven niet de baas te zijn over waar jouw voeten heen gaan.”
Begin met kleine stapjes, laat Heijnis nog weten. “Zeg vooral ‘ja’ op dingen die jouw leven de moeite waard maken. Doe dingen waar je écht gelukkig van wordt, zoals een uitje op café. ‘Ja’ zeggen op een lange reis met vrienden volgt later wel.”
Ga eenzaamheid en ongelukkige gevoelens tegen
Als het jou lukt om op termijn die drempel van fosy te overwinnen, dan vermijd je ook enkele vervelende gevolgen. “Stel: je zegt op alles ‘nee’, dan ga je je op termijn eenzaam voelen, afgesneden van je vrienden … Die gevoelens maken je ongelukkiger. De kost die met die angst meekomt, kan daarom ook een goede stimulator zijn om net wél ‘ja’ te zeggen”, zegt Heijis. “Weet gewoon dat de angst heel menselijk is, maar dat ze je leven niet mag bepalen.”
Dat men openstaat om die fear of saying yes de baas te zijn, blijkt ook uit het onderzoek van Crodino. Drie op de vijf deelnemers willen de winterblues namelijk maar wat graag verslaan en meer toezeggen op voorstellen die voor hen goed voelen. 34 procent gaf bijvoorbeeld aan dat ze meer sociale bijeenkomsten zullen accepteren. 23 procent neemt zich voor om de voeten vaker onder tafel te schuiven op restaurant.
