China krijgt rekening gepresenteerd van het strenge eenkindbeleid: bevolking krimpt vroeger dan verwacht
Voor het eerst sinds 1961 erkent China officieel dat zijn bevolking krimpt. Uit een telling van het Chinese nationale statistiekbureau blijkt dat het land eind vorig jaar ruim 1,4 miljard inwoners had, ongeveer 850 duizend minder dan het jaar ervoor.
Volgens sommige demografen begon de bevolkingskrimp al zo’n vijf jaar geleden, maar tot dusver kwam de Chinese overheid daar niet openlijk voor uit. De bevolkingscijfers liggen in China zo gevoelig dat de regering in 2021 nog de uitslag van een telling geheim hield. De krimp dreigt zowel de economie als de trots van het land te krenken.
De bevolkingsafname is een direct gevolg van een flinke daling van het geboortecijfer, dat voor het eerst sinds de jaren zestig lager ligt dan het sterftecijfer. In 2021 werden per duizend inwoners nog 7,52 baby’s geboren, maar een jaar later was dat aantal gedaald tot 6,77, het laagste geboortecijfer sinds de statistieken worden bijgehouden. Met een bevolking zo groot als die van China scheelt dat in een jaar tijd ruim een miljoen geboortes.
Lees ook
Een miljoen? Twee miljoen? China is het zicht op het aantal covidbesmettingen en -doden kwijtgeraakt
We zijn nu met 8 miljard: wat betekent dat voor de mensheid?
Tegelijkertijd kende China vorig jaar juist het hoogste sterftecijfer sinds 1974. Per duizend inwoners overleden vorig jaar 7,37 mensen. Een jaar eerder lag het sterftecijfer nog op 7,18 per duizend inwoners. Het loslaten van het zerocovidbeleid heeft op deze cijfers nog relatief weinig invloed gehad: pas in december werden de maatregelen versoepeld. Volgens de Chinese gezondheidsautoriteiten overleden daarna in een maand tijd ruim 60.000 mensen aan covid. De verwachting is dat dit dodental de komende maanden nog met honderdduizenden zal stijgen.
Eenkindregel
De afname van de bevolking komt niet als een verrassing. China ervaart nog steeds de gevolgen van de eenkindregel die tussen 1980 en 2015 gold. De afschaffing van deze maatregel zorgde voor een kleine geboortegolf, maar het effect zwakte snel af. In 2021 werd door de Chinese overheid besloten dat gezinnen voortaan in plaats van maximaal twee kinderen nu drie kinderen mochten krijgen.
Het moment waarop de bevolkingskrimp inzet, heeft de Chinese overheid vermoedelijk wel verrast: volgens de Verenigde Naties zou de daling pas in 2027 inzetten. China krijgt nu eerder dan verwacht de rekening gepresenteerd van zijn strenge bevolkingspolitiek, waarmee vrijwel iedere Chinees pijnlijke ervaringen heeft.
Hoge kosten scholing
Experts wijten de huidige daling van het bevolkingscijfer ook aan de hoge kosten voor scholing in China. Daardoor kiezen veel Chinezen ervoor om geen of slechts één kind te nemen. Ook het strenge zerocovidbeleid dat China tot voor kort voerde, heeft het krijgen van meer kinderen niet aangewakkerd.
Op de lange termijn zal de bevolkingskrimp ook gevolgen hebben voor de Chinese economie, is de verwachting. Zo heeft de demografische verandering ingrijpende effecten op onder meer de arbeidsmarkt, het Chinese pensioensysteem en de zorg. De angst is dat China zijn economische koploperspositie verliest door een gebrek aan jonge beroepsbevolking.
De krimp dreigt ook de nationale trots van China te krenken. Op dit moment heeft China nog altijd de meeste inwoners ter wereld, maar waarschijnlijk schiet nummer twee, India, het land dit jaar voorbij. In India krijgt een vrouw gemiddeld 2,2 kinderen, tegenover 1,2 in China.
De vorige krimp in de bevolking, in begin jaren zestig, werd veroorzaakt door jaren van hongersnoden als gevolg van Mao’s wanbeleid bij de industrialisatie van het platteland, een ander politiek taboe.