Hoe een klein Oost-Europees land in de eerste dagen van de oorlog een hoofdrol speelde in de bevoorrading van Oekraïne

Bij het begin van de oorlog stopte Bulgarije Oekraïne stiekem Sovjet-munitie toe. Een risico, want dit moest achter de rug van Russisch-gezinde parlementsleden gebeuren.

Waarom is dit belangrijk?

Terwijl westerse landen in de lente van 2022 verrast werden door de invasie en vooral veel praatten over hoe ze Oekraïne konden helpen, stuurde een van de armste landen van Europa munitie en brandstof via land en lucht.

In het nieuws. Die Welt legt bloot hoe Kiril Petkov, de ex-premier van Bulgarije, veel bochtenwerk deed om zo Oekraïense troepen te bevoorraden. Dat terwijl het land officieel bleef benadrukken dit absoluut niet te doen.

  • Het officiële narratief van Bulgarije, namelijk dat er helemaal geen bevoorradingen voor Oekraïne verstuurd werden, was een rookgordijn. Het land zou politiek nog te dicht gelinkt zijn aan Rusland om zijn steun aan de grote klok te hangen. 
  • Dit was noodzakelijk om repercussies van Rusland of binnenlandse sabotage van Russisch-gezinden te voorkomen. Er werd vooral gevreesd voor de reactie van de socialistische partij, de opvolger van wat ooit de communistische beweging was.
  • Petkov omzeilde dit door interne transacties tussen verschillende Bulgaarse overheidsinstanties in te ruilen voor een netwerk van tussenpersonen en -bedrijven.

Een tijdlijn

  • 25 februari 2022: Petkov spreekt op een informele bijeenkomst van de Europese Raad andere leiders toe en maant aan tot snelle actie. Op hetzelfde moment doet Asen Vaskov Vassilev, Bulgaars minister van Financiën, hetzelfde in Parijs gericht aan andere ministers. Op 28 februari, drie dagen later, werd een nieuw sanctiepakket goedgekeurd.
  • 21 april 2022: Oekraïne wacht op wapenleveringen uit het Westen. Ondertussen spreekt Dmitro Koeleba, de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, in Sofia het parlement toe met een duidelijke vraag. Ze hebben meer (Sovjet)munitie nodig. 
  • Er zouden beelden zijn van Bulgaarse vliegtuigen, “tot de rand gevuld” met wapens, die richting de luchthaven van Rzeszów in Polen vliegen. Die bevindt zich zeventig kilometer van de Oekraïense grens en doet dienst als draaischijf voor leveringen aan Oekraïne. Bovendien wordt ze goed bewaakt door de NAVO.
  • Vanaf mei werd de Bulgaarse overheid slachtoffer van een reeks cyberaanvallen. Elektriciteitscentrales, postkantoren en pensioenfondsen werden getroffen. Nu blijkt wat de reden hiervoor zou zijn. Bulgarije zette toen als reactie een zeventigtal leden van de Russische ambassade het land uit.
  • Juni 2022: Alexander Mihailov, de directeur van het Bulgaarse militaire exportbedrijf Kintex, maakt bekend dat er voor 2 miljard dollar aan voorraden richting Oekraïne verstuurd zijn. Toch werd hier weinig aandacht aan besteed. Internationale media legden meer focus op de toelevering van middelen die uit het Westen kwamen.
  • 22 juni 2022: Na een motie van wantrouwen die niets met deze bevoorrading te maken had, werd de Petkov-regering weggestemd in Bulgarije. De voormalig premier voert voortaan oppositie.

De achtergrond

  • Sinds Petkov premier werd, wilde hij het land in een meer westers-gerichte koers brengen. Maar tijdens de oorlog ontbrak het draagvlak van de bevolking hiervoor. Maar liefst zeventig procent van de Bulgaarse bevolking was bang om bij de oorlog betrokken te raken. Dit toont aan waarom alles stiekem moest gebeuren.
  • Dmitro Koeleba, de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, zei dat “Kiril Petkov zijn integriteit heeft getoond. Terwijl andere leden van de Bulgaarse coalitie besloten om de kant van Rusland te kiezen, koos Petkov ervoor om aan de goede kant van de geschiedenis te staan en ons te helpen om ons te verdedigen tegen een veel sterkere vijand.”
  • Petkov schat dat in die fase van de oorlog ongeveer een derde van de munitie en veertig procent van de dieselvoorraad in Oekraïne uit Bulgarije kwam. Pittig detail: de diesel kwam voort uit ruwe, Russische olie.

(lb)

Meer