De reis voor scholieren is een initiatief van het War Heritage Institute (WHI), een federale instelling die als doel heeft militair erfgoed te behouden en de herinnering door te geven. Defensie ondersteunt deze reis. De ‘herinneringsreis’ naar Auschwitz is een jaarlijks initiatief sinds 2003.

Scholieren en leerkrachten vlogen donderdagochtend met anderhalf uur vertraging - het de-icen van de Airbus van de NAVO nam wat tijd in beslag - vanuit Melsbroek naar Krakau. Vandaar gaat het per bus naar Auschwitz en Birkenau. Ter plaatse worden de leerlingen geconfronteerd met de gruwel van de vernietigingskampen. De nazi’s brachten in Auschwitz 1,1 miljoen mensen om.

Spectaculaire ontsnapping

Hier kon Simon Gronowski op 19 april 1943 spectaculair aan ontsnappen. Gronowski zat in de trein van de Dossinkazerne naar Auschwitz-Birkenau. In Boortmeerbeek al deed het verzet de trein stoppen zo vertelt Gronowski aan Belga. “En zo werden er 17 mensen bevrijd, maar het was niet mijn wagon die geopend kon worden. Dat gebeurde wel van binnenuit in Limburg. Ik lag te slapen op de grond, mijn moeder wekte me en zei dat ik moest springen. Ik heb gehoorzaamd aan mijn moeder. Maar als ik wist dat ze niet mee zou springen, had ik het niet gedaan. Het laatste wat ik haar heb horen zeggen is: “de trein gaat te snel”.” De miraculeuze ontsnapping gebeurde ter hoogte van het dorpje Berlingen, deelgemeente van Wellen, bij Borgloon.

Een honderdtal scholieren van zestien en zeventien jaar en zeventien leerkrachten van vijf Nederlandstalige en zeven Franstalige scholen worden in Auschwitz rondgegidst. Het War Heritage Institue wil dat deze leerlingen ‘herinneringsambassaduers’ worden. “Op die manier blijft ook de volgende generatie op de hoogte van de gevaren van bepaalde tendensen, strekkingen en mechanismen die ook vandaag nog onze samenleving tot dit soort wandaden kunnen drijven”, klinkt het. Het WHI verwijst daarbij naar Oekraïne, op zo’n driehonderd kilometer van Auschwitz, een voorbeeld van hoe de “oorlogsgruwel nog steeds niet definitief tot het verleden behoort”.