Pas ontdekte komeet is komende weken mogelijk zichtbaar met het blote oog

Het kleine rotsachtige en bevroren object komt uit de ijzige buitengebieden van ons zonnestelsel en werd in maart vorig jaar ontdekt door de Zwicky Transient Facility (ZTF), toen de komeet voorbij de planeet Jupiter trok. 

De komeet werd C/2022 E3 (ZTF) genoemd en geschat wordt dat ze een diameter van zowat 1 kilometer heeft. Ze naderde de zon het dichtste op 12 januari en bevond zich toen op zo'n 150 miljoen kilometer van onze ster, "zo'n 10 procent verder van de zon dan de aarde", zei astrofysicus Nicolas Biver van het Observatoire de Paris-PSL. 

Als een komeet in de buurt van de zon komt, sublimeert het ijs dat in haar kern zit en dat vormt een coma, een nevelige wolk van gas rond de kern, en een lange staart van stof die het zonlicht weerkaatst. 

Het is deze coma, die in het geval van C/2022 E3 (ZTF) groenachtig is, en de heldere staart die we vanop de aarde zullen kunnen observeren naarmate de komeet dichter bij ons komt. 

De komeet zal het helderst zijn "als ze het dichtst bij de aarde is", zei Thomas Prince, een professor Fysica aan het California Institute of Technology, die werkt voor de ZTF. 

Dat is het geval op 1 februari, als de komeet de aarde tot op zo'n 42 miljoen kilometer zal naderen. Dat is echter niet het beste ogenblik om de komeet waar te nemen omdat de maan ons dan parten zal spelen. 

De beste periode om de komeet te zien, moet het weekend van 21 en 22 januari zijn, als het nieuwe maan is, en de week die daarop volgt. In die periode zal de komeet door de sterrenbeelden Kleine en Grote Beer trekken, vooraleer naar het zuidelijk halfrond te trekken en te verdwijnen. 

Het schouwspel zal minder spectaculair zijn dan de doortocht van de komeet Hale-Bopp in 1997 en die van Neowise in 2020, twee kometen die flink wat groter zijn dan C/2022 E3 (ZTF). Daar staat tegenover dat C/2022 E3 (ZTF) dichter bij de aarde zal komen en daardoor zal de komeet gemakkelijk waar te nemen zijn met een eenvoudige telescoop of een goede verrekijker. En mogelijk zelfs met het blote oog, als er niet te veel lichtvervuiling is in de buurt en - uiteraard - als de hemel helder is en niet bewolkt. 

"We kunnen een aangename verrassing krijgen en een object zien dat 2 keer helderder is dan verwacht", zo hoopt astrofysicus Biver. 

Volgens de huidige modellen zijn kometen afkomstig uit 2 reservoirs: de Kuipergordel, die voorbij de baan van Neptunus ligt, en de Oortwolk, een theoretisch, enorm gebied met komeetachtige objecten dat zich uitstrekt tot aan de grens van het zwaartekrachtveld van de zon, zo'n lichtjaar ver.  

"Gelet op de inclinatie van het vlak van haar baan, gaat het om een lang-periodieke komeet die oorspronkelijk uit de Oortwolk komt", zei Biver. Kometen die uit de Oortwolk komen, keren doorgaans pas na een lange periode eventueel terug, kometen uit de Kuipergordel zijn kort-periodieke kometen. 

Zoals gezegd is dit niet het eerste bezoek dat C/2022 E3 (ZTF) aan onze buurt brengt, 50.000 jaar geleden, toen er op aarde nog neanderthalers rondliepen, was dat al eens het geval, maar mogelijk is het wel het laatste bezoek van de komeet. 

Na de vorige doortocht is C/2022 E3 (ZTF) niet teruggekeerd naar de Oortwolk maar naar de ijzige buitenkant van ons zonnestelsel, dit keer wordt verwacht dat de komeet definitief uit ons zonnestelsel zal worden gestoten. Als dat niet mocht gebeuren, zal C/2022 E3 (ZTF) binnen 50.000 jaar opnieuw haar opwachting maken.

Onderzoekers maken dan ook gebruik van dit mogelijk laatste bezoek om de komeet te observeren met tal van telescopen. Dat zal ook gebeuren met de James Webb-ruimtetelescoop die geen foto's zal maken maar zal proberen de samenstelling van de komeet te achterhalen. 

"We gaan haar van alle kanten onderzoeken", zei Biver. "Het mag dan niet de komeet van de eeuw zijn, maar we zijn tevreden dergelijke kometen om het jaar of de 2 jaar te kunnen observeren, omdat men die beschouwt als overblijfselen van de vorming van het zonnestelsel." 

"Deze zeldzame bezoeker zal ons informatie geven over de 'inwoners' van ons zonnestelsel ver voorbij de verst verwijderde planeten", voegde Prince daaraan toe.

Dit artikel is gebaseerd op een telex van Agence France-Presse en een persmededeling van de York University in Canada.