Het was 22.20 uur, zaterdagavond in Californië (Belgische tijd: 7.20 uur zondagochtend) toen een man de Star Dance Studio in Monterey Park – een stad met 61.000 inwoners in het oosten van Los Angeles – binnenstapte. Het was druk in de dansclub. In het centrum van de stad, waar ongeveer twee derde van de inwoners een Aziatische achtergrond heeft, waren tienduizenden toegestroomd om twee dagen lang het Chinese Nieuwjaar te vieren en de festiviteiten waren er net afgelopen voor de avond. De man die de club binnenkwam – met lederen jas aan, brilletje en muts op – had een zwaar aanvalswapen in zijn handen, en extra munitie op zak. Hij opende het vuur.

LEES OOK. Politie doorzoekt wit bestelbusje na schietpartij bij Los Angeles: “Levenloos lichaam in wagen, mogelijk de dader”

Toen de politie aankwam, om 22.22 uur, stroomden de feestvierders naar buiten. Schreeuwend. Op videobeelden is een grote politiemacht te zien, maar toch kon de dader ontkomen in een witte bestelauto. Volgens Robert Luna, de sheriff van LA County die een signalement verspreidde, ging het om een Aziatische man die als gewapend en gevaarlijk beschouwd moest worden.

Bloedbad in tweede dansstudio voorkomen

“We zullen alle mogelijke middelen gebruiken om deze verdachte, in een van de gruwelijkste zaken ooit in onze county, in te rekenen”, zei de sheriff nog. Ter plekke werden tien slachtoffers – vijf mannen, vijf vrouwen – doodverklaard. Zeker tien anderen raakten gewond en werden opgenomen in verschillende ziekenhuizen in de omgeving. De identiteiten van de slachtoffers zijn nog niet bekendgemaakt, maar het zou gaan om mensen van “in de vijftig, zestig en sommigen misschien zelfs ouder dan dat”.

Ongeveer twintig minuten na de schietpartij aan West Garvey Avenue in Monterey Park, stapte een gewapende man van Aziatische origine de Lai Lai Ballroom & Studio binnen, een tweede dansclub, amper enkele kilometers verder in Alhambra, “waarschijnlijk met de intentie om nog twee mensen te doden”, aldus sheriff Luna. Twee aanwezigen konden zijn wapen afnemen en de man vluchtte in zijn witte bestelwagen. De politie zou later bevestigen dat het om dezelfde man ging, en sheriff Luna omschreef de burgers die hem ontwapenden als “helden”. “Ze redden levens. Dit had veel erger kunnen zijn.”

Bezit van het type wapen dat in de Lai Lai Ballroom werd aangetroffen is illegaal in Californië. De politie kon het ontfutselde wapen traceren en zo de naam en beschrijving van de verdachte bekomen, volgens een politiebron.

Vertrokken vanop spoeddienst

Zondag rond 10 uur kon de politie uiteindelijk de witte bestelwagen lokaliseren en omsingelen in Torrance, ten zuiden van LA. Toen de bestuurder werd gesommeerd om uit te stappen, klonk een schot. De man bleek zichzelf doodgeschoten te hebben. Later bevestigde sheriff Luna dat het om de gezochte verdachte ging en “dat er geen andere verdachte is voor deze schietpartij”. De politiechef identificeerde de schutter als de 72-jarige Huu Can Tran.

De bestelwagen werd doorzocht en daarbij werden “meerdere bewijsstukken” aangetroffen die de verdachte linken aan zowel de schietpartij in Monterey Park als de verijdelde schietpartij in Alhambra, volgens de politie. Er werd ook een handvuurwapen gevonden. De nummerplaten reed rond met gestolen nummerplaten.

Volgens politiebronnen had de verdachte zondagochtend mogelijk nog geprobeerd om verwondingen te laten verzorgen. Een ziekenhuis contacteerde de politie toen men er de gelijkenissen opmerkte tussen de foto’s van de gezochte verdachte en een man op de spoeddienst, die verwondingen leek te hebben opgelopen bij een gevecht. De man had een tijdlang in het ziekenhuis gewacht, maar was dan vertrokken zonder dat hij behandeld was.

Vaste bezoeker van dansstudio

De Star Dance Studio, waar de schietpartij plaatsvond, is geen dansclub voor jongeren. Het is een ballroom, die huist achter een Chinese kruidenwinkel. In de studio, die 30 jaar geleden de deuren opende, worden lessen wals, tango en Chinese dans gegeven. Dansers in de studio zijn zestigers, zeventigers, tachtigers. Zaterdagavond, tussen acht en middernacht, was er Star Night. Inkom: tien dollar. Het feest was even over halfweg, toen de schutter binnenkwam.

Het motief van de dader is nog onduidelijk. Volgens Chester Chong, de voorzitter van de lokale kamer van koophandel, zou sprake zijn van geweld in de familiale sfeer. Maar omdat die informatie onder voorbehoud was, en aangezien de meeste slachtoffers Aziatische Amerikanen zijn, wilde de Amerikaanse politie in eerste instantie ook niet uitsluiten dat het om een haatmisdaad zou gaan.

Kennissen van Huu Can Tran, de verdachte, vertelden later aan CNN dat hij minstens tot in de jaren 2010 vaak in de Star Dance Studio kwam en er een twintigtal jaar geleden zelfs zijn ex-vrouw had leren kennen. Hij bood haar gratis informele lessen aan, vertelt zijn ex. Kort daarna trouwden ze, maar Tran bleek snel kwaad te worden, bijvoorbeeld als ze een foutje maakte bij het dansen omdat hij vond dat dat hem er slecht deed uitzien. Ze scheidden in 2006. Volgens een andere kennis was Tran snel geïrriteerd, klaagde hij veel, leek hij mensen niet te vertrouwen en gedroeg hij zich “vijandig” tegenover velen in de dansstudio.

Tran was een immigrant uit China, blijkt uit een huwelijkscertificaat dat zijn ex aan CNN toonde. Hij werkte af en toe als vrachtwagenchauffeur, volgens zijn ex-vrouw.

Het is niet duidelijk of de man onlangs nog in de dansstudio was geweest. Hij woonde sinds enkele jaren in een mobilhome in The Lakes, een gemeenschap voor senioren in Hemet, Californië, op zo’n 125 kilometer van Monterey Park.

Vlaggen halfstok

Op West Garvey Avenue staat nog de grote banner over de straat. Happy year of the rabbit, is erop te lezen. 2023 is het Chinese jaar van het konijn. Maar het jaar begint in mineur. Het was voor de Aziatische inwoners nieuwjaarsdag, maar in Monterey Park zijn alle verdere festiviteiten afgelast. Nieuwjaarsfeesten in de omgeving worden uitgesteld. Waar toch activiteiten doorgaan, wordt in een verhoogde politieaanwezigheid voorzien.

Amerikaans president Joe Biden beval de vlaggen aan het Witte Huis en aan alle overheidsgebouwen in het land drie dagen halfstok te hangen, “als een teken van respect voor de slachtoffers van de zinloze daden van geweld” in Monterey Park.

“Hoewel we nog veel niet weten over het motief van deze zinloze aanval, weten we wel dat veel families vanavond rouwen, of bidden dat hun geliefde zal herstellen van hun verwondingen”, zei Biden in een verklaring.

Dodelijker dan verkeer

Hoewel 2023 nog maar goed drie weken oud is, is dit toch al de tweede massaschietpartij in de VS. Op 4 januari stierven acht mensen bij een schietpartij in Utah. Onder een ‘mass shooting’ wordt in Amerika doorgaans verstaan: een schietpartij, op eenzelfde plek en rond eenzelfde tijdstip, waarbij vier of meer doden vallen. Alleen al in de afgelopen twee jaar waren er in de Verenigde Staten vijf massaschietpartijen met tien of meer doden.

Het incident in Monterey Park is een van de dodelijkste schietpartijen in de moderne geschiedenis van de staat Californië. De ergste vond plaats in 1984, toen een schutter 21 mensen doodde in een filiaal van McDonald’s in San Ysidro, nabij San Diego. Maar, trieste statistiek: de schietpartij haalt zelfs niet de top twintig van meest dodelijke massaschietpartijen in de recente nationale geschiedenis. De dodelijkste schietpartij vond plaats in 2017, toen een man in Las Vegas, vanop de 32ste verdieping van een hotel, het vuur opende op de bezoekers van een countrymuziekfestival, en 60 mensen doodschoot en ruim 400 verwondde.

Massaschietpartijen en bij uitbreiding vuurwapengeweld zijn bij uitstek Amerikaanse ziekten. In 2020 vielen in de Verenigde Staten 45.222 doden bij schietincidenten. Dat zijn er meer dan dat er verkeersdoden vielen. Voor elke 100 Amerikaanse inwoners zijn er 120 vuurwapens in omloop.

Wie vragen heeft rond zelfdoding, kan terecht op de zelfmoordlijn via het gratis nummer 1813 of op www.zelfmoord1813.be