Na maanden van stilstand opnieuw zware gevechten in Zaporizja: ‘Russisch offensief waarschijnlijk mislukt’

“Tijdens offensieve operaties in de richting van de stad Zaporizja hebben eenheden van het Oostelijke Militaire District voordeligere posities en gebieden ingenomen.” Met die verklaring bevestigde het Russische ministerie van Defensie zondag voor de tweede dag op rij wat al enkele dagen door een aantal militaire bloggers werd aangegeven: Rusland was een nieuw offensief gestart in de Oekraïense provincie in het zuiden van het land. Ook de Oekraïense generale staf berichtte maandag dat het Russische leger “offensieve acties” was begonnen bij het stadje Sjtsjerbay, zonder te specifiëren of het ook terreinwinst had geboekt.

Zaporizja is één van de vier illegaal door Rusland geannexeerde provincies van Oekraïne en ligt geprangd tussen Cherson in het westen en Donetsk in het oosten. Behalve artilleriebeschietingen lag het front hier al maandenlang stil en leken beide legers zich vooral op Donetsk en Loehansk, samen de Donbas genoemd, te concentreren.

Het gebied is al van bij het begin van de oorlog voor ongeveer drie vierde door het Russische leger bezet, maar het noorden van de provincie, inclusief de gelijknamige hoofdplaats, is nog altijd stevig in Oekraïense handen. Rusland controleert wel de andere belangrijke steden Berdjansk en vooral het logistieke knooppunt Melitopol. Ook de kerncentrale van Zaporizja bij de stad Enerhodar aan de Dnipro-rivier ligt in bezet gebied.

Frontale aanval

Vladimir Rogov, een door Rusland aangestelde topambtenaar van het bezette deel van Zaporizja, bond vrijdag al de kat de bel aan door zonder bewijs te claimen dat het Russische leger meerdere steden en dorpen had ingenomen, waaronder Kamjanske, Sjtsjerbaky, Mala Tokmatsjka en Hoeljajpole.

Toch lijkt het offensief amper iets te hebben opgeleverd. Rogovs beweringen werden snel tegengesproken door beelden vanop het terrein, die konden worden gelokaliseerd op 2 tot 3 kilometer ten zuiden van de door hem geclaimde dorpen.

Dat wijst erop dat het Russische leger effectief minstens een poging tot offensief heeft ondernomen, maar waarschijnlijk zonder resultaat. Op een van de video’s die door de Oekraïense generale staf werden gedeeld, is te zien hoe tientallen Russische militairen zonder enige bescherming van tanks of andere pantservoertuigen door een veld lopen, pal in het zicht van een Oekraïense drone.

Volgens Oekraïne werden bij de “frontale Russische aanval” uiteindelijk zeker 30 Russische soldaten gedood of gewond, en werden er vijf infanteriegevechtsvoertuigen vernietigd. “Terwijl Russische propagandisten in hun zieke verbeelding de nederzettingen van de regio Zaporizhzhia ‘bezetten’, vernietigen onze defensiestroepen rustig en vol vertrouwen de uitrusting en de troepen van de vijand”, klonk het.

Testen

De Russische troepen die het overleefden, trokken zich terug, zonder enige terreinwinst geboekt te hebben. Dinsdagochtend berichtte de Oekraïense generale staf dat acht van de dorpen die Rogov eerder al als ‘ingenomen’ claimde, door Rusland werden bestookt. Dat wijst er opnieuw op dat ze niet in Russische handen zijn.

Ook meerdere Russische militaire bloggers weerspraken Rogovs beweringen. Het populaire Telegram-kanaal Rybar, met meer dan 1,1 miljoen volgers, hield het erop dat het Russische leger Kamjanske “nog niet is binnengevallen omdat de Oekraïense artillerie er hard aan het werk is”. Hoogstens bevindt Kamjanske zich volgens Rybar “in de grijze zone”. Ook elders konden de Oekraïense troepen “zich hergroeperen en hun defensieve posities innemen.”

Het is niet duidelijk of Rusland uiteindelijk echt de bedoeling had om in Zaporizja een echt grootschalig offensief te lanceren nu Oekraïne alle zeilen moet bijzetten om in Donetsk de stad Bachmoet te behouden. Volgens de Amerikaanse denktank ISW probeert Rusland “het narratief van tactische successen door te drukken om het gebrek aan de beloofde vooruitgang in Bachmoet te verhullen”.

Tegenoffensief

Mogelijk probeerde Rusland met kleinere aanvallen ook de Oekraïense posities te verkennen en te ‘testen’. Er is al maandenlang sprake van een toekomstig Oekraïens tegenoffensief dat net aan dit front zou kunnen plaatsvinden. De Amerikaanse zender CNN berichtte dinsdag dat drie topambtenaren van het Witte Huis en het Pentagon vorige week naar Kiev zijn gereisd om president Zelensky te proberen overtuigen Bachmoet op te geven, en zijn aandacht naar het zuiden te verleggen.

In plaats van statische loopgravengevechten die een zware menselijke maar ook materiële tol eisen, zou het Oekraïense leger meer te winnen hebben bij een ander type oorlogsvoering waarbij ten volle gebruik wordt gemaakt van de vorige week beloofde wapens en voertuigen.

Als de Oekraïners voldoende stootkracht kunnen verzamelen via een combinatie van artillerie, infanteriegevechtsvoertuigen en tanks, is een van de opties om in de lente met snelle verrassingsaanvallen te proberen door de Russische linies te breken richting Melitopol. Vandaaruit zou dan de Zee van Azov bereikt kunnen worden, om zo de Russische posities in twee te splitsen en de Russen in Cherson en op de Krim af te snijden van het Russische vasteland.