De nieuwe Scheldetunnel verbindt Linkeroever met de zuidelijke haven en het Eilandje op de rechteroever. De tunnel gaat onder de grond tussen het natuurgebied Blokkersdijk en het Sint-Annabos. Op de rechteroever komt de tunnel boven aan het Noordkasteel, waar hij aansluit op het Oosterweelknooppunt. De vierde tunnel onder de Schelde heeft drie rijstroken in elke richting en fietsers kunnen hem nemen door een afzonderlijke fietskoker in het midden.

Maar zover is het nog lang niet. Acht tunnelelementen bouwen in twee jaar tijd. Dat is de uitdaging die maandag begint in de haven van Zeebrugge. En de timing is scherp, want als de nieuwe Scheldetunnel in 2030 in gebruik moet worden genomen, valt er weinig tijd te verliezen.

En laat dat nu opnieuw dreigen te gebeuren. Enkele natuurbewegingen stappen naar de Raad voor Vergunningsbetwistingen (RVVB) tegen het oppompen van grondwater uit de Schelde, dat volgens hen vervuild is en daarom niet in natuurgebied geloosd mag worden. Lantis ontkent en stelt dat zelfs met de meest moderne meettechnieken geen vervuiling wordt vastgesteld.

Acht elementen, samen 1,8 km lang

Het is Vlaams minister voor Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters (Open Vld) die symbolisch het eerste beton voor de tunnel zal storten. Daarna begint het echte werk. Acht elementen van elk 160 meter lang, 42 meter breed en 10 meter hoog worden dan aan een stuk door gemaakt.

Alles bij elkaar komt daar 24.300 m³ beton bij kijken. En elk tunnelelement weegt apart maar liefst 60.000 ton, samen goed voor een lengte van 1,8 km. Dat is de afstand tussen de beide tunnelmonden op de linker- en de rechteroever in Antwerpen.

Wat voorafging

Begin januari 2021 werd gestart met de bouw van een volledig nieuw bouwdok in Zeebrugge. Het is 1 kilometer lang en 200 meter breed. Voor dat dok moesten een oude hoeve en landbouwgrond wijken.

Aanvankelijk werd overwogen om de tunnelelementen dichter bij Antwerpen te bouwen, maar dat was praktisch niet vanzelfsprekend. Daarom werd besloten om uit te wijken naar de haven van Zeebrugge. Het speciaal aangelegde dok zal na de bouw van de tunnelelementen door het havenbedrijf in gebruik genomen worden.

Van Zeebrugge naar Antwerpen

Wanneer de tunnelelementen klaar zijn, in de loop van 2025, moeten ze van Zeebrugge naar Antwerpen gebracht worden. In de acht delen worden waterreservoirs geplaatst en gevuld. Dat zorgt ervoor dat de betonnen kolossen op de bodem van het bouwdok blijven liggen wanneer dat vol water loopt.

Daarna wordt het water uit het waterreservoir gepompt zodat het tunnelelement begint te drijven. Sleepboten verslepen de elementen vervolgens één voor één naar hun eindbestemming in Antwerpen. Dat gebeurt via de Noordzee en de Westerschelde. Daar komen één duwboot en vier sleepboten bij kijken.

Puzzelen voor gevorderden

Aangekomen in Antwerpen worden de tunnelelementen in het Doeldok gelegd tot ze gebruikt worden. Op de definitieve plek in de Schelde worden de delen in een vooraf gebaggerde sleuf afgezonken. Aan de hand van een gps-systeem wordt de exacte locatie bepaald waar de tunnelelementen moeten worden geplaatst.

Daarna wordt het waterreservoir van elk deel opnieuw gevuld, waardoor elk tunnelelement naar de bodem van de Schelde zinkt. Daar worden de acht elementen tegen elkaar geschoven. Speciale voegen tussen de elementen maken alles waterdicht, waarop de verbindingen bekleed worden met beton. Vervolgens worden de reservoirs in de tunnel leeggepompt en worden de tunnels afgewerkt.

We zijn, als alles volgens plan verloopt, 2030 wanneer de nieuwe Scheldeoeververbinding in gebruik genomen wordt. Tegen die tijd zijn ook de tunnelmonden en de omliggende Scheldedijken klaar. Die zijn dan heringericht om overstromingen tegen te gaan.