Bijna kwart jongere Nederlanders twijfelt aan Holocaust

Dat komt naar voren uit een onderzoek dat The Conference on Jewish Material Claims Against Germany, kortweg de Claims Conference, in december vorig jaar onder 2.000 Nederlanders heeft gehouden. De internationale organisatie, die opkomt voor de rechten van Holocaustoverlevenden, deed dit onderzoek naar kennis en bewustzijn over de Holocaust eerder in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Oostenrijk en Canada. De resultaten waren nergens zo "schokkend" als in Nederland, stelt de Claims Conference. Voor het onderzoek zijn millennials vanaf 1980 en leden van de generatie Z tot 2012 telefonisch ondervraagd, naast een vrijwel gelijk aantal oudere Nederlanders.

Dat er in de oorlog 6 miljoen Joden zijn omgekomen weet 54 procent van alle ondervraagden niet (onder jongere mensen 59 procent). Van de jongeren denkt 37 procent dat er 2 miljoen of minder Joden zijn omgebracht. Een meerderheid van de Nederlanders (53 procent) noemt Nederland ook niet als een land waar de Holocaust in de Tweede Wereldoorlog heeft plaatsgehad. Velen kunnen geen enkel Nederlands doorgangskamp zoals Westerbork, Vught of Amersfoort noemen.

Bijna iedereen kent de naam van Anne Frank wel, maar 27 procent van de Nederlanders weet niet dat zij in een concentratiekamp is gestorven. De Claims Conference noemt die cijfers "alarmerend", ook al omdat 22 procent van de ondervraagden onder de 42 jaar het individueel bekijken van neonazistische uitingen acceptabel noemt. Tegelijkertijd denken de ondervraagden dat neonazisme in de Verenigde Staten veel vaker voorkomt dan in Nederland.

Ruim driekwart van alle ondervraagden vindt onderwijs over de Holocaust op scholen belangrijk. In de andere onderzochte landen is dat aantal hoger. "Na elk onderzoek merken we dat de kennis over de Holocaust wegzakt. Ronduit storend is de Holocaustontkenning. Onderwijs is heel belangrijk, want anders zal ontkenning de kennis gaan overheersen en leren toekomstige generaties niets meer van wat er is gebeurd", aldus Gideon Taylor, president van de Claims Conference. In Nederland is onder meer het Joods Cultureel Kwartier bij de organisatie aangesloten.

Volgens senior onderzoeker Kees Ribbens van het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies is het “ronduit schrikbarend” dat uit het onderzoek naar voren komt dat sommige Nederlanders menen dat de Holocaust niet heeft plaatsgevonden of dat het aantal slachtoffers flink zou worden overdreven. Zorgwekkend is volgens Ribbens ook dat een kleine groep ondervraagden volgens de studie denkt dat het dagboek van Anne Frank een vervalsing is.

Het is volgens hem onthutsend dat ongeveer een op de drie ondervraagden volgens het onderzoek denkt dat niet-Joodse Nederlanders in de Tweede Wereldoorlog aan dezelfde uitroeiing waren blootgesteld als hun Joodse landgenoten. Het duidt op een wezenlijk gebrek aan kennis. De uitkomsten van het onderzoek bieden stof tot nadenken, zegt hij.

“Een bijzonder ernstige zorg” is volgens Ribbens dat een minderheid denkt dat de Holocaust vandaag opnieuw zou kunnen gebeuren in Nederland. “Dat vraagt om zorgvuldige bestudering”, aldus Ribbens. “In hoeverre staan ontkenners en twijfelaars open voor informatie uit onderwijs en musea? Is het onwetendheid, desinteresse of moedwillig ontkennen en verdraaien van historische feiten?”