Fonds voor Medische Ongevallen blijft worstelen met zware dossiers: Anne Marie wacht al 12 jaar op schadevergoeding na rugoperatie

25 januari 2011, vandaag exact twaalf jaar geleden, onderging Anne Marie Hoebeke (70) een rugoperatie voor twee hernia's. Het zou een routine-ingreep moeten worden, maar dat draaide anders uit. "Mijn operatie is volledig misgelopen", vertelt ze. "Na de operatie verging ik van de pijn. De arts stelde vast dat het vlies rond de ruggenwervels was beginnen lekken, een zogenaamd duralek." Omdat de wondzone helemaal opgezwollen was en de pijn steeds erger werd, moest Anne Marie een maand later terug onder het mes. 

De arts stelde vast dat hij één van de twee hernia’s was vergeten te opereren. Maar ook na de tweede rugoperatie was er sprake van het lekken van het vlies rond de ruggenwervels. Weken lag Anne Marie plat, maar het ging van kwaad naar erger. "De wondzone was helemaal opgezwollen. Ik kreeg te horen dat er zich een bacterie in de wonde had genesteld en de discussen tussen mijn ruggenwervels waren aangetast", zegt ze. Pas een half jaar na de operatie kon Anne Marie weer naar huis. Dan volgde een moeizaam herstel en moest ze opnieuw leren lopen.

Anne Marie had vroeger een bloeiende advocatenpraktijk en was actief in de lokale en nationale politiek. Tussen 2004 en 2009 was ze Vlaams Parlementslid voor Open VLD. Maar dat moest ze allemaal opgeven na het medisch ongeval. "Ik moest vroeger op pensioen, en moest al mijn medewerkers op het kantoor opzeggen. Verder heb ik mijn schepenambt aan mijn opvolger moeten geven", zegt ze vandaag. "Het heeft op alles een invloed gehad."

In februari 2012 stapte ze naar het Fonds voor de Medische Ongevallen. Als medisch expert stelde het fonds een neurochirurg van UZ Leuven aan. In 2015 kreeg Anne Marie daarvan het verslag toegestuurd. "Daarin stelde hij vast dat het ging om een medisch ongeval", zegt ze. Een abnormale schade die het gevolg was van de ingreep, luidde de conclusie. Maar het fonds wilde die conclusie niet volgen. Het legde het advies van zijn eigen expert naast zich neer. Er zou bij Anne Marie geen abnormale schade zijn, en ze kreeg dus geen schadevergoeding.

Anne Marie geloofde haar oren niet: "Je blijft gehandicapt achter na een routineoperatie en er zou geen abnormale schade zijn?" Ze nam een advocaat onder de arm en dagvaardde het FMO. Het fonds, dat in het leven was geroepen om voor slachtoffers slopende juridische procedures te vermijden, werd zo zelf voorwerp van een rechtszaak. En Anne Marie kreeg gelijk.

"Over de ganse lijn gaf het vonnis mij gelijk, en de rechtbank gaf nog een veeg uit de pan naar het fonds." Het fonds moest een voorlopige schadevergoeding van 50.000 euro betalen, maar ging in beroep en zette de 50.000 euro op een geblokkeerde rekening. "Een maand geleden heb ik nu te horen gekregen dat mijn zaak zal behandeld worden in november 2026. Vijftien jaar na mijn operatie dus, en terwijl ik alle gevolgen draag", zegt Anne Marie. Sinds 2015, zeven jaar geleden, heeft ze niets meer rechtstreeks vernomen van het fonds. 

Toch zijn er bij complexe dossiers, zoals bij Anne Marie, nog zware vertragingen. "Dat is het minste wat je kan zeggen", reageert advocaat Mattias Tirez op de cijfers van minister Vandenbroucke. Tirez vertegenwoordigt vaak slachtoffers van medische fouten. "Ik merk geen enkele verbetering bij het fonds, niet qua organisatie, noch op vlak van doorstroming van informatie, communicatie, snelheid of inhoud. Zeker bij complexe dossiers, wanneer een schadevergoeding wordt betwist of met externe expertises, ben je vaak voor jaren aan het procederen." 

Een expertise-arts die anoniem wenst te blijven, bevestigt zijn analyse: "Het fonds blinkt nog steeds uit in subjectieve, onvolledige en ontwijkende verslaggeving. Bij de adviezen lees ik geen kwaliteitsvolle argumenten gebaseerd op evidence based medicine (geneeskunde die uitgaat van wetenschappelijke bewijzen, red.), maar men geeft de voorkeur aan het opvoeren van bepaalde professoren die verkondigen wat het fonds wil horen."

Chirurg Ann Lechat staat patiënten bij tijdens de procedures voor het fonds en de rechtbank. Twee jaar geleden zei ze in "Pano" al dat het fonds voor haar mocht opgedoekt worden. Ook vandaag blijft ze bij haar standpunt: "Ik raad mijn patiënten nog steeds af om naar het fonds te gaan. Als ze ervoor kiezen om naar de rechtbank te stappen, hebben ze sneller een uitspraak en zal hun zaak correcter geëvalueerd worden."

Anne Marie is niet alleen. Ook Tom en Fien, de ouders van Robbe (10), wachten al meer dan tien jaar op duidelijkheid. Robbe werd geboren met klompvoetjes, en moest zes weken na zijn geboorte geopereerd worden. "We moesten ons geen zorgen maken. Het ging om een routine-operatie", vertelt Tom.

Maar net zoals bij Anne Marie draaide de operatie uit op een drama. De anesthesist maakte een fout: Robbe kreeg een bijna dodelijke dosis verdoving en daarbovenop zat hij veertig minuten zonder zuurstof. De dag na de operatie kreeg Robbe een epilepsieaanval en werd hij in kunstmatige coma gebracht en overgebracht naar het UZ in Leuven. "Pas maanden later kwamen we te weten wat er die dag gebeurd is. De artsen hadden het ons zelf nooit verteld." In het UZ Leuven haalden ze Robbe uit zijn coma en het verdict was hard. Robbe had tijdens de operatie een zware hersenbeschadiging opgelopen. 

In september 2012 klopten Tom en Fien op aanraden van de mutualiteit aan bij het Fonds voor de Medische Ongevallen. Daar moesten ze vier jaar wachten op een advies. Daaruit bleek dat ze recht hadden op een schadevergoeding, al betwistte de anesthesist zijn aansprakelijkheid. 

De jaren daarna kregen ze twee keer 150.000 euro uitbetaald. "Dit lijkt misschien veel", zegt Tom, "maar de zorg voor Robbe kost enorm veel geld. Heel onze woning werd aangepast om het rolstoelvriendelijk te maken voor Robbe. We hebben een aangepaste wagen aangeschaft om zijn rolstoel te kunnen vervoeren. Daarnaast zijn er therapieën die niet worden terugbetaald, zoals een therapie waarbij Robbe in een harnas wordt gehesen en het gevoel heeft dat hij kan stappen (zie video hierboven, red.). Hij geniet daar zichtbaar van, dus we willen hem dat niet ontnemen. Dat doet hij al vier jaar en kost ons 200 euro per sessie."

Fien, de moeder van Robbe, heeft haar fulltime job opgezegd om persoonlijk assistent van Robbe te kunnen zijn. Dat betekent minder loon, maar meer zorg op maat voor Robbe. Ook Tom werkt vier vijfden om mee voor Robbe te kunnen zorgen. Als zelfstandig tekenaar in bijberoep doet hij af en toe een opdracht, om zo alle rekeningen betaald te krijgen. "Onze zoon is zwaar hulpbehoevend en we rekenen op die provisies om de kosten draaglijk te maken. Vorig jaar heeft onze advocaat een nieuwe provisie van 25.000 euro aangevraagd bij het fonds, maar daar wilden ze niet op ingaan."

Fien en Tom zijn naar de rechter gestapt, met succes. "De rechter heeft beslist dat het fonds die provisie moet betalen", zegt Tom, "maar het fonds is ook hiertegen in beroep gegaan." Dat het fonds in hoger beroep gaat tegen een beslissing van een rechter kan Tom niet begrijpen. "Wij voelen ons echt in de steek gelaten. Trek uw plan, wij helpen jullie niet meer. Het fonds gedraagt zich als een bedrijf dat winst wil maken en bekijkt de zaken helemaal niet vanuit het oogpunt van de zorg. Het is zeer teleurstellend."