Voorstel om energiefactuur te hervormen is rond: 20 euro per maand duurder, maar btw blijft wel op 6 procent

Om een antwoord te bieden aan de hoge energieprijzen die de oorlog in Oekraïne met zich meebracht, besliste de federale regering in maart 2022 om de btw op elektriciteit en gas tijdelijk te verlagen van 21 naar 6 procent. De maatregel zou tot 30 september lopen, maar werd verschillende keren tijdelijk verlengd. 

Op dit moment zijn de energieprijzen opnieuw een stuk lager dan vorig jaar en in principe zou de crisismaatregel van de regering in april definitief aflopen. Dat zou willen zeggen dat de btw op gas en elektriciteit op 1 april opnieuw naar 21 procent zou stijgen.

Maar zo ver komt het niet, als het aan minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) ligt. De minister heeft een voorstel op tafel gelegd waarin de btw op gas en elektriciteit permanent 6 procent blijft. Hij koppelt aan zijn voorstel wel een accijnshervorming. "Zo'n hervorming is noodzakelijk om het verlaagde btw-tarief te verankeren", lezen we in zijn voorstel.

Het accijnstarief zal worden bepaald op basis van de energieprijzen van 2021. Door de accijnsheffing zou de energiefactuur dus opnieuw een beetje stijgen, maar Van Peteghem hamert erop dat die nog veel meer zou stijgen, indien we terug zouden keren naar een scenario waarin de btw op energie terug op 21 procent wordt gelegd. 

In het nieuwe systeem wordt een onderscheid gemaakt tussen basisverbruik en meerverbruik. Wanneer de energieprijzen opnieuw zouden stijgen en een bepaalde grenswaarde overschrijven, zullen de accijnzen op het basisverbruik dalen. 

De accijnzen op het meerverbruik dalen dan niet, maar Van Peteghem benadrukt dat de overheid daar geen meerinkomsten uit zal halen. "De btw-winst die hieruit voortvloeit, wordt automatisch gecompenseerd in lagere accijnzen (op het basispakket, red.)."

Het plan bevat nog een tweede correctiemechanisme. Wanneer de gasprijs onder een bepaalde minimumwaarde zakt, zullen de accijnzen op het meerverbruik net wel stijgen. Daarmee wil Van Peteghem naar eigen zeggen de energietransitie steunen en het overtollig verbruik van aardgas ontmoedigen.

Zonder de hervorming, wanneer we op 1 april dus zouden terugkeren naar een btw-tarief van 21 procent, zou de energiefactuur van een gemiddeld gezin in 2023 volgens Van Peteghem stijgen met 512,58 euro (56,95 euro per maand).

Dankzij het verlaagde btw-tarief van 6 procent valt die stijging weg, maar er komt dus wel een accijnshervorming in de plaats. Daardoor komt er een 20 euro per maand bij.

Van Peteghem benadrukt dat de accijnshervorming noodzakelijk is om het verlaagde btw-tarief te verankeren. De minister berekende dat een accijnshervorming vanaf april een gemiddeld gezin in 2023 een voordeel zou opleveren van 335,80 euro in vergelijking met het scenario waarin we terug zouden keren naar 21 procent btw zonder accijnzen.

Ook voor de regering hangt er overigens een stevig prijskaartje aan het voorstel. Uit simulaties op basis van de huidige energieprijzen blijkt dat de hervorming meer dan 761 miljoen euro zou kosten.