Minister Van Peteghem legt voordeel uit van accijnshervorming energiefactuur, oppositiepartijen keuren voorstel af: “Burger betaalt twee keer”

KIJK. Minister Van Peteghem legt uit wat voordeel is van accijnshervorming voor consument:

Volgens de berekening van de minister zou de factuur van een gemiddeld gezin dit jaar bij een btw die opnieuw naar 21 procent zou zijn gegaan, stijgen met 512,58 euro. De huidige hervorming mildert dat met 335,80 euro. De kost voor de overheid van de hervorming bedraagt 761,7 miljoen euro.

Van Peteghem legt bij HLN LIVE uit wat de hervorming van de energiefactuur precies inhoudt. “Accijnzen blijven in periodes van gekke prijsschommelingen stabiel. We voegen in dat systeem een beschermingsmechanisme in. Als de prijzen van gas en elektriciteit stijgen, dan zorgen we dat de meerinkomsten voor de overheid gebruikt worden om de factuur van de mensen te verlagen”, aldus de minister. “Het btw-systeem hangt af van de prijsschommelingen. Als de prijs voor energie bijvoorbeeld 100 euro is, dan betaal je 21 euro btw, is dat 200 euro dan wordt het 42 euro btw. Het versterkt de prijsstijgingen zoals we de voorbije periode gezien hebben.”

“Dat is niet zo in het systeem met accijnzen”, zo gaat Van Peteghem verder. “Bij een accijns blijft dat bedrag stabiel. De accijnzen die we gaan invoeren zijn berekend op de inkomsten die de overheid had op de prijzen van 2021 voor gas en elektriciteit, toen nog de normale prijzen. Vandaag liggen de prijzen hoger. Mensen hebben dus een voordeel ten opzichte van de situatie waarbij ze 21 procent btw zouden betalen.”

“We hebben destijds de btw verlaagd naar 6 procent om iedereen te helpen. Het was een directe maatregel. We krijgen nu de opmerking dat deze maatregel veel te algemeen is. Iedereen krijgt immers dezelfde ondersteuning”, zegt Van Peteghem bij HLN LIVE. “Nu gaan we veel gerichter werken. We werken met een basispakket en een meerpakket. Het basispakket is de nood aan energie die elke familie heeft op het ogenblik dat ze willen verwarmen, het licht aandoen, koken et cetera. Als de prijzen sterk stijgen, dan gaan we de meerinkomsten gebruiken om op een gerichte manier de tarieven en de accijnzen voor het basispakket naar beneden te halen.”

Volgens Van Peteghem is er al een akkoord bereikt binnen de regering over de accijnshervorming. De grote vraag is op welk ogenblik het ingevoerd zal worden. Van Peteghem pleit om het systeem in te voeren vanaf 1 april, maar dit moet nog verder besproken worden binnen de regering.

Het dossier zorgde voor hoogspanning vorig jaar binnen de federale regering. Toenmalig staatssecretaris voor Begroting Eva De Bleeker had in de begrotingsberekeningen de eventuele opbrengsten van de accijnsverhoging voor gas en elektriciteit niet meegenomen en schreef daarvoor een kostprijs van 1,3 miljard euro in. De Bleeker moest daarvoor uiteindelijk een stap opzij zetten. Premier Alexander De Croo zei daarop dat de hele operatie uiteindelijk budgetneutraal moest uitkomen.

Oppositiepartijen N-VA, Vlaams Belang en PVDA zijn niet te spreken over de hervorming van de energiefactuur. “De burger betaalt twee keer”, zegt N-VA. “De eindafrekening wordt stilaan duidelijk. De burger zal die 1,3 miljard euro betalen via twee wegen”, zegt N-VA-fractievoorzitter Peter De Roover. “Via de accijnzen wordt een opbrengst van 544 miljoen verwacht, terwijl de hervorming leidt naar een bijkomend begrotingstekort van 761 miljoen euro.”

Bij Vlaams Belang luidt het dat het niet gaat om een accijnshervorming, maar wel om een “accijnsverhoging”. “Volgens het kabinet van minister Van Peteghem bedraagt de budgettaire impact van de hervorming voor 2023 maar liefst 761 miljoen euro wat bezwaarlijk ‘budgetneutraal’ kan genoemd worden”, zegt Kamerlid Wouter Vermeersch (Vlaams Belang). “Vandaag is het eindelijk voor iedereen duidelijk: de begroting werd opgesmukt. Niet De Bleeker, maar De Croo had ontslag moeten nemen.”

“De begroting opkrikken doe je niet door de energiefactuur terug om te toveren tot een belastingbrief, wel door de aangekondigde hervorming voor een eerlijkere fiscaliteit nu eindelijk eens vast te pakken”, zegt PVDA-voorzitter Raoul Hedebouw op Twitter. “Op het moment dat de energieprijzen eindelijk een beetje beginnen te dalen (maar voor velen nog steeds onbetaalbaar zijn), gaat Vivaldi onze energiefactuur opnieuw duurder maken. In welke wereld leeft deze regering?”

Ook voor de PS is het nog geen uitgemaakte zaak dat de accijnshervorming zomaar op 1 april kan ingaan. Voor vicepremier Pierre-Yves Dermagne rijst immers de vraag welke crisismaatregelen van de regering, die rond die tijd ook aflopen, nog zullen worden voortgezet. “Vincent Van Peteghem zegt daar niks over. Deze politieke discussie heeft dus nog niet plaatsgevonden en we gaan zeker niet akkoord met de brutale, volledige stopzetting”, aldus Dermagne. In een reactie zegt hij dat het ontwerp in lijn ligt van wat afgesproken is tijdens het begrotingsconclaaf. “Zo werd overeengekomen dat de minister van Financiën opdracht zou krijgen voor december 2022 de regering een voorstel over te maken dat voorziet in de inwerkingtreding van deze wet vanaf 1 april 2023 of in een verlenging van de tijdelijke btw-verlaging(en), in functie van de marktprijs en de verhouding tussen de prijzen voor gas en elektriciteit”, merkt de Franstalige socialist op.

FEBEG, de federatie die de energieleveranciers vertegenwoordigt, noemt het voorstel realiseerbaar, op voorwaarde dat er de leveranciers over een redelijke termijn beschikken om hun facturen aan te passen. “We hebben zo snel mogelijk duidelijkheid nodig”, aldus algemeen directeur Marc Van den Bosch, verwijzend naar de politieke discussie over het voorstel.

Verbruikersorganisatie Test Aankoop kan zich vinden in een systeem met accijnzen en juicht het principe van een basisverbruik toe, maar stelt ook vast dat er nog heel wat vragen zijn omtrent de uitwerking. Hoe dan ook bepleit de organisatie een geleidelijke invoering en enkel indien de prijzen structureel gedaald zijn. In de huidige omstandigheden een verhoging van de accijnzen ziet Test Aankoop niet zitten, klinkt het.

KIJK. Het volledige gesprek met minister Van Peteghem: dit is de impact op uw portemonnee van de energiehervorming:

Lees ook: Hervorming van energiefactuur is klaar: dit is de impact voor jou