Wordt het Westen (nog meer) mee in het bad getrokken door tanks te leveren aan Oekraïne? En is dat gevaarlijk?
Het is nu eindelijk officieel: Oekraïne zal van verschillende westerse landen tanks krijgen die in Duitsland en Amerika zijn gemaakt. Worden we in Europa met deze beslissing nog meer mee in de oorlog gezogen? En is tanks sturen dan geen risicovolle beslissing?
Worden we hiermee nog meer betrokken partij in de Oekraïneoorlog? Het antwoord is ja: dit is een nieuwe escalatie. Tanks staan in de piramide van alle wapensystemen helemaal aan de top: dit is een zwaarder wapen dan alles wat het Westen tot nu toe al naar Oekraïne gestuurd heeft. Anderzijds is dit ook niet zo'n grote escalatie: er is al heel wat militair materieel geleverd, dat heel sterk lijkt op tanks. Dit is een klein stapje zwaarder, maar het lag in de lijn van de verwachtingen. Er zijn bijvoorbeeld al houwitsers geleverd, voor een leek zijn die nauwelijks te onderscheiden van een tank.
Wat je wel ziet is dat de laatste maanden telkens zogenoemde "rode lijnen" verschuiven: toen de oorlog begon was het ondenkbaar dat Europese landen en Amerika tanks zouden sturen naar Oekraïne. Dat is nu toch gebeurd, of toch althans binnenkort.
Deze overwinning hebben ze alvast op zak, maar meteen al maken de Oekraïners toespelingen op het krijgen van gevechtsvliegtuigen, nog zo'n belangrijke grens waar het Westen eigenlijk niet over wil gaan. Veel Europese landen hebben F-16-gevechtsvliegtuigen in de hangars staan, die binnenkort vervangen zullen worden door de nieuwere F-35A's. Nederland heeft al gezegd dat ze zouden overwegen om die te leveren, als Oekraïne daarnaar zou vragen. Dat zou dan opnieuw een escalatie zijn.
Waar stopt dit?
De ultieme rode lijn is voor Europa, en zeker ook voor de VS, het sturen van manschappen naar Oekraïne. Het is ook niet omdat er nu tanks gestuurd worden naar Oekraïne, dat we daar sowieso naartoe gaan. Er zijn nog heel veel stappen tussen tanks sturen en manschappen sturen. De verdere stappen zullen afhangen van hoe de situatie op het terrein evolueert.
Een conflict is ook niet altijd een eindeloze opeenvolging van escalaties. Op een bepaald moment kunnen de partijen ook kiezen om te de-escaleren. Bijvoorbeeld: in het begin van de oorlog dreigde Rusland vaak met het inzetten van kernwapens. Dat dreigement is weer weggezakt. Je kan natuurlijk niet tot in den treure dreigen dat je een kernbom zal inzetten, om dat dan nooit te doen.
Moeten we een reactie uit Moskou vrezen?
Een officiële reactie van Rusland is er nog niet. De ambassadeur van Rusland in Berlijn heeft wel gereageerd dat Duitsland hiermee zijn historische verantwoordelijkheid tegenover Rusland laat varen. Daarmee verwijst hij naar de Tweede Wereldoorlog, en de historische schuld die Duitsland nog altijd meesleept voor wat de nazi's in de Sovjet-Unie hebben gedaan.
De woordvoerster van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken noemde de tankleveringen deel van "een vooraf geplande oorlog" tegen de Russische Federatie. Het Kremlin reageerde bij monde van woordvoerder Peskov al vóór de officiële aankondiging van Duitsland dat de tanks zullen branden net zoals alle andere materieel, maar dat ze "gewoon wat duurder zijn" dan de andere dingen.
Door deze nieuwe stap zal in Moskou dus zeker nog meer de retoriek klinken dat dit geen oorlog is tussen Rusland en Oekraïne, maar van de NAVO tegen Rusland. Dat die meteen een reactie zal triggeren, is een andere vraag. De westerse mogendheden achten het nu blijkbaar weinig waarschijnlijk dat tanks sturen een kernoorlog zal ontketenen. En hét grote wapen dat Rusland in handen had, namelijk het gaswapen, hebben ze al uitgespeeld: de gaskraan naar Europa heeft Poetin al bijna helemaal dichtgedraaid.