Direct naar artikelinhoud
ColumnMarc Van Ranst

Oscillococcinum: niet te begrijpen dat artsen deze brol blijven voorschrijven

Oscillococcinum is puur en onverdund boerenbedrog, zegt Marc Van Ranst.Beeld Michael Thomas Jones // Van Groenderbeek Eddy

Marc Van Ranst is viroloog aan de KU Leuven. Zijn column verschijnt tweewekelijks, afwisselend met die van Els van Doesburg. Vandaag schrijft hij over het vaak verkochte homeopathische ‘tovermiddel’ Oscillococcinum. ‘Het klinkt geleerd, maar het is quatsch.’

Met klamme handjes overhandigde ik de gemondmaskerde man het gevraagde bedrag. Cash. Prompt kreeg ik het pakketje. Zes keer één gram, zoals afgesproken. Ik draaide mij om en wandelde snel weg. Ik was niet fier op mezelf. Ik had net financieel bijgedragen tot het in stand houden van een zwendel die ik eigenlijk veracht. Maar voor een column doe ik alles.

Ik deed de deur van mijn bureau op slot. Voorzichtig opende ik een van de zes kleine tubes met 200 piepkleine bolletjes. Elk bolletje weegt 5 milligram, wist ik. Voorzichtig proefde ik één bolletje op mijn tong: een zoete smaak. In een keer goot ik de volledige inhoud in mijn mond, waar het goedje onmiddellijk begon te smelten. Ik voelde niets.

Oscillococcinum werkt niet onmiddellijk. Eigenlijk werkt het totaal niet. Op het doosje dat ik in ruil voor 11,50 euro van de apotheker kreeg, stond dat één dosis van 1 gram van dit zogezegde middel tegen ‘grieptoestanden’ 0,85 gram sucrose (tafelsuiker) en 0,15 gram lactose (melksuiker) bevat, waaraan 0,01 ml geschud water werd toegevoegd.

De merknaam Oscillococcinum is eigendom van de Franse firma Boiron, de wereldmarktleider in de homeopathie. Boiron draaide in 2022 een omzet van 534 miljoen euro. Sinds 1944 is Oscillococcinum in 50 landen hun best verkopende tovermiddel.

Oscillococcinum werd in 1925 ontwikkeld door Joseph Roy, een 27-jarige Franse legerarts. Hij zag in 1918 in het bloed van Spaanse grieppatiënten met behulp van een microscoop vibrerende ronde bacteriën. Deze bacteriën zag hij ook in tumoren, in syfiliszweertjes, in tuberculoseletsels, in het groengele pus van gonorroe, en in het bloed van mensen met eczeem, reuma, bof en mazelen. We weten niet wat dokter Roy zag door zijn microscoop, maar niemand anders heeft ooit zijn vibrerende bacteriën kunnen zien, laat staan kweken. Op een dag vond Roy zijn bacteriën ook in een muskuseend of barbarie-eend. De homeopathische (en geschifte) gedachtesprong is dat een oneindige verdunning van de organen van die barbarie-eend bescherming biedt tegen griep.

Op het doosje dat ik bij de apotheker kocht staat het volgende: Anas barbariae hepatis et cordis extractum 200K. Dat klinkt geleerd, maar het is quatsch. Anas barbariae is een niet-bestaande Latijnse speciesnaam. De muskuseend is Cairina moschata en heeft niets te maken met de Anas-eendensoorten. Hepatis et cordis extractum betekent dat je een extract moet maken van 35 gram fijngehakte lever en 15 gram hart van een barbarie-eend. Dat vlees breng je in een fles, en daar voeg je wat glucose (druivensuiker) en alvleeskliervocht aan toe. Vervolgens laat je die fles 40 dagen staan, tot het een stinkende roodbruine brij is geworden. Daar moet je nu een 200K homeopathische Korsakoff-verdunning van maken. Dit betekent dat je één milliliter van die brij in een flesje moet aanlengen met water tot 100 milliliter.

Daarna moet je het flesje een aantal keer schudden door het te stoten tegen een in leer gebonden boek, liefst een bijbel. Daarna giet je de fles leeg, en vul je die weer aan met water tot 100 milliliter. Dat herhaal je 200 keer. Je maakt zo een verdunning van 1 op 1000000000000000000000000000000000000000000000
0000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
0000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
0000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
0000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
000000000000000000000000. Na de 12de verdunning is er geen enkele molecule van het oorspronkelijke brouwsel nog aanwezig. De volgende 188 keer ben je volledig zinloos water in water aan het verdunnen. Na de 200ste keer heb je dus 100 milliliter puur water, en dat is voldoende om 10 kilogram Oscillococcinum-dosissen te maken door aan elke 200 bolletjes suiker 0,01 milliliter water toe te voegen. Straatwaarde: ongeveer 19.000 euro. Als een barbarie-eend 22 euro kost en een kilogram hoogkwalitatieve suiker 28 euro, dan kan je je winst uittellen.

Dit is puur en onverdund boerenbedrog. Ik begrijp niet dat de overheid en de farmaceutische agentschappen deze flessentrekkerij blijven goedkeuren, dat artsen die brol blijven voorschrijven, dat apothekers zulke kwakzalverij blijven verkopen, en dat sommige ziekenfondsen die ongein blijven terugbetalen. Ik begrijp wel dat patiënten erin geloven. Het ziet er allemaal ‘echt’ uit. Maar het is bedriegerij. Stop die zwendel!