‘Het ging niet om snel schieten: hij is drie minuten lang afgerost’: Björn Soenens over de dood van Tyre Nichols in de VS
In de VS staan de zenuwen op scherp na een nieuw overlijden bij een arrestatie. Wat er precies misging voorafgaand aan de dood van Tyre Nichols mag dan nog niet duidelijk zijn - de beelden worden pas in de nacht van vrijdag op zaterdag vrijgegeven - de autoriteiten zijn op hun hoede. ‘De cocktail van wapens, vooroordelen en slechte opleiding leidt vaak tot een dramatische afloop’, zegt VRT-correspondent Björn Soenens.
Inmiddels zijn de beelden van de dodelijk arrestatie vrijgegeven. Ruim een uur aan beeldmateriaal laat zien hoe de 29-jarige Nichols door agenten in Memphis uit zijn auto wordt gehaald en brutaal behandeld wordt.
Lees meer over de schokkende beelden.
Op 7 januari werd de 29-jarige Tyre Nichols in het ziekenhuis opgenomen. Hij was in Memphis aangehouden wegens roekeloos rijden, sloeg te voet op de vlucht en zou daarna door vijf agenten zwaar mishandeld zijn. Drie dagen later overleed hij aan zijn verwondingen. De agenten, die net als Nichols zwart zijn, worden aangeklaagd voor doodslag en zware mishandeling en zijn inmiddels ontslagen.
Twintig dagen na het incident geeft de politie vannacht de bodycambeelden van de arrestatie vrij. De gebeurtenissen roepen alvast herinneringen op aan de dood van George Floyd in 2020. Na diens dood werd in heel het land geprotesteerd tegen politiegeweld en racisme, waarna de Black Lives Matter-beweging zich over de hele wereld verspreidde. President Joe Biden riep Amerikanen die hun ongenoegen willen uiten over de dood van Nichols donderdag op om vreedzaam te protesteren. De nabestaanden van Nichols delen deze oproep.
Beroert de dood van Tyre Nichols de gemoederen in de VS?
Björn Soenens: “Voorlopig nog niet, maar net omdat het zo vaak gebeurt. Het is wel opmerkelijk om te zien welke zaken publiciteit krijgen en welke niet. Dit heeft vaak te maken met de advocaat. In dit geval gaat het om Ben Crump, die ook advocaat was in de zaak van George Floyd. Hij brengt vaak misbruik bij de politie aan het licht.
“Dat iedereen ten tijde van Floyd massaal de straat opging, had ook een heel andere reden: het was midden in de coronacrisis. Mensen zaten thuis en hadden meer tijd. Het kan zijn dat deze zaak groter wordt eens de beelden zijn vrijgegeven en mensen effectief geschokt zijn. Als er protesten uitbreken in Memphis, kan dit overslaan naar andere steden in de VS. George Floyd zit nog vers in het geheugen bij mensen, het kan zijn dat dit drama weer bovenkomt.”
Is er iets veranderd na de dood van Floyd in 2020 als het gaat om politiegeweld?
“Toen werd gezegd: het is genoeg. We moeten anders handelen, de politie moet hervormd worden, het moet gemakkelijker worden om agenten aan te klagen. (Het Huis van Afgevaardigden stemde in 2021 in met een veelomvattende politiehervorming, AB.) Dit plan ligt stof te vergaren. De macht van politievakbonden in de VS is groot. Zij zorgen ervoor dat agenten niet aangeklaagd of vervolgd worden. Toch is er wel iets veranderd. De vijf mannen die betrokken zijn bij deze fatale arrestatie, zijn meteen ontslagen en binnen twee weken aangeklaagd.”
Ja, alleen wordt nu ook gezegd: dat is omdat ze zwart zijn.
“Racisme heeft geen kleur. Racisme zit ’m niet in: ha, een zwarte, ik ga hem neerklappen. Het is een ingebakken vooroordeel dat zwarte verdachten gevaarlijker zijn dan mensen met een witte kleur. Mensen zeggen ook: het zijn zwarte agenten, waar sta je nu met je racisme? Politiekorpsen noemen het zelf een racistische benadering van deze vijf agenten. Dit gaat niet over kleur. Het gaat om stereotypering van degene die belaagd wordt.
“Het onderliggende probleem is een gebrekkige opleiding van politieagenten in de VS. Deze vijf agenten waren allemaal maximaal zes jaar in dienst. Ze hebben weinig ervaring. Vervolgens worden ze in een eenheid gezet die zware criminaliteit aanpakt. Hun opdracht is om bendeleden en drugscriminelen op te pakken. Ze gaan er bij elke verkeerscontrole vanuit dat er meer achter zit, dat er een potentiële zware crimineel voor hen staat. En ze veronderstellen dat alle verdachten gewapend zijn. Die cocktail van wapens, vooroordelen en een slechte opleiding leidt tot een dramatische afloop.
“Zwarte agenten denken niet: ah, dat is een kleurgenoot, daar ga ik niet streng tegen zijn. Neen. Ze worden opgeleid dat ze beter zijn en dat ze hard moeten optreden tegen criminelen. Ze zijn slecht opgeleid, en niet goed voorbereid op een crisissituatie. Wat je bijvoorbeeld doet als een verdachte vlucht, zoals Tyre Nichols deed. En dan worden de slechte instincten in agenten losgelaten in plaats van dat ze hun koelbloedigheid kunnen behouden. Het ging niet om snel schieten: Nichols is drie minuten lang onophoudelijk afgerost, zeggen zijn familie en advocaat, die de beelden al hebben gezien.”
Biden roept op tot kalmte. Is dat nodig, denkt u?
“Hij voelt dat de gemoederen oplopen. Hij denkt terug aan de Rodney King-opstand, die uitbrak toen in 1992 een voornamelijk blanke jury vier politieagenten vrijsprak nadat ze King bijna hadden doodgeklopt. Los Angeles stond in brand. Er vielen tientallen doden, er werd geplunderd, het leger werd naar LA gestuurd. Biden vreest dat het uit de hand zal lopen. En dat de zaak dan niet draait om het kernprobleem, namelijk het aanpakken van politiegeweld, maar dat de aandacht verschuift naar relschoppers. Dat rechts dan zegt: er is wet en orde nodig. En de zwarte gemeenschap zegt: er is geen politiehervorming gekomen.
“Dit is een complexe zaak. Autoriteiten houden hun hart vast dat het voor de zoveelste keer tot protesten leidt. Volgende week is de begrafenis van Tyre Nichols, dan zal er woede en verdriet zijn. Het was een goeie kerel, zien we op beelden die gedeeld worden. Maar zelfs al was het geen goeie kerel, dan nog moet de politie niet zomaar iemand doodklappen.”
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
