Eerst de cijfers. Het aantal kinderen en jongeren dat een beroep moet doen op jeugdzorg is in 2021 met 4,1 procent toegenomen in vergelijking met het jaar voordien. Vooral bij de 3- tot 5-jarigen (+8,9%) en 6- tot 8-jarigen (+5,1%) is de stijging opvallend.

“Deze cijfers zijn erg schokkend”, zegt Jeremie Vaneeckhout, de covoorzitter van Groen die de cijfers in het parlement opvroeg bij welzijnsminister Hilde Crevits (CD&V). “Steeds meer jonge kinderen en hun ouders hebben nood aan professionele hulp.”

De cijfers gaan over verschillende vormen van ‘niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp’. Dat wil zeggen dat er een tussenkomst nodig is van een hulpverlener, van het CLB bijvoorbeeld. Het gaat om heel ingrijpende en gespecialiseerde hulp, zoals de opname in een centrum voor bijzondere jeugdzorg of de plaatsing bij een pleeggezin. Kinderen in de jeugdpsychiatrie vallen er niet onder.

Corona als trigger

Voor experts is het gissen waarom net die jonge kinderen meer nood hebben aan hulp. De plotse stijging in 2020 doet wel vermoeden dat corona er voor iets tussenzit. “Kinderen gingen minder naar school en zaten vaker thuis”, zegt Koen Hermans, professor sociaal werk en sociaal beleid aan de KU Leuven. “Daardoor was de situatie thuis vaak explosiever.”

Volgens Vaneeckhout was corona de trigger die de problemen bij kinderen alleen maar erger heeft gemaakt. “De ongelijkheid in onze samenleving neemt toe, meer jonge ouders komen met hun loon niet meer toe, gezinssituaties zijn steeds complexer. Het is de cocktail van die evoluties, versterkt door corona, die aan de basis ligt van de stijging.”

Langere wachtlijsten

Volgens het Agentschap Opgroeien is de drempel om hulp te zoeken ook verlaagd. Zo is er vooral een toename bij de Centra voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning (CKG). Daar worden ouders van kinderen tussen 0 en 12 jaar nog zo veel mogelijk betrokken via thuisbegeleiding, of door hen te begeleiden terwijl de kinderen opgevangen worden. “De nood aan laagdrempelige hulp, dicht bij het gezin, wordt steeds groter”, zegt woordvoerder Niels Heselmans. “Gezinnen zetten vaker zelf de stap naar hulpverlening wanneer ze voelen dat hun limieten bereikt worden.”

Voor Groen tonen de cijfers dat de Vlaamse regering dringend werk moet maken van een plan voor de jeugdhulp. Want door de groeiende vraag nemen ook de wachtlijsten toe. Eind 2021 zaten bijna 7.000 kinderen in die wachtkamer. Een groot deel van hen moet langer dan zes maanden wachten op hulp. “Dat is onaanvaardbaar”, zegt Vaneeckhout. “Problematische situaties kunnen door die lange wachttijden helemaal ontsporen.”

Crevits noemt de stijging van de hulpvraag een bekommernis. “Dat is de reden waarom we onlangs een Taskforce Jeugdhulp in het leven hebben geroepen”, zegt ze. “Die heeft als opdracht om concrete oplossingen uit te werken voor de meest acute noden en die te vertalen in acties op korte termijn, aanvullend op de bestaande initiatieven.”