Valt er wat te vieren in deze Week van de Belgische Muziek: “De echte test worden de zomerfestivals en het najaar”

Zowat een jaar geleden kon de muzieksector iets opgeluchter ademhalen: de coronamaatregelen versoepelden en concerten vonden weer plaats zoals vanouds. Tegelijk startte Poetin een oorlog in Oekraïne, en de gevolgen van die oorlog zullen we dit najaar pas echt beginnen te voelen in de ticketprijzen. Werd de ene crisis simpelweg vervangen door een andere? 

“Als je mij een half jaar geleden had gebeld met die vraag, dan had ik niet opgenomen”, lacht Kurt Overbergh, artistiek directeur van de AB in Brussel. Bij hem is vandaag geen pessimisme te horen. De kentering volgde na de zomer van 2022. "De good vibes van de festivalzomer hebben echt hun weerslag gehad op de opkomst van het najaar. Meer dan 90% van de tickets werden verkocht. Ook het eerste kwartaal van 2023 zitten we met een bezettingsgraad boven de 90%. Dit is het voorjaar van het herstel." 

Al zit AB in een luxepositie. In culturele centra en het kleinere clubcircuit blijft het moeilijker. Ook de duurdere tickets dit najaar zouden het herstel kunnen afremmen, vreest Overbergh: "Je zit met indexering van de loonkosten en de energiefactuur is verviervoudigd. Dat moeten we doorrekenen als zaal en dat zorgt ervoor dat de kosten voor deals voor nieuwe concerten hoger liggen. Daar zullen duurdere ticketprijzen tegenover staan dit najaar. Dat is een effect dat we nu nog niet kunnen meten."

Ook Luc Nowé, directeur van VI.BE, het steunpunt voor artiest en muzieksector, bevestigt dat: "Binnen de culturele centra en theaters voel je dat die indexeringen en die economische crisis druk zet op tickets en gages van artiesten." 

"Er is nog nooit zoveel geprogrammeerd, er is bijna een overaanbod", stelt Nowé. "Sommige initiatieven die ontstonden tijdens corona - zoals het festival Hear Hear! in Hasselt - vloeien ook weer af. Een publiek heeft maar x aantal middelen om naar een concert of festival te gaan. Jong talent heeft het veel moeilijker om een plaats te vinden in die programmering. Bij de grote zalen en festivals zie ik geen problemen."

"De middenmoot dreigt het grootste slachtoffer te worden", legt Alexander Vandriessche, manager van onder anderen Bazart, Charlotte De Witte en Oscar and the Wolf, uit. "De hypes zullen blijven verkopen en de grote jongens ook: mensen kiezen voor zekerheid. Alles daartussen moet vechten voor een plaats. Maar was dat vroeger ook niet zo?"

"Op voorhand werd gezegd: na corona komen de Roaring Twenties terug (bijnaam voor de soms uitbundige beginjaren van de 20e eeuw, red.), iedereen was ontgoocheld omdat die er nooit helemaal zijn geweest. Daar zijn we nu als sector wat realistischer in geworden. De ticketverkoop is nog niet helemaal hersteld, maar dat ligt ook aan de economische crisis. Misschien zijn mensen iets kieskeuriger geworden. De grote zalen verkopen alleszins vlot."

"In het voorjaar en de zomer van 2022 noteerden we in de livesector gemiddeld min 15 tot min 20 procent inkomsten, dat is in het najaar gelukkig wat hersteld", vertelt Mike Naert, directeur van Het Depot in Leuven. Dat herstel lijkt niet te danken aan Belgische artiesten, maar heeft meer te maken met buitenlandse groepen die hun tournees hervatten. Al blijven de Belgen heel belangrijk. Meer dan de helft van de programmatie in het lokale clubcircuit is lokaal talent. 

Gerrit Kerremans, muziekcoördinator van VRT, ziet de zomer als grote test: "Het clubcircuit kan het moeilijk blijven hebben door de economische crisis. Je voelt dat mensen meer kijken naar hun uitgaven. Belgische artiesten konden vroeger overal spelen. Een tournee van 30 shows in Vlaanderen, dat lijkt nu toch wat moeilijker. En deze zomer wordt de echte test voor de festivals, omdat er vorig jaar nog veel vouchers in omloop waren. De organisatoren kunnen nu niet meer terugvallen op eerder verkochte festivaltickets. Is de festivalsector écht helemaal hersteld? Dat weten we pas na deze zomer."

Mike Naert van Het Depot is voorzichtig optimistisch dat de positieve trend van het najaar zich zal doorzetten in 2023: "Usual suspects zoals Daan verkopen vlot, bij de anderen duurt het soms wat langer. We zien een verschuiving naar meer lastminuteverkoop, maar het normale feestleven en de gewone shows lijken toch hersteld. Of dat duurzaam is, weet ik niet. Veel mensen moeten hun energiefactuur nog krijgen. Misschien komt er dan nog een schok?"

De sector lijkt het er over eens dat 2023 en zelfs 2024 overgangsjaren worden, en kijkt al naar 2025. Christian Pierre is manager van Balthazar, dEUS, Tamino en vele anderen. Volgens hem moet de sector gewoon geduld hebben: "Na corona kwam iedereen samen naar buiten met nieuw werk. Je zat met een volledig verzadigde markt. Dat heeft tijd nodig om weer helemaal in balans te komen, dat zal dit jaar én volgend jaar nog niet het geval zijn. Warhaus, dEUS, Tamino: die verkoop gaat goed, maar dat is ook berekend."

"Er is ruimte voor meer en toch houd je dat achter. Het gaat over vraag en aanbod, en dan neem je nu net wat minder risico. Maar als het - zoals bij dEUS - 10 jaar geleden is dat je een plaat uitbracht en die is eindelijk klaar, dan ga je als manager niet vragen om nog even te wachten", lacht Pierre.

Luc Nowé van VI.BE vult aan: "De poorten staan terug open na corona, maar voor jonge bands is de weg vinden naar een publiek een pak moeilijker, omdat er ook het aanbod is van grote (inter)nationale groepen. Daartussen opgepikt worden met een nieuwe release is heel moeilijk. Dat hadden we in de sector ook voorspeld: het zal maar normaliseren in 2025. Dat wil niet zeggen dat er intussen niet veel mooie muziek gemaakt zal worden."

"Het zijn twee lastige jaren geweest", besluit Kurt Overbergh van AB. "Er gebeurt heel veel in België op muziekvlak en daar blijft altijd een heel grote onderstroom aan jong, onbekend talent. Je hebt zo’n Week van de Belgische Muziek nodig om dat soort muziek meer kansen te geven." 

"De Week van de Belgische Muziek is ontstaan in de coronaperiode", legt Luc Nowé het initiatief uit. "Bedoeld om een teken van hoop te geven aan muzikanten. We gaan daar nu mee verder. Het effect van zo'n week is niet te onderschatten, dat is een feest voor de Belgische muziek."

Gerrit Kerremans sluit zich daarbij aan: "We zijn puur inhoudelijk fier op onze Belgische muziek. De creativiteit en diversiteit is fenomenaal. Een van de topartiesten op het recente showcasefestival Eurosonic in Nederland was bijvoorbeeld de Hasseltse band The Haunted Youth. De Belgische scene is niet min. Het is een heel eclectische scene, die we als VRT omarmen. En niet alleen tijdens deze week."

BEKIJK - Luc Nowé van VI.BE te gast in "Laat" op Eén, na de bekendmaking van De Nieuwe Lichting op Studio Brussel: