Zoektocht naar vermiste radioactieve capsule in Australië "naald in een hooiberg"
Het Brits-Australische mijnbedrijf Rio Tinto heeft zijn excuses aangeboden voor het verlies van een minuscule radioactieve capsule. De capsule raakte vermist tijdens een transport in de Australische outback. Op strategische plaatsen langs de 1.400 kilometer lange route wordt gezocht, maar die zoektocht heeft veel weg van het zoeken naar een naald in een hooiberg.
Afgelopen weekend verspreidden de autoriteiten in de deelstaat West-Australië een radioactive substance risk, oftewel een waarschuwing voor een radioactieve stof. Tijdens een transport van Newman naar Perth, over een afstand van ruwweg 1.400 kilometer, raakte een capsule met cesium-137 zoek. Cesium-137 is een radioactief element dat gebruikt wordt in de mijnbouw.
De capsule, 6 op 8 millimeter groot, was een onderdeel van een instrument om de dichtheid van ijzererts te meten. Een gespecialiseerd bedrijf was aangesteld om het instrument -zorgvuldig verzegeld- naar Perth te brengen voor reparatie. Het transport vertrok op 12 januari op de mijnsite van Gudai-Darri van Rio Tinto. Op 16 januari kwam het transport aan op zijn bestemming in Malaga, een voorstad van Perth, en werd de inhoud op een beveiligde plaats opgeborgen.
Toen het pakket op 25 januari geopend werd voor inspectie, kwam men echter tot de vaststelling dat de capsule weg was. Het instrument was gebroken, een van de vier montagebouten ontbrak, net als enkele schroeven. Op dat moment werd alarm geslagen.
1.400 kilometer
De capsule geeft een "redelijke" hoeveelheid radioactieve straling af. Die stemt overeen met de straling van 10 röntgenfoto's in een uur, klinkt het. Bij aanraking kan de capsule brandwonden of stralingsziekte veroorzaken. Het risico voor de algemene bevolking is laag, zeggen de autoriteiten. West-Australië bestaat grotendeels uit woestijn en is zeer dun bevolkt. Amper een vijfde van de inwoners woont niet in de hoofdstad Perth. Maar er wordt uiteraard geen enkel risico genomen.
Het transport volgde de Great Northern Highway, die het noorden en het zuiden van de staat met elkaar verbindt en grotendeels door de verlaten outback gaat. De capsule kan over de 1.400 kilometer tussen Newman en Perth verloren zijn gegaan, een afstand die groter is dan de lengte van Groot-Brittannië. De waarschuwing geldt dan ook voor een groot gebied.
BEKIJK - Alle hens aan dek in de zoektocht naar de radioactieve capsule:
"Met een magneet op zoek gaan naar een naald in een hooiberg"
Sinds afgelopen weekend speuren de autoriteiten strategische plekken langs de route van het transport af. Ze focussen daarbij vooral op de gps-gegevens van de truck, die naast exacte locaties en tijdstippen ook stopplaatsen registreren. Ze gebruiken toestellen die radioactieve straling kunnen detecteren.
Als de bron van de straling gewoon op de weg zou liggen, zou je wel eens geluk kunnen hebben.
Het lijkt op zoeken naar een naald in een hooiberg, maar is volgens Andrew Stuchbery "niet onmogelijk". Hij leidt het departement nucleaire fysica en versnellingstoepassingen aan de Australian National University. "Vergelijk het met een magneet op zoek gaan naar een naald in een hooiberg. Het gaat je iets meer kans geven", zegt hij aan het persagentschap Reuters. "Als de bron van de straling gewoon op de weg zou liggen, zou je wel eens geluk kunnen hebben. Het is redelijk radioactief, dus als je in de buurt komt, zal het opvallen."
Rio Tinto: "Volledige medewerking"
Ook Rio Tinto, het Brits-Australische mijnbedrijf dat de site uitbaat waar het transport vertrok, werkt mee aan het onderzoek. In een mededeling excuseert het bedrijf zich. "We erkennen dat dit zeer onrustwekkend is en we verontschuldigen ons voor de ophef die hierdoor veroorzaakt wordt. We verlenen onze volledige medewerking aan de autoriteiten. We voeren ook ons eigen onderzoek om te begrijpen hoe de capsule tijdens het transport verloren gegaan is."
Want naast de vraag waar de capsule nu is, is het ook een raadsel hoe het ding is kunnen verdwijnen. Experts vermoeden momenteel dat trillingen van de truck de montagebout en de schroeven aan het instrument hebben doen loskomen. De radioactieve capsule zou daardoor uit het instrument losgekomen zijn en mogelijk via een kier in de truck op de weg gevallen.
Rio Tinto zegt dat het een gespecialiseerde en gecertificeerde onderaannemer ingehuurd had voor het transport. Voor het vertrek op de mijnsite was het beveiligde pakket nog geïnspecteerd met een geigerteller, om te bevestigen dat het de capsule bevatte. Een geigerteller is een instrument dat radioactieve straling meet.
Er is ook radiologisch onderzoek gebeurd op alle locaties in de mijnsite waar de capsule geweest is, zegt Rio Tinto. Alle wegen op de mijnsite en de grote toegangsweg van en naar de mijnsite van Gudai-Darri zijn ook geïnspecteerd.
Waarschuwingen
Intussen blijven de waarschuwingen voor de bevolking gelden: op afstand blijven, niet aanraken, niet meenemen en de hulpdiensten contacteren.
BEKIJK - Een hobbyist maakte afgelopen weekend een (ongevaarlijke) 3D-print van de capsule:
