Direct naar artikelinhoud
Website logo
Baas over eigen buikvet

‘Een dikke buik is allesbehalve gezond.’ Hoe ontstaat buikvet en hoe raak je het weer kwijt?

‘Een dikke buik is allesbehalve gezond.’ Hoe ontstaat buikvet en hoe raak je het weer kwijt?
Beeld BBC

Aan het begin van het jaar gaan we massaal op de gezonde toer. Ook dat buikje moet weg, zodat ons lichaam weer ‘strandklaar’ is. Maar dat blijft een lastige. Wat kun je doen?

Het is geen leuke mededeling, maar overmatig buikvet ligt aan jezelf. Door het eten en drinken van te veel calorieën stijgt je bloedsuikerspiegel flink. Verbrandt je lichaam die energie vervolgens niet, dan slaat het het op in de vorm van vet, als reserve voor later. Als je deze reserve nooit aanspreekt, hoopt het vet zich op.

Soorten buikvet

Bij buikvet maken we onderscheid tussen vet dat van binnen rond de organen zit en de externe vetlaag die zich tussen de buikspieren en de huid bevindt. In beide gevallen is het goed zichtbaar door een uitpuilende (bier)buik, blubberend vel dat je beet kunt pakken of putjes in de huid.

‘Bij vrouwen zie je voornamelijk vet in de uitwendige huidlaag op de heupen, billen en buik’, zegt Michel Visser, chirurg bij Polikliniek de Blaak. ‘Bij mannen zie je vaker ophopingen van inwendig vet, ofwel visceraal buikvet, dat zich manifesteert door een uitstekende buik.’

Te veel buikvet is lastig te bestrijden omdat je lichaam het juist als reservevoorraad aanlegt, maar het kan wel. Het is ook aan te raden, ‘want een dikke buik is allesbehalve gezond’, zegt Visser.

Het viscerale vet dat zich ophoopt rond de organen produceert hormonale en inflammatoire moleculen die rechtstreeks naar de lever gaan. Dat kan tot ontstekingen en een verstoorde hormoonhuishouding leiden. Deze hormonen spelen een belangrijke rol bij het verliezen van buikvet, zegt Martijn Henckens, diëtist bij De Diëtistenpraktijk. ‘Hormonen zorgen voor vetverbranding én bouwen spieren op. Als je eet volgens de Schijf van Vijf blijven je hormoonhuishouding en vitamine-inname in balans en sla je weinig ongezond vet op.’

Te veel vet rond je organen is ook niet goed voor de organen zelf. Je lever, hart, nieren, alvleesklier en darmen kunnen dan minder goed hun werk doen. Daardoor loop je meer kans op diabetes, obesitas en hart- en vaatziektes. ‘Vetcellen zijn vaak ook de boosdoener bij aderverkalking of -verstoppingen, waarbij de kans op een hart- of herseninfarct toeneemt’, legt Visser uit. ‘In onze westerse maatschappij is dit een van de meest voorkomende doodsoorzaken. Een gebalanceerd dieet, voldoende bewegen en een gezonde levensstijl kunnen dat gevaar afwenden.’

Lees ook:

Van intermittent fasting tot het ketodieet: vijf diëten doorgelicht‘Quinoa wordt aangeprezen als hippe vervanger voor aardappelen, maar bevat dubbel zoveel calorieën’

Gezond vet

Is vet altijd slecht? Nee, benadrukt Visser. ‘Onverzadigde vetten in vette vis, noten, olijven, avocado’s en peulvruchten zijn gezond, neemt ons lichaam goed op en hopen zich niet op.’

Verzadigde vetten – harde vetten die op kamertemperatuur niet vloeibaar zijn – moet je daarentegen vermijden. Verzadigd vet zit in dierlijke producten zoals vet vlees, volle melkproducten en vette kaas. Maar ook in koekjes, taartjes en allerlei snacks. ‘Verzadigde vetten zorgen voor een verhoogd cholesterol, de bouwsteen voor cellen en hormonen. Dat kan weer leiden tot hart- en vaatziekten.’

Voorkom stress

Het stresshormoon cortisol zorgt dat je lichaam glucose (suiker) afgeeft aan het bloed. Wanneer je de glucose niet verbrandt, slaat je lichaam het op als vet. ‘Als je je telkens opgejaagd voelt, blijft je cortisolgehalte hoog’, legt Henckens uit. ‘Maar omdat je lichaam bij stress zelden in actie komt, wordt de door stress aangemaakte glucose niet gebruikt. Dat vet slaat je lichaam op, vooral rond de buik. Naast bewegen is ook ontspanning dus belangrijk om af te vallen.’

En als het allemaal niet lukt? Dan is er nog een rigoureuze optie als liposuctie, zegt Visser. ‘Via een kleine opening in de buik wordt een buisje ingebracht dat het vet wegzuigt. Liposuctie is absoluut geen alternatief voor afvallen, maar leent zich wel voor het behandelen van ­probleemzones. Bijvoorbeeld disproportioneel vet op een ­verder slank lichaam, zoals een zwembandje dat maar niet weggaat.’

Teleurstellend resultaat

Veel mensen proberen ook via andere middelen buikvet kwijt te raken, vaak met teleurstellend resultaat. Laxeermiddelen, poeders of afslankpillen hebben vaak een kortstondig effect en zijn slecht voor je gezondheid. Tijdens een crash dieet verlies je veel vocht, spiermassa en lichaamsvet. Maar omdat vet makkelijker terugkomt dan verloren spiermassa, kan dat leiden tot een hoger vetpercentage dan wanneer je begon.

Een andere methode is cryolipolyse, ook wel cool sculpting genoemd. Hierbij worden onderhuidse vetcellen bevroren en afgevoerd door het lichaam. De methode kan kleine hoeveelheden vet weghalen, maar is zeker niet geschikt voor buikvet, zegt chirurg Visser. Het resultaat is nogal onvoorspelbaar en valt vaak tegen.

Zo ga je buikvet te lijf

Zeg nee tegen suiker

Suiker is energie die snel in je bloed wordt opgenomen, maar die ook wordt opgeslagen als je lijf het niet meteen nodig heeft. Bij suiker­inname komt namelijk insuline vrij: een hormoon dat energie opslaat en niet afbreekt. Je lichaam is dus meer gebaat bij voeding met een trage energieafgifte, zoals vezelrijke producten.

Ontbijt!

Eet elke dag een klein ontbijt. Dat zorgt voor afname van (stress­hormoon) cortisol. Na het slapen is je cortisolniveau het hoogst: je lichaam is uitgerust en heeft energie om op te starten. Die energie wil je niet vasthouden en opslaan bij je buik. Eet daarom een schaaltje kwark met muesli of twee volkorenboterhammen als ontbijt. Dat brengt snel je cortisolniveau op peil.

Verbeter je slaapkwaliteit

Slapen is essentieel voor een gezond gewicht. Onvoldoende nachtrust is slecht voor een uitgebalanceerde productie van de hormonen leptine (voor een vol gevoel) en ghreline (voor je eetlust). Bij te weinig slaap maak je minder leptine en meer ghreline aan. Daardoor krijg je zin om te snacken en merk je minder snel dat je vol zit.

Doe cardio- en krachttraining

Eindeloos buikspier­oefeningen doen om buikvet kwijt te raken heeft geen zin. Je lichaam haalt namelijk geen energie uit de plek waar de inspanning wordt geleverd. Buikvet verbrand je het beste door cardio- en krachttraining te combineren. Door veel calorieën te verbranden pak je het vet over heel je lichaam aan en komt je buikvet vanzelf aan de beurt.

(AD)