Boeing levert allerlaatste 747: “‘Queen of the Skies’ opende de wereld”

In het enorme magazijn dat in Everett is gebouwd om het reusachtige vliegtuig te assembleren, waren duizenden huidige en voormalige werknemers, klanten en leveranciers van de vliegtuigbouwer aanwezig bij de overdracht van de laatste 747.

Met de levering van het 1.574e exemplaar van de 747 valt het doek over een iconisch vliegtuig, ook wel 'Queen of the Skies' genoemd, dat een belangrijke rol speelde in de luchtvaartgeschiedenis. "Het toestel heeft de wereld geopend", aldus Michel Merluzeau, luchtvaartexpert van het gespecialiseerd ebureau AIR. Dankzij zijn omvang, actieradius en efficiëntie, gaf de 747 "de middenklasse de mogelijkheid om buiten Europa of de Verenigde Staten op avontuur te gaan, met ticketprijzen die betaalbaarder werden, ook tijdens de oliecrisis van de jaren zeventig."

De geschiedenis van de 747 gaat meer dan een halve eeuw terug. Het idee voor de jumbojet rijpte aan het einde van de jaren zestig. Vliegtickets werden goedkoper en het aantal passagiers nam toe. De Amerikaanse vliegtuigbouwer Boeing, die net naast een contract had gegrepen voor een reusachtig militair transportvliegtuig, wendde de kennis uit dat dossier aan om het op dat moment grootste lijnvliegtuig ooit te creëren: de 747.
Het nieuwe toestel werd in ongeveer tweeënhalf jaar tijd ontwikkeld en gebouwd. Het werd een viermotorige mastodont. De romp was 68,5 meter lang en de staart reikte zo hoog als een gebouw van zes verdiepingen. Het was ook het eerste passagiersvliegtuig met twee gangpaden.

De Boeing 747 werd van bij het begin ontwikkeld met een tweede rol in het achterhoofd: die van vrachtvliegtuig. De overtuiging was immers dat passagiersvervoer binnen afzienbare tijd vooral met supersonische jets (zoals de Concorde) zou gebeuren. Om vracht via een openzwaaiende neus te kunnen inladen, schoven de ontwerpers de cockpit naar achter en dus ook naar boven, en zo kreeg de jumbojet zijn kenmerkende bult vooraan.

Voor de bouw van de gigant moest in Everett, nabij Seattle in het westen van de Verenigde Staten, een nieuwe fabriek gebouwd worden. Die fabriek groeide uit tot het grootste gebouw ter wereld (in volume). Een deel van de langeafstandsvliegtuigen van Boeing worden er ook nu nog geassembleerd.

De ontwikkeling van het nieuwe vliegtuig bracht Boeing op de rand van het bankroet, maar op 30 september 1968 rolde de eerste 747 uit de fabriek. En ruim vier maanden later, op 9 februari 1969, vond de eerste testvlucht plaats.

Bijna een jaar later kon ook de eerste passagiersvlucht plaatsvinden, voor de Amerikaanse maatschappij Pan Am. Maar dat verliep niet geheel vlekkeloos. De vlucht was gepland op 21 januari 1970, maar moest door motorproblemen uitgesteld worden. Een andere 747 werd erbij gehaald en die kon uiteindelijk bijna twee uur na middernacht - dus op 22 januari - opstijgen vanuit New York, met bestemming Londen.

Het was het begin van een succesverhaal. Er werden in de loop van de jaren verschillende modellen gebouwd van de 747 (met als laatste de 747-8), en in juni 2014 rolde het 1.500ste exemplaar van de band, een toestel voor de Duitse luchtvaartmaatschappij Lufthansa. De jumbojet was meteen het eerste langeafstandstoestel dat die kaap bereikte. Ook de vroegere Belgische maatschappij Sabena had enkele 747's in de vloot.

Als grootste passagiersvliegtuig ter wereld is de Boeing 747 sinds 2005 verdrongen door de Airbus A380. Maar die kon het succes van zijn voorganger bijlange niet evenaren: in 2021 werd het 251e en laatste exemplaar van de "superjumbo" geleverd.

Maar zeker als passagiersvliegtuig is de 747 al een tijdje op zijn retour. Tweemotorige toestellen, zoals de Boeing 787 Dreamliner en de Airbus A350, genieten tegenwoordig de voorkeur. Amerikaanse maatschappijen zetten ze sinds eind 2017 niet meer in.

Er zullen wel nog jaren 747's vliegen, zeker als vrachtvliegtuigen. Ook op de luchthavens van Luik en Zaventem zijn ze nog heel regelmatig te zien. Boeing is overigens nog twee 747's aan het aanpassen om de huidige Air Force One-vliegtuigen (oudere 747's), waarmee de Amerikaanse president vliegt, te vervangen.