Niet alle burgemeesters tevreden met nieuwe Vlaamse regio's: "Dit is het begin van een verplichte fusie"

Door de nieuwe opdeling in regio's krijgen Vlaamse steden en gemeenten tijd tot 2030 om zich aan enkele samenwerkingsregels aan te passen. De bedoeling is dat de gemeentebesturen binnen die regio's veel meer gaan samenwerken.

Het gaat dan bijvoorbeeld over de afvalophaling of over de uitbating van sportcentra, maar ook voor hulpverlening en op vlak van politie. En daar is niet elke gemeente even tevreden mee. 

"Dit is het begin van een annexatie", klinkt het bij de burgemeester van Middelkerke Jean-Marie Dedecker (Lijst Dedecker). "We wilden samenblijven bij dezelfde regio's waarmee we nu al samenwerken in eerstelijnszone Westhoek. Door ons nu op te delen in dezelfde regio als die van Oostende - regio Middenkust - moeten we onze goede samenwerking met Nieuwpoort en Diksmuide opblazen."

"Dit is een typische strategie van Oostende om alle kleine gemeenten op te slorpen", gaat Dedecker verder. "Het is duidelijk een voorbereiding op een verplichte fusie. De creatie van een kunstmatige regio is ook nefast voor onze inwoners. Zij zullen mee moeten betalen voor de brandweer van andere gemeenten."

De gemeente Berlaar, uit de provincie Antwerpen, reageert misnoegd op de nieuwe opdeling. "Wij zijn ingedeeld bij Rivierenland", zegt burgemeester Walter Horemans (CD&V). "Voor een groot deel werken wij al heel goed en nauw samen met gemeente uit die regio, maar voor een aantal belangrijke dingen zoals huisvesting werken we samen met gemeentes uit de regio Kempen en dat hadden we graag zo gehouden." 

"Ik herinner mij nog de brief van de minister waarin stond dat de regiovorming zeker van onderuit zou opborrelen, en ik kan alleen maar vaststellen dat dat van bovenuit opgedrongen wordt", klinkt het verder. "Ik denk dat men toch kansen moet bieden om buiten de lijntjes van de regio's te kleuren en goede samenwerkingen niet op te breken."

Ook de Wase gemeente Zwijndrecht, uit de provincie Antwerpen, zat bij de opmaak van de plannen verveeld dat het niet meer ingedeeld werd met de andere gemeente uit het Waasland. Aanvankelijk maakte het deel uit van de regio Antwerpen, maar de gemeente werd op de valreep toch toegevoegd aan de regio Waasland. 

Toch is Zwijndrecht niet helemaal tevreden met de nieuwe opdeling. "Het betekent dat we niet meer zullen samenwerken met gemeenten uit de regio Antwerpen wat betreft huisvesting", zegt burgemeester André Van de Vyver (Groen). "Zo zal onze huisvestingfusie met Schelle nu stopgezet worden om plaats te maken voor een fusie met Beveren, Kruibeke, Sint-Gillis en Stekene."

De gemeente Nijlen had net als Zwijndrecht aangegeven om te veranderen van regio. "In het begin is er een rondvraag geweest en toen hebben we gezegd dat we niet tot Rivierenland maar tot de Kempen willen behoren", zegt burgemeester Paul Verbeeck (CD&V). "Maar onze vraag werd duidelijk niet gevolgd."

"We liggen echt op de grens en dat maakt het moeilijk om definitief ingedeeld te worden in een bepaald gebied. Voor medische verzorging gaan veel mensen bijvoorbeeld naar het ziekenhuis van Lier, maar er gaan ook mensen naar Herentals in de Kempen. Daarom lijkt het mij logisch dat we willen blijven samenwerken met gemeenten uit die regio."

De gemeente Gavere uit de provincie Oost-Vlaanderen ligt geografisch en cultureel in de regio Vlaamse Ardennen, maar is toegevoegd aan de regio Gent. "Dit klopt gewoon niet. Onze identiteit ligt in de Vlaamse Ardennen", zegt burgemeester Denis Dierick (Open VLD). "Zo kan de nieuwe indeling bijvoorbeeld negatieve gevolgen hebben op vlak van toerisme."

"En dat is niet het enige probleem", gaat Dierick verder. "Stel dat we ooit zouden overgaan tot een fusie met een aangrenzende gemeente, dan zou dat altijd met een gemeente uit de Vlaamse Ardennen zijn. Nooit zouden we daarvoor naar het noorden kijken. Als het ooit zo ver zou komen, dan gaan we ons ook niets aantrekken van de regio waar we nu in opgenomen zijn."

Christophe De Graef (Open Diest), burgemeester van Diest, heeft een dubbel gevoel bij de indeling van zijn stad. Diest ligt in Vlaams-Brabant op de grens met Limburg. "Uit praktische overwegingen hebben we gevraagd om bij de regio Oost-Brabant te horen en daar is naar geluisterd, maar had de gemeenteraad haar gevoel kunnen volgen, dan was het zonder twijfel Limburg geweest."

Diest ligt namelijk volledig tussen de Limburgse provincie ingekapseld. "Het is vooral jammer dat de samenwerking met afvalintercommunale Limburg.net zou moeten stoppen. Het was destijds een keuze in eer en geweten om met hen in zee te gaan, dat was financieel het meest gezond voor de stad en haar inwoners." Naar alle waarschijnlijkheid zal Diest een uitzondering op de regel aanvragen om met de afvalintercommunale te kunnen blijven samenwerken.

Partnerschappen met Limburgse gemeenten inzake toerisme zullen straks niet meer kunnen. "Een gemiste kans", vindt De Graef, "net als de communicatie naar gemeenten toe. Ik heb gisterenavond via de media moeten vernemen dat de hervorming is goedgekeurd. Hopelijk komt er wel klare taal over de volgende stappen. In de wandelgangen blijf je horen dat dit een opstap is naar verplichte fusies en het afschaffen van de provincies."

Kris Declercq (CD&V), burgemeester van Roeselare in West-Vlaanderen, is tevreden dat zijn stad werd ingedeeld in de regio Midwest. "Wij hadden de laatste jaren al een samenwerkingsverband met de andere gemeenten uit de regio en tijdens de coronaperiode hebben we aan de burgers ook kunnen tonen dat zo'n samenwerkingen een meerwaarde bieden."

"Onze samenwerking is begonnen vanuit een burgemeestersoverleg, we hebben daar een juridisch jasje over gelegd en we zijn blij dat de Vlaamse regering met dit decreet nu dergelijke samenwerkingen bevordert. Dat is belangrijk om efficiënter te kunnen werken: we kunnen nu bijvoorbeeld gemakkelijker samen subsidies aanvragen. Buurtwerkingen houden namelijk niet op aan de gemeentegrens."