Iran drijft folterpraktijken op om protesten in de kiem te smoren: “In de gevangenis doen ze alles met je, behalve je doden”

“Vandaag was een rare dag. Ik heb mijn moeder geknuffeld. Lang ­genoeg, zodat ik me later zal kunnen herinneren hoe dat voelde. Ik heb mijn favoriete muziek eindeloos opnieuw beluisterd. Zodat ik ze later opnieuw in mijn hoofd kan afspelen. Ik heb afscheid genomen van mijn vrienden. Even moest ik lachen, toen een medestudent aan de telefoon al grappend zei: Veel plezier in de gevangenis.”

LEES OOK. Broers Dardenne willen hun nieuwste film niet op filmfestival in Iran: “Uitstalraam van dictatoriaal en moordzuchtig religieus regime”

Het zijn de woorden van Mateen Soleimani, studente literatuur aan de Universiteit van Teheran. De volgende dag zou haar gevangenisstraf ingaan. Ze werd veroordeeld tot een jaar dwangarbeid, mag daarna twee jaar lang het land niet verlaten en moet een gedragscursus volgen. Omdat ze zich had aangesloten bij de ­protesten.

Hetzelfde lot staat honderden andere Iraanse studenten te wachten die zich de voorbije maanden al roepend, zingend of dansend tegen het Iraanse regime hebben ­gekeerd. Samen met tienduizenden andere Iraniërs maakten ze een vuist tegen de ayatollahs na de dood van Mahsa (Jina) Amini, een 22-jarige Koerdisch-Iraanse vrouw die midden september het leven liet na een hardhandige arrestatie.

Geen genade

Inmiddels worden minstens 19.000 demonstranten vastgehouden en zijn de massaprotesten, die zich sinds september als een olievlek over het hele land uitbreidden, bijna volledig lamgelegd. “Veel Iraniërs zijn tot de conclusie gekomen dat het regime niet meer leefbaar is”, vertelt de Iraans-Amerikaanse historicus Peyman Jafari aan The Wall Street Journal. “Maar ze zijn nog niet allemaal tot de ­conclusie gekomen dat de opstand de enige uitweg is.” Tot die tijd is de bloedige repressie door het regime aan de winnende hand.

Schoppen en slaan, elektrische schokken en verkrachtingen van jongens en meisjes: in de detentiecentra maakt het Iraanse regime met harde hand duidelijk dat verzet niet wordt getolereerd. Volgens een Iraanse ex-bewaker was het ­gebruik van geweld in de gevangenissen van een ongezien niveau. In de Duitse krant Süddeutsche Zeitung getuigt hij: “Vóór de protesten gebruikten we geweld tegen gevangenen die de regels overtraden. Maar nu schreef de directie ons voor ‘geen genade’ te tonen tegenover de demonstranten.’ De man werkte tien jaar in verschillende detentiecentra over het hele land, maar vluchtte een paar weken ­geleden naar Duitsland omdat hij het mentaal niet meer aankon.

Samen met de openbare omroepen NRD en WRD verzamelde Süddeutsche Zeitung tientallen getuigenissen van demonstranten die vastzaten. Onder hen Shahriyar Shams (22), een student uit Teheran. Hij bracht enkele weken door in de Evin-gevangenis en vertelt over de veel te krappe cellen en het tekort aan slaap en eten. “Ik dacht meermaals dat ik zou sterven”, zegt Shams, die beschuldigd werd van het verspreiden van propaganda. De twintiger had het geluk dat hij een advocaat kon raadplegen. “Maar op een dag kwam ik terug van een verhoor en zag ik mijn ­advocaat slapen in een cel. Hij was ook gearresteerd”, zegt Shams.

Bitcoin

“In de gevangenis doen ze alles met je, behalve je doden”, zegt Amin, een demonstrant uit het noorden van Iran aan de telefoon. De dertiger wil anoniem blijven om veiligheidsredenen. “Ze stellen je eindeloos veel vragen. Waarom heb je die foto op sociale media geplaatst? Waarom ben je op straat gekomen? Waarom doe je jouw hoofddoek af? Waarom heb je jouw haren afgeknipt? Ze doen je fysiek en mentaal zo veel pijn dat je nadien nooit meer de straat op durft.”

Verder is er het verhaal van Ziya Sadr, een Iraanse Youtuber die door zijn fascinatie voor de blockchaintechnologie filmpjes over Bitcoin maakt. Om onduidelijke redenen werd Sadr maandenlang vastgehouden in de gevangenissen van Evin en Fashafouyeh, allebei in Teheran.

De eerste twintig dagen hadden zijn ouders geen idee waar Sadr was. Ze schuimden alle ziekenhuizen en begraafplaatsen af op zoek naar hun zoon. Vandaag kunnen ze hem niet bezoeken en kan zijn zaak niet behandeld worden, omdat de gevangenissen hem niet erkennen als een officiële gevangene.

LEES OOK. Onduidelijkheid over celstraf voor Iraans koppel dat dansvideo online plaatste