Hongersnood in grootste inheemse gebied van Brazilië: "Er is geen eten, veel kinderen zijn ziek, de Yanomami gaan dood"
Beelden van uitgemergelde kinderen veroorzaken een schokgolf in Brazilië en ver daarbuiten. De Braziliaanse regering heeft de noodtoestand afgekondigd in het Yanomami-gebied, het grootste inheemse reservaat van het land. Tientallen ondervoede kinderen worden geëvacueerd en volgende week start een militaire operatie om de illegale goudzoekers uit het gebied te verdrijven, een van de belangrijkste oorzaken van de problemen.
De foto's die Sumaúma, een digitaal platform voor onderzoeksjournalistiek, Brazilië en de wereld instuurde, doen denken aan de hongersnoden in Afrika. Kleine kinderen, soms ook oudere mensen, zijn zó ondervoed dat ze amper nog op hun benen kunnen staan. "Het lijkt wel een concentratiekamp", reageerde Weibe Tapeba, een arts die werkt binnen het inheems minister van Volksgezondheid.
Het lijkt wel een concentratiekamp
Het gebied van de Yanomami, het grootste inheemse reservaat van Brazilië, ligt in het noorden van het Amazonegebied, in de deelstaten Amazonas en Roraima, aan de grens met Venezuela. Het is ongeveer zo groot als Portugal en er leven zo’n 27.000 mensen. Maar het Yanomami-leefgebied is de voorbije jaren meer en meer in de greep geraakt van gewapende criminele bendes en er zijn naar schatting ruim 20.000 garimpeiros - illegale goudzoekers - actief. Het was al geweten dat Yanomami-meisjes zich hongerig prostitueerden in ruil voor wat rijst of een stuk worst.
Problemen op het vlak van volksgezondheid en veiligheid zijn dus niet nieuw, maar wel de omvang van de catastrofe. President Luiz Inácio Lula da Silva kondigde meteen de noodtoestand af en haalde zwaar uit naar zijn voorganger Jair Bolsonaro: "Dit is meer dan een humanitaire crisis, wat ik hier zie, is genocide. Een misdaad met voorbedachten rade tegen de Yanomami, begaan door een regering die ongevoelig is voor het lijden van het Braziliaanse volk". Waarop het Braziliaanse Hooggerechtshof meteen een onderzoek heeft ingesteld naar de regering van Jair Bolsonaro wegens genocide.
Dit is meer dan een humanitaire crisis, wat ik hier zie is genocide. Een misdaad met voorbedachten rade tegen de Yanomami, begaan door een regering die ongevoelig is voor het lijden van het Braziliaanse volk
Tijdens de ambtstermijn van de uiterst-rechtse president Jair Bolsonaro steeg de kindersterfte met 29 procent. Zeker 570 Yanomami-kinderen onder de vijf jaar stierven aan ziektes die te voorkomen of te genezen waren. Ziektes als malaria en longontsteking waren onder controle, maar staken de kop weer op door een flagrant gebrek aan gezondheidszorg.
Goudkoorts
Maar de goudkoorts in het Yanomami-gebied is de belangrijkste oorzaak van de problemen en onder Bolsonaro werd die nieuw leven ingeblazen. Bolsonaro wilde de illegale mijnbouw legaliseren en de inheemse bevolking assimileren. Zijn regering liet de garimpeiros hun gang gaan. En goud delven gebeurt al lang niet meer op ambachtelijke wijze maar op industriële schaal, met financiering van grote bedrijven en zelfs met medeplichtigheid van de drugshandel. Het kwik dat het goud van het afval moet scheiden vervuilt de rivieren, waardoor de visvangst afneemt. En ook jagen wordt moeilijker, want de mijnbouw schrikt dieren af.
Vanaf volgende week zal het Braziliaanse leger ingezet worden in het Yanomami-gebied om de illegale goudzoekers een halt toe te roepen. In de eerste plaats worden de vliegtuigen van de garimpeiros geviseerd, die voor hun bevoorrading moeten zorgen in moeilijk bereikbaar gebied. "Elke verdachte vlucht wordt gedwongen uit te wijken en te landen op een te identificeren landingsbaan", verklaarde de minister van Defensie."
"We nemen de taak zeer ernstig om een einde te maken aan de illegale goudwinning", zegt president Lula da Silva. "Zelfs waar mijnbouw wel is toegestaan, moet dat zonder het water en het bos te vernietigen. En zonder het leven op het spel te zetten van mensen die afhankelijk zijn van dat water om te overleven."
Bekijk hieronder de reportage uit Het Journaal:
