“De VS heeft een observatieballon op grote hoogte ontdekt die zich op dit moment boven het vasteland van de VS bevindt, en volgt die”, meldde een woordvoerder van het Pentagon, brigadier-generaal Pat Ryder, donderdag aan reporters. De ballon ter grootte van drie bussen zou momenteel boven de staat Montana in het noordwesten van het land zweven, boven het civiele luchtruim maar onder de rand van de ruimte.

Het Pentagon is ervan overtuigd dat het om een Chinese ballon gaat, verklaarde een verantwoordelijke anoniem, al wilde die niet zeggen waarom de VS daarvan uitgaat. Hij wees er wel op dat “gevallen van deze activiteit geobserveerd zijn gedurende de voorbije jaren, inclusief voorgaand aan deze regering”. De VS zou de huidige zaak diplomatiek opgenomen hebben met China en duidelijk gemaakt hebben “hoe serieus we dit nemen en dat we alles zullen doen wat nodig is om ons volk en land te beschermen”.

“Het is duidelijk dat de intentie van deze ballon surveillance is”, klink het. De VS is het tuig al meerdere dagen aan het volgen. Het werd eerst nabij Alaska en Canada gespot, waarna het het Amerikaanse luchtruim binnenkwam en zich over het noorden van de VS begon te bewegen. De ballon is onder meer in het oog gehouden vanuit bemande legervliegtuigen.

“Geen militaire dreiging”

Hoewel de spionageballon boven enkele “gevoelige militaire locaties” passeert, zoals silo’s met nucleaire wapens in Montana, gelooft het ministerie van Defensie niet dat de ballon een militaire bedreiging vormt. “We nemen maatregelen om ons te beschermen tegen het verzamelen van gevoelige informatie”, verklaarde het Pentagon. De anonieme defensieverantwoordelijke benadrukte echter “de beperkte meerwaarde op het vlak van informatieverzameling” van het toestel. Chinese spionagesatellieten zouden al gelijkaardige of betere informatie kunnen vergaren. Een spionageballon is evenwel een goedkope manier om dat te doen.

Eens de Amerikaanse autoriteiten eerder deze week weet kregen van de ballon, organiseerde defensieminister Lloyd Austin een overleg tussen zijn topadviseurs en lichtte hij president Joe Biden in. Militaire leiders overwogen op vraag van Biden de mogelijkheid om de ballon neer te schieten boven Montana, maar de legertop, inclusief generaal Mark Milley, raadde dat uiteindelijk sterk af. Het risico voor de Amerikaanse nationale veiligheid zou namelijk laag zijn in vergelijking met het gevaar voor mensen op de grond door vallende brokstukken.

“We hebben uitgemaakt dat de ballon zo groot is dat het puin schade kon veroorzaken” indien hij in bewoond gebied zou zijn neergehaald, verklaarde de anonieme verantwoordelijke. Vanwege de grote hoogte vormt de ballon volgens het Pentagon geen gevaar voor het commerciële luchtverkeer, noch een “militair of fysiek risico voor de mensen op de grond”. Pentagonwoordvoerder Pat Ryder voegde nog toe dat de North American Aerospace Defense Command (NORAD) de bewegingen van de ballon observeert.

Als hij een groter risico zou gaan vormen, heeft de VS opties klaar om de ballon aan te pakken,, volgens een hooggeplaatste defensieverantwoordelijke. In Montana waren al F-22-jets in paraatheid gebracht en was het luchtverkeer in de buurt stilgelegd voor het geval Biden wel had bevolen de ballon neer te schieten.

Het is niet de eerste keer dat een spionageballon het Amerikaanse luchtruim binnendringt, maar deze blijft wel langer hangen dan vorige gevallen.

Experten wijzen op de opmerkelijke timing van dit incident, dat de spanningen doet oplopen slechts enkele dagen voor het geplande bezoek van Amerikaans buitenlandminister Antony Blinken aan China.

Weerballon uit koers

Volgens een mededeling van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken gaat het om een “burgerluchtvaartuig” dat “voornamelijk gebruikt wordt voor meteorologische doeleinden”. De weerballon zou van zijn route afgeweken zijn. Het ministerie uit ook haar excuses voor het “onbedoeld betreden” van het Amerikaanse luchtruim.