Na het debacle over Lange Nelle in Oostende: zijn vuurtorens nog altijd belangrijk?

De Lange Nelle, zoals de Oostendse vuurtoren wordt genoemd, zorgde de afgelopen week voor consternatie. De drie lange flitsen, elke tien seconden, schijnen niet alleen de Noordzee in, ze belanden ook in de nieuwe luxe-appartementen aan de Oosteroever. Dat was niet naar de zin van een deel van de bewoners en dus kwam er bij wijze van compromis een folie om het licht af te schermen. Maar veel Oostendenaars zagen dat dan weer niet zitten. Na een petitie die intussen meer dan 10.000 handtekeningen telt, kwam de stad op haar stappen terug. De folie verdween even snel als ze gekomen was.

Tegelijkertijd roept het verhaal van Lange Nelle ook een andere vraag op. Want de vuurtoren kleurt de kustlijn en maakt deel uit van de Oostendse geschiedenis, maar is ze strikt gezien ook noodzakelijk? Waarom zijn vuurtorens vandaag nog nodig? 

“Elk vuurtorenlicht op onze kust heeft zijn eigen karakteristieken, waardoor het herkenbaar is voor iedereen die op zee zit”, vertelt Veerle Van Driessche van de Antwerp Maritime Academy in “De wereld vandaag” op Radio 1. Meer dan enkel te waarschuwen voor een naderende kustlijn, geven vuurtorens schepen dus een idee van hun positie. “Als je kijkt om de hoeveel seconden je een lange of korte flits ziet, weet je bij welke stad je bent. Als je dat combineert met een vuurtoren uit een andere hoek, kan je je eigen positie bepalen.”

Ook vandaag, nu schepen met alle mogelijke elektronica en gps-systemen zijn uitgerust, is zo’n vuurtoren geen overbodige luxe. “Op zich maken we daar niet dagelijks gebruik van, maar je mag niet vergeten dat een schip een soort kleine stad is”, gaat Van Driessche verder. “Het kan gebeuren dat je elektronica uitvalt en dan heb je niks om op terug te vallen. Op zo’n moment ga je als je dichter bij de kust bent wél die vuurtorens gebruiken.” Dat gebeurt nog, vertelt ze, en daarom leert ze het vandaag ook nog haar eigen studenten aan.

Bovendien kunnen niet alleen stroompannes roet in het eten gooien. “Tijdens de golfoorlog in de jaren 90 hebben de Amerikanen met opzet een fout op het gps-signaal gezet — een militaire, tactische zet om de vijanden in de war te brengen. Iedereen die toen aan het varen was op koopvaardijschepen, ondervond die fout ook. En niemand die wist hoe het kwam. Op die momenten zijn landpunten of astronavigatie enorm belangrijk.”

“Veel mensen staan er niet bij stil dat een vuurtoren niet enkel iets moois is dat er altijd al geweest is”, besluit ze. “Voor wie op zee zit, kan het essentieel zijn.”