Paco Rabanne (1934-2023), de ontwerper die maliënkolders sexy maakte

Paco Rabanne is gestorven. Alwéér, want volgens de Spaanse ontwerper zelf had hij er al zeven levens opzitten, ontmoette hij God driemaal en ging zijn herinnering zevenduizend jaar terug. Rabanne was naast creatief en zonderling ook parfumeur, profeet en toekomstvoorspeller. Niet dat hij in die hoedanigheid triomfen vierde: voor de zonsverduistering van mei 1999 voorspelde hij dat het Russische ruimtestation Mir een uur na de eclips zou neerstorten op Parijs. Toen dat niet gebeurde en Parijzenaars hem wilden confronteren met zijn ongelijk, bleek de boetiek op slot en had de ontwerper de benen genomen. Hij bleef dagenlang spoorloos en ging met pensioen.

Sexy maliënkolders

Hoe smakelijk de anekdote ook, Paco Rabanne herinneren als een paljas doet hem geen recht. Nu zijn achtste leven erop zit, kan hij de boeken in als originele geest en moderevolutionair. Rabanne werd in 1934 in Spaans Baskenland geboren als Francisco Rabaneda y Cuervo. Zijn moeder was naaister bij de grote couturier Cristobal Balenciaga. Na een studie architectuur in Parijs lonkte ook voor Francisco de mode. De jonge Rabaneda begon als juwelenontwerper voor Dior, Balenciaga en Givenchy.

In 1966 opende hij een modehuis onder zijn verfranste naam Paco Rabanne. Hij trapte af met een collectie van “12 ondraagbare jurken in eigentijdse materialen”. Die ondraagbare robes waren een soort bouwpakketten van aluminium plaatjes, leren vierkantjes of plastic schijfjes, bij elkaar gehouden door ijzeren ringetjes. Samen vormden ze een soort sexy maliënkolders, geïnspireerd op zijn idool Jeanne d’Arc. Baanbrekend, en onder meer gedragen door Jane Fonda in Barbarella (1968), Françoise Hardy, Brigitte Bardot en Jane Birkin. In vorm en lengte waren Rabannes creaties een radicaal afscheid van de traditionele couture. Door het gebruik van onconventionele materialen pasten ze bovendien piekfijn bij kunststromingen als Zero en Op-art.

Parfums

“Paco Rabanne, deze winter bekend geworden door zijn forse plastic oorhangers, die ook bij de Nederlandse vrouw furore hebben gemaakt, is een stap verder gegaan. Hij siert de vrouw niet alleen op, hij kleedt haar nu ook”, schreef Het Parool in 1966. In De Tijd, uit datzelfde jaar: “Een filmster die aan het zonnige strand zo’n jurk van plastic over haar blote vel aanhad, schijnt door de zonne-absorptie van plastic hier en daar verbrand te zijn!”

Wat wel als een tierelier verkocht en verkoopt, waren de parfums van Paco Rabanne. Zijn eerste geur, Calandre uit 1966, wordt nog steeds verkocht. Latere parfums als 1 Million, Lady Million en Invictus werden eveneens wereldhits. Het modehuis bestaat ook nog: huidige hoofdontwerper is de Fransman Julien Dossena.

Wie nog een originele Rabanne wil zien: in 2019 kocht het Rijksmuseum in Amsterdam een puntgave aluminium Paco Rabanne-jurk uit 1967, permanent te zien op zaal 3.4. Het Kunstmuseum in Den Haag bezit 3 Rabannes. Dát had Coco Chanel zaliger moeten weten, toen ze haar collega vernederde met de woorden: “Hij is geen couturier. Hij is een metaalbewerker.”