Zelfs oudste kerncentrales moeten ons nu door moeilijke winters helpen

Dat Vivaldi de twee jongste kerncentrales – Doel 4 en Tihange 3 – wil verlengen, is ondertussen duidelijk. Engie engageerde zich ook al om zijn uiterste best te doen om die verlenging tegen november 2026 te realiseren. Maar absolute zekerheid bestaat daarover niet. Het betekent dat er voor de winters ‘25-’26 en ‘26-’27 nog altijd geen waterdichte garantie bestaat dat het licht niet uitvalt. Netbeheer Elia berekende immers dat er dan in een worstcasescenario 900 megawatt à 1,2 gigawatt stroom te kort kan zijn.

Om alle risico’s weg te nemen en onze energiebevoorrading volledig te kunnen garanderen, moet de regering dus op zoek naar extra capaciteit. Nu gascentrales door de hoge CO₂-uitstoot en de hoge energieprijzen zo goed als taboe zijn geworden, wordt vooral naar kernenergie gekeken. Eind vorig jaar dook al het scenario van een fuel modulation op, een duur woord dat betekent dat je kerncentrales tijdens de zomer – wanneer er meer wind- en zonne-energie is – niet laat draaien, zodat je ze langer aan kunt laten tijdens de winter. Een andere optie is een fuel extension of refueling, waarbij er nieuwe nucleaire brandstof wordt aangekocht om centrales langer te laten draaien.

Samen 1,84 gigawatt

Het kernkabinet laat het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) nu de twee pistes onderzoeken, zodat Doel 1 en 2 en Tihange 1 nog twee jaar langer kunnen draaien. Volgens de kalender van de kernuitstap moeten de drie in 2025 de deuren sluiten, maar door die twee jaar extra kunnen de mogelijke bevoorradingsproblemen tussen 2025 en 2027 toch nog worden overbrugd.

Premier Alexander De Croo kreeg van het kernkabinet nu de opdracht Engie aan te spreken over de zaak. Dat moet het dossier dan voorleggen aan het FANC, dat tegen eind maart moet nagaan of dat veilig kan.

Ironisch genoeg gaat het om de drie oudste kerncentrales. Scheurtjescentrales Doel 3 en Tihange 2 zijn al dicht en onze jongste reactoren zullen die periode dicht zijn voor onderhoud in het kader van de levensduurverlenging. Blijven nog over: Doel 1 en 2 en Tihange 1, samen goed voor 1,84 gigawatt.

En dan echte verlenging?

“Wij willen geen enkel risico nemen met onze bevoorrading”, luidt het bij energieminister Tinne Van der Straeten (Groen). De groenen benadrukken ook dat het maar om twee jaar extra gaat en dat er vanaf 2028 meer dan 2 gigawatt capaciteit bijkomt aanoffshore windenergie. Lees: de kerncentrales met 10 jaar verlengen is niet nodig.

De liberalen en CD&V denken daar helemaal anders over. Zij pleiten er al een tijdje voor vijf kerncentrales open te houden. En het is voor hen duidelijk dat dit een eerste stap is naar een langere LTO, of long term operation, zoals het in het vakjargon heet. “De volgende regering kan nu makkelijk beslissen de drie centrales tien jaar te verlengen”, valt bij Open VLD te horen.

De kans is groot dat de feiten hen gelijk zullen geven. Uitbater Engie veegde eind 2022 de piste van een fuel modulation of extension al van tafel wegens onmogelijk. Wettelijk kunnen kerncentrales immers alleen maar met 10 jaar worden verlengd. En indien een verlenging economisch al rendabel is – voor de oudste centrales zijn meer investeringen nodig dan voor Doel 4 en Tihange 3 – zal dat voor twee jaar hoogstwaarschijnlijk niet het geval zijn. Dat Engie er enkel werk van wil maken als het om een volledige verlenging gaat – en wellicht zal het de overheid weer vragen mee te stappen in het beheer – is dus vrij zeker. De Franse energiereus wou vrijdag echter nog niet reageren.

Maar het is dus het FANC dat moet oordelen wat kan en niet kan. En of er voor een beperkte verlenging – die wettelijk dus eigenlijk zelfs niet mogelijk is – minder oplapwerk en geld nodig is dan voor the full monty. Het kabinet-Van der Straeten wijst er in elk geval dat de complexe en lange procedure voor een levensduurverlenging – met onder meer een milieu-effectenrapport en een bevraging in een straal van 1.000 km rond de centrales – ook nodig zal zijn voor die verlenging van twee jaar.

Dat de onderhandelingen met Engie nog belangrijker en complexer worden, lijkt voorlopig de enige zekerheid. Al valt in de top van de regering te horen dat met Engie informeel al is gesproken over de oudste centrales.