Waarom moet je na een kop koffie meteen naar het toilet spurten?

“Uit verschillende studies, waarbij gewone koffie, decafeïne koffie, water en een vezelrijke maaltijd met elkaar worden vergeleken, blijkt effectief dat koffie onze voedselvertering stimuleert”, steekt dr. Dooremont meteen van wal. “Bij decafeïne neemt de darmbeweeglijkheid met 23 procent toe in vergelijking met water. Bij gewone koffie bedraagt dit percentage zelfs 60 procent. Meer zelfs, het zwarte goud stimuleert naast de beweeglijkheid van de dikke darm of ‘het colon’ ook de aanmaak van maagzuur, gal en pancreasenzymes.”

Koffie doet ons wetenschappelijk gezien dus écht naar het toilet spurten, maar wat kan die lichamelijke reactie verklaren? “Dat is nog niet helemaal uitgeklaard,” verduidelijkt de expert. “De samenstelling van koffie is erg afhankelijk van de branding van de koffieboon, waarbij er stoffen zoals chlorogeen- en cafeïnezuur ontstaan. Die stoffen activeren onder andere de gladde spiercellen van de darmwand.”

Ook de manier waarop we koffie maken is van belang voor de mate waarin je richting het toilet geduwd wordt. Denk hierbij vooral aan het verschil tussen een espresso en een filterkoffie: de boon wordt fijner gemalen bij espresso dan bij filterkoffie. Wat we wel al zeker weten is dat - ongeacht de maling van de boon - cafeïne een stimulerend effect uitoefent op de plexus, het netwerk van zenuwen dat zich tussen de twee grote spierlagen van onze dikke darm bevindt. Doordat die zenuwcellen calcium afscheiden, trekken de gladde spiervezels samen. De invloed van cafeïne daarop? Meer contracties of spiersamentrekkingen.”

Cafeïne blijkt daarnaast niet de enige stof met laxerende invloed in koffie te zijn. “Ons dagelijks bakje troost bevat heel wat oplosbare vezels die de ideale voedingsbodem zijn voor onze darmflora. Een toename aan die vezels resulteert in meer goede bacteriën in de darmen en bijgevolg ook in een vlottere stoelgang.” Verder vindt er een belangrijke wisselwerking plaats tussen ons maag-darmstelsel en onze hersenen. Ook hier spelen de aanwezige stoffen in koffie een grote rol. “Een aminozuur zoals tryptofaan wordt bijvoorbeeld omgezet naar serotine. Deze neurotransmitter of dit gelukshormoon wordt onder andere in de darmen aangemaakt. Tryptofaan zorgt voor een grotere aanmaak van serotonine in de darmen, wat vervolgens mee voor die knijpende beweging ter hoogte van de darm zorgt.”

Moeten we dat kopje koffie dan laten staan? “Niet iedereen reageert hetzelfde op koffie”, stelt de maag-darmspecialist gerust. “Onze darmflora verschilt immers van elkaar en sommige lichamen breken de ingrediënten in koffie anders af of hebben gewoon minder gevoelige darmen. In het algemeen raden we patiënten die kampen met diarree of een prikkelbare darm wel af om koffie te drinken.”

Als je darmen ‘normaal’ functioneren, hoef je niet meteen op zoek te gaan naar een vervanger voor je favoriete brouwsel. “Koffie had vroeger een slechte reputatie als toxisch product dat een hoge bloeddruk en zelfs kanker zou veroorzaken”, vervolgt Dr. Dooremont. “Niets is minder waar. Op dit moment weten we al dat gematigde koffiedrinkers dankzij drie tot vier tassen per dag zelfs langer leven. En dankzij de ontstekingsremmende en antioxidante stoffen in koffie loop je ook nog eens minder risico op hart- en vaatziektes, dementie, Parkinson, bepaalde kankers en leveraandoeningen.” Geniet dus maar zonder zorgen van je bakje troost. Zélfs als het je richting de toiletpot duwt.

“Zwarte koffie is de meest vervuilende soort koffie die we drinken, op één na”: hoe beperk je de schade zonder je shot cafeïne te schrappen?

“3 tot 4 kopjes koffie per dag moet kunnen”: maar wat doét cafeïne precies met je lichaam? Diëtist scheidt feiten van fabels (+)

Telt koffie mee voor je hoeveelheid water per dag? En hoeveel water moet je drinken? Sandra Bekkari deelt 7 tips