Ons huidige stroomnet kan niet tegelijk kernenergie en gas aan: ‘Ik heb de politici al gewaarschuwd’

De federale regering laat de mogelijkheid onderzoeken om de oudste kerncentrales Doel 1, Doel 2 en Tihange 1 open te houden tot 2027. Dat is twee jaar langer dan voorzien in de wet op de kernuitstap. De kerncentrales moeten dienen als ‘verzekering’ voor de bevoorrading. Door de oorlog in Oekraïne en de energieproblemen in Frankrijk en Duitsland dreigen er stroomtekorten tijdens de winters 2025-2026 en 2026-2027. De regering wil daarom geen enkel risico nemen.

De centrumrechtse meerderheidspartijen zien in de beslissing van de regering rond Doel 1, Doel 2 en Tihange 1 een opstapje naar een volwaardige doorstart van de oudste kerncentrales. Ze willen de wet op de kernuitstap weg. De federale regering is al in gesprek met Engie over het tien jaar langer openhouden van de jongste kerncentrales: Doel 4 en Tihange 3. Tegen maart volgend jaar moet er een akkoord op tafel liggen. Als het van MR afhangt blijven ook Doel 1, Doel 2 en Tihange 1 tien jaar langer open. Open Vld kijkt vooral naar Tihange 1.

Autostrade

Er duikt echter een probleem op voor een nucleaire doorstart. Het hoogspanningsnet in het oosten van het land lijkt niet sterk genoeg om zowel de stroom uit Tihange 1 en 3 als de stroom uit de geplande gascentrales in Seraing en Les Awirs te verwerken. Het gaat dan vooral om de lijn tussen de knooppunten Gramme, nabij Tihange, en Van Eyck, nabij Maaseik. Via Van Eyck komt Nederlandse en Duitse stroom het land binnen. Verschillende bronnen bevestigen dat Chris Peeters, de CEO van netbeheerder Elia, dit probleem vorige week vrijdag heeft aangestipt tijdens een vergadering van de regeringstop.

Binnen Elia wordt off the record bevestigd dat de sterkte van het hoogspanningsnet een zorg is. “Indien we naar een scenario gaan waarin ook Tihange 1 langer openblijft dan voorzien, dan is de zwaarte van het netwerk iets dat we moeten bekijken. Het net is zoals een autostrade: er kunnen maar zoveel auto’s tegelijk op”, luidt het.

Joannes Laveyne, energiespecialist van de UGent: “Er is een probleem. Ik heb de politici daar in het parlement ook al voor gewaarschuwd. Vandaar dat ik meewarig kijk naar de ballonnetjes van de laatste dagen. De lijn tussen Gramme en Van Eyck is niet zwaar genoeg voor én de stroom uit Tihange 1 en 3 én de stroom uit twee geplande gascentrales én de toekomstige extra hernieuwbare stroom én al het internationale energieverkeer. Ook elders is er bijna geen marge op ons hoogspanningsnet.”

Ventilus

Een pasklare oplossing is er niet volgens Laveyne. Elia heeft in zijn toekomstplannen altijd rekening gehouden met een kernuitstap tegen 2025 - wat het hoogspanningsnet zou ontlasten. Niet met de nucleaire doorstart die sinds kort politiek aan momentum wint. Zeker op het net in het oosten van België zit geen rek meer. Laveyne: “Er zijn de voorbije jaren al nieuwe kabels gelegd, die meer stroom kunnen vervoeren. Meer kan je niet doen. Als je het net verder wil versterken moet er een extra lijn worden gebouwd, met nieuwe pylonen. Ventilus in West-Vlaanderen leert hoe moeilijk dat ligt.”

Ventilus moet dienen om de stroom opgewekt door de nieuwe windmolenparken in de Noordzee te vervoeren en het West-Vlaamse hoogspanningsnet te versterken. Het gaat om zowat 22 kilometer aan nieuwe lijn. Omwonenden langs het geplande traject van de lijn maken zich al jaren zorgen om de mogelijke gezondheidseffecten, een verpest landschapsbeeld en een daling in waarde van hun eigendommen. Lokale burgemeesters steunen het verzet.

Minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) reageert via haar woordvoerder dat een mogelijke overbelasting van het hoogspanningsnet door de oudste kerncentrales de komende weken “onderzocht zal worden”. Tegen maart moet duidelijk zijn of Doel 1, Doel 2 en Tihange 1 tijdelijk langer openhouden haalbaar is.