Zoekacties naar overlevenden gaan onverminderd voort, maar ook kritiek: "Waarom wordt Turkse leger niet ingezet?"

Meer dan 24 uur na de eerste beving zijn in Turkije en Syrië al meer dan 5.000 doden geteld. In beide landen zijn ook al meer dan 20.000 gewonden geteld.

Dat het aantal slachtoffers nog kan oplopen, is overduidelijk. Duizenden en misschien zelfs tienduizenden mensen zouden nog onder het puin liggen. In Turkije alleen zijn bijna 5.000 gebouwen volledig ingestort. De Wereldgezondheidsorganisatie vreest dat tot 20.000 mensen om het leven zijn gekomen. Intussen zijn al zeker 285 naschokken vastgesteld in het Turks-Syrische grensgebied.

Reddingswerkers maar ook familieleden zijn de hele nacht door blijven zoeken naar vermisten. Gelukkig worden er ook mensen levend vanonder het puin gehaald, sommigen van hen lagen meer dan 24 uur onder de brokstukken.

Ook de internationale hulpverlening komt op gang. De slechte weersomstandigheden - sneeuw, regen en lage temperaturen - maken de situatie echter extra moeilijk. VRT NWS-journalist Jens Franssen is onderweg naar het rampgebied. Op de luchthaven van Istanbul stelde hij al vast hoezeer de sneeuwval de hulpverlening kan verstoren. "Vluchten worden vertraagd, vluchten worden afgeschaft. Dus het zal uitkijken zijn in het oosten waar het nog meer gesneeuwd heeft en waar het nog altijd aan het sneeuwen is", zei hij vanmorgen vroeg.

Hoewel de Turkse reddingsdiensten druk in de weer zijn en de internationale hulpverlening op gang aan het komen is, klinkt er ook kritiek in Turkije. Veel Turken vragen zich af waarom het leger niet op grote schaal wordt ingezet.

"Het gaat niet om 50 à 60 gebouwen die ingestort zijn, dan kan je zeggen dat er hulp komt uit het buitenland of reddingswerkers aan het werk gaan. Maar het gaat hier om duizenden gebouwen die ingestort zijn en tienduizenden mensen die onder het puin liggen", zegt ook de Nederlands-Turkse journalist en schrijver Erdal Balci, die familie heeft in het getroffen gebied.

"En dan moet je rigoureus handelen denk ik. Heel veel mensen roepen in de media om het leger in te zetten, want die hebben dan de tenten, kunnen eten brengen en kunnen ook met duizend tegelijk naar overlevenden zoeken", zegt hij in "De ochtend".

Dat het leger helemaal niet wordt ingezet, lijkt in elk geval niet het geval te zijn. VRT NWS-journalist Jens Franssen zag op de luchthaven van Istanbul tientallen mensen van het Turkse leger die zich klaarmaakten om naar het rampgebied te vertrekken. Hij wijst er ook op dat het ook bij hen uren kan duren voor ze inzetbaar zijn. "Het zijn gewoon heel erg moeilijke omstandigheden om in te werken."

VRT NWS-journaliste Inge Vrancken, die Turkije volgt, verwacht dat het Turkse leger zeker nog ingezet zal worden. Dat dat niet meteen gebeurt, is daarom niet zo ongewoon. "Het kan zijn dat men in Turkije eerst goed kijkt wie allemaal toegang tot het rampgebied krijgt. Want het is niet bedoeling dat ze elkaar daar voor de voeten lopen." Mogelijk wordt het leger pas echt ingezet om met zwaar materieel de grote opruimacties uit te voeren. 

In Syrië is de situatie mogelijk nog schrijnender dan in Turkije. Door een gebrek aan materiaal verlopen de zoekacties heel moeizaam. Heftrucks zijn er bijvoorbeeld amper. Ook de Witte Helmen, de humanitaire organisatie die sowieso al actief is in het noordwesten van Syrië, hebben die niet. "Men helpt elkaar waar het kan", stelt arabist en publicist Rena Netjes vast, zij is op dit moment in het rampgebied.

Internationale hulp voor Syrië komt, anders dan voor Turkije, veel trager op gang. Dat komt natuurlijk door de jarenlange burgeroorlog, waardoor het voor internationale organisaties en landen moeilijk is om in te schatten aan wie de hulp geleverd kan worden. Tot nog toe heeft alleen Saudi-Arabië hulp geleverd, in de vorm van tenten en dekens. Maar er is veel meer nodig. Normaal gezien zijn er vooral Turkse hulporganisaties in Syrië actief, maar dat land is nu ook zelf getroffen.

Niet alleen komt er duidelijk minder hulp, het is ook heel moeilijk om die ter plaatse te krijgen. Omdat het niet via de hoofdstad Damascus kan, is er voor hulp voor slachtoffers van de oorlog via een resolutie van de VN-Veiligheidsraad een akkoord over een corridor over de grens in het noorden van Syrië. Maar die hulp verloopt al jaren zeer moeizaam, klagen hulporganisaties. Ook nu, na de aardbeving, verwachten ze moeilijkheden om hulp ter plaatse te krijgen.