State of the Union-toespraak Biden onthaald op boegeroep en gejuich: dit zijn de politieke prioriteiten in VS

De State of the Union wordt gezien als een van de belangrijkste gebeurtenissen van het politieke jaar en wordt massaal door het Amerikaanse volk bekeken.

Biden hield een pleidooi voor samenwerking tussen Democraten en Republikeinen en beklemtoonde de verschillende wetten en beslissingen waarvoor beide partijen het voorbije jaar de handen in elkaar sloegen, zoals over steun aan Oekraïne en infrastructuur. “Aan mijn Republikeinse vrienden: we hebben samengewerkt in het voorbije Congres, dus er is geen reden om te denken dat we niet in dit Congres zouden kunnen samenwerken”, zei de president, die naar eigen zeggen het land wil bijeenbrengen. “Het volk heeft ons een duidelijke boodschap gegeven. Ruzie louter om de ruzie, macht omwille van de macht, conflict louter om het conflict brengt ons nergens.”

Er moeten meer jobs teruggebracht worden naar de VS, stelde hij. “Als de middenklasse het goed heeft, krijgen de armsten een duwtje in de rug en doen de allerrijksten het nog altijd erg goed”, aldus Biden. Hij wees erop dat de werkloosheidsgraad in het land met 3,4 procent het laagste peil in 50 jaar heeft bereikt. Daarnaast heeft een recordaantal van maar liefst 10 miljoen Amerikanen vorig jaar een bedrijfsvergunning aangevraagd.

Zo wordt er flink geïnvesteerd in infrastructuurprojecten die de werkgelegenheid zullen opdrijven. Bovendien willen de VS terug meer computerchips in eigen land beginnen produceren, daartoe werd een wet gestemd waarmee beide partijen akkoord gingen.

Biden kondigde ook zijn ‘Buy American’-beleid aan: alle infrastructuurprojecten die worden gefinancierd door de federale overheid, zullen gebruik maken van bouwmaterialen die in de VS werden vervaardigd. De aankondiging werd op luid gejuich onthaald.

De president richtte zich ook rechtstreeks tot de kijkers en luisteraars thuis en beloofde een economie waarbij niemand achterwege gelaten zal worden, een economie waarbij ook geïnvesteerd wordt in mensen en plaatsen die “vergeten werden”. “In de economische omwenteling van de voorbije 40 jaar werden te veel mensen onder jullie in de steek gelaten en behandeld alsof ze onzichtbaar waren. Misschien zijn jullie dat, die thuis meekijken”, aldus Biden. “Daarom bouwen een economie waarbij niemand in de steek wordt gelaten.”

De torenhoge prijzen voor gezondheidszorg zijn een heikel punt in de VS, waar de Democraten al jaren verandering in proberen te brengen. “We betalen meer voor medicijnen op voorschrift dan eender welk land ter wereld", zei Biden. De waanzinnige kostprijs van insuline is het typevoorbeeld van hoe de kosten in de VS uit de hand gelopen. “Eén op tien Amerikanen heeft diabetes. Elke dag hebben miljoenen mensen insuline nodig om hun diabetes onder controle te krijgen zodat ze in leven kunnen blijven. Insuline bestaat al 100 jaar. De man die het uitvond, heeft het niet gepatenteerd, omdat hij wilde dat het voor iedereen beschikbaar bleef. Het kost farmaceutische bedrijven tien dollar om een flesje te produceren. Met verpakkingskosten erbij kom je misschien aan dertien dollar. Maar Big Pharma rekent de mensen onterecht honderden dollars aan, en boekt recordwinsten. Dat niet meer. Laten we de kosten van insuline beperken tot 35 dollar per maand voor elke Amerikaan die het nodig heeft”, klonk het ferm.

Biden verwees ook naar de klimaatverandering en maatregelen die nodig zijn om de opwarming van de aarde het hoofd te bieden. Groene energie is de toekomst, aldus Biden. “Laten we de realiteit onder ogen zien. De klimaatcrisis maalt er niet om of je in een rode (Republikeinse, red.) of blauwe (Democratische, red.) staat woont. Het is een existentiële bedreiging. We hebben een verplichting, niet alleen aan onszelf, maar ook aan onze kinderen en kleinkinderen om de confrontatie aan te gaan.”

“We gaan nog een tijdje olie en gas nodig hebben, maar weet je wat: er is nog zo veel te doen om het werk af te maken. We betalen voor deze investeringen in onze toekomst, door eindelijk de grootste en rijkste bedrijven hun deel beginnen te laten betalen. Ik ben een kapitalist, maar betaal eerlijk je eigen deel", klonk het. “Grote bedrijven maken niet alleen misbruik van de belastingwet. Ze maken ook misbruik van jou, de Amerikaanse consument.”

Velen zullen het ermee eens zijn dat het belastingsysteem in de VS niet eerlijk is, argumenteerde de Democraat. Hij verwijst naar de 55 grootste bedrijven in de VS die vorig jaar maar liefst 40 miljard dollar winst binnenrijfden, maar niets aan federale belastingen betaalden. “Nu moeten miljardenbedrijven minstens vijftien procent betalen.”

De oliebedrijven boekten vorig jaar maar liefst 200 miljard winst, toen de benzineprijzen voor Amerikanen (en elders in de wereld) de hoogte in schoten. Uit vrees dat hun aandelen zouden kelderen, kochten de oliebedrijven vervolgens hun eigen aandelen weer op op de beurs, waardoor de waarde ervan steeg. Om die praktijk een halt toe te riepen, wil de president dat de belasting op dergelijke ‘buybacks’ verviervoudigd wordt, van één naar vier procent.

De president pleit opnieuw voor een belasting voor de allerrijksten en beklemtoonde dat belastingontduikers strenger aangepakt zullen worden.

Enkele uitspraken van Biden schoten bij de Republikeinen in het verkeerde keelgat en werden op boegeroep onthaald. Zo haalde de president aan dat zijn administratie er al in geslaagd is om 1,7 biljard dollar van het begrotingstekort weg te werken. Dat terwijl zijn voorganger Donald Trump in zijn vier jaar in het Witte Huis maar liefst verantwoordelijk was voor bijna 25 procent van de totale nationale schuld.

De president riep het Congres op om het schuldenplafond te verhogen, “maar sommige Republikeinen houden de economie gegijzeld, tenzij ik instem met hun economische plannen”, beweerde hij. Bidens uitspraak dat die Republikeinen eerst het einde willen zien van Medicare (de nationale gezondheidsverzekering in de VS, red.) en sociale zekerheid, in plaats van een belastinghervorming, lokte veel reactie uit in de zaal en hij werd door sommige Republikeinen, waaronder de controversiële Marjorie Taylor Greene uitgejouwd en een “leugenaar” genoemd.

Het hevige protest betekent dus dat die onderhandelingsvoorwaarden van tafel zijn, reageerde Biden laconiek, waarop in de zaal luid applaus losbarstte. “We hebben unanimiteit. Blijkbaar zijn we het er allemaal over eens: we gaan niet snijden in de sociale zekerheid of Medicare, wat dus blijkbaar niemand bereid is om te doen.” Maar mocht dat toch gebeuren, dan beloofde hij zijn veto te stellen.

De ouders van Tyre Nichols, de jongeman die vorige maand stierf in Memphis als gevolg van buitensporig politiegeweld, woonden Bidens State of the Union in het Congres bij. “Er zijn geen woorden voor de pijn om het verlies van een kind, maar beeld je in dat je je kind verloor in de handen van de politie", zei de president. “De meesten onder ons hebben nooit het gesprek moeten hebben dat zwarte ouders met hun kinderen moeten voeren”, aldus Biden. “Ik heb Beau, Hunter en Ashley (zijn kinderen) nooit moeten vertellen dat ze de interieurverlichting van hun wagen meteen moeten aandoen als ze aan de kant worden gezet. Dat ze niet naar hun rijbewijs mogen grijpen, dat ze hun handen op het stuur moeten houden. Beeld je in dat je altijd daarover zorgen moet maken als je kind in de auto stapt.”

“Gelijke bescherming onder de wet, dat is het verbond dat we met elkaar hebben in Amerika. Ik weet dat de meeste politieagenten goede, fatsoenlijke mensen zijn. Ze riskeren hun leven elke keer ze dat schild opzetten. Maar wat er gebeurd is met Tyre in Memphis gebeurt te vaak. We moeten beter doen.” Biden pleit voor een betere politieopleiding, meer middelen en meer eerstehulpverleners die kunnen helpen bij de aanpak van de drugcrisis, alsook meer investeringen in huisvesting en onderwijs om geweld te voorkomen. “Maar als politieagenten het vertrouwen van het volk schenden, moeten ze aansprakelijk gesteld worden.”

“Om het met de woorden van Tyre’s moeder te zeggen: hier moet iets goeds van komen”, stelde de president.

Lees ook: Waarom zijn Amerikaanse agenten zo gewelddadig? (+)

Hij maakte ook van de gelegenheid gebruik om te pleiten voor enkele vaste hete hangijzers, waarover na jaren gebakkelei nog geen enigheid met de Republikeinen bereikt kon worden, zoals een verbod op aanvalswapens en de verankering van het recht op abortus in de grondwet. “Wees maar zeker: als het Congres een wet goedkeurt op het verbod op abortus, dan zal ik een veto uitspreken.”

Poetins invasie van Oekraïne is een test voor Amerika en voor de wereld, aldus Biden, die beklemtoonde dat het nodig is om de basisprincipes van soevereiniteit en democratie te verdedigen. Elke aanval erop, vormt immers een gevaar voor de welvaart van de VS.

En hij richtte zich tot Oksana Markarova, de Oekraïense ambassadrice voor de VS, die de State of the Union bijwoonde. “Wij staan aan jullie zijde zolang het nodig is.”

Biden gaf ook een scherpe waarschuwing aan het Chinese bewind, nadat Amerikanen recent een vermoedelijke Chinese spionageballon boven Amerikaans grondgebied neerhaalden. “Als China onze soevereiniteit bedreigt, zullen we optreden om ons land te beschermen, en dat hebben we gedaan.”

De president is echter vastbesloten om met China te blijven samenwerken daar waar de Amerikaanse belangen behartigd kunnen worden ten voordele van de wereld. Aan de Chinese president Xi Jinping had hij eerder al gezegd dat de VS en China stevig zouden concurreren, maar dat hij niet op zoek is naar conflict.

Lees ook: Na het neerhalen van de spionageballon: “Biden had geen andere keuze, maar de Koude Oorlog met China lijkt begonnen” (+)

Eveneens in de zaal zat Paul Pelosi, de echtgenoot van Nancy Pelosi, de voormalige leider van de Democratische fractie in het Huis van Afgevaardigden. De man werd vorig jaar in zijn woning aangevallen door een inbreker die het eigenlijk gemunt had op zijn vrouw.

Zo’n gruwelijke daad had nooit mogen gebeuren”, zei Biden. “We moeten ons allemaal uitspreken. Er is geen plaats voor politiek geweld in Amerika.” Hij zei dat de dader dezelfde taal had gebruikt als de mensen die op 6 januari 2021 het Congres bestormden. “We mogen geen veilige haven bieden voor haat en extremisme in welke vorm dan ook.”