Biden spreekt Congres toe tijdens State of the Union: het post-Trump-tijdperk in Washington lijkt aangebroken

“Laten we het werk afmaken!” Het is de zin die een opgewekte Joe Biden dinsdagavond het meeste herhaalt. Alles wijst erop tijdens de State of the Union, de presidentiële redevoering, dat Biden met die woorden een herverkiezingscampagne zal ingaan. “Ik ben niet eerder zo optimistisch geweest’, zegt hij. ‘Nu zetten we lijnen uit voor de komende decennia!”

De 80-jarige man achter het katheder heeft niets weg van een politicus die uitgespeeld is. Biden brengt zijn troonrede aan het land met energie en kracht – normaliter niet zijn sterkste punten. Hij gooit humor in de strijd. “Ik wil uw reputatie niet verpesten”, zegt hij grijnzend tegen de Republikeinse parlementsvoorzitter Kevin McCarthy achter hem, “maar ik kijk ernaar uit om met u samen te werken.”

Hier staat een Democratische president met zelfvertrouwen. Als een voetbalteam dat de kampioenschappen won, werd het kabinet in het Capitool ontvangen in Washington D.C. – met schouderklopjes, highfives, en omhelzingen.

De toon van de president is dinsdagavond afwisselend licht en krachtig, maar vooral verbindend. Huisvoorzitter McCarthy zou Biden vooraf hebben gevraagd om Republikeinen in de toespraak niet over één kam te scheren als ‘MAGA-extremisten’, naar de slogan ‘Make America Great Again’ van Donald Trump. Daar houdt Biden zich aan. Er wordt dinsdag niet verwezen naar de oud-president. Het post-Trump-tijdperk in Washington lijkt, tenminste voor even, aangebroken.

Successen in de etalage

De State of the Union is de belangrijkste en meest bekeken toespraak van een president. Alles wordt uit de kast gehaald om er een succes van te maken. Dit is het moment om de successen van de regering te etaleren. Dat deed team-Biden met de rekenmachine: laagste werkloosheid in vijftig jaar, hoogste daling gasprijs in acht jaar, zes maanden een dalende inflatie.

Terwijl Biden zijn succescijfers opdreunt, zit McCarthy erbij als een jongen die wil worden opgehaald uit het ballenbak. Hij klapt alleen als het strikt noodzakelijk is. Bijvoorbeeld als Biden begint over de infrastructuurwet, die met steun van zowel Democraten als Republikeinen tot stand is gekomen.

Veel van Bidens punten staan haaks op de Republikeinse visie. De president pleit voor extra geld voor onderwijzers een verbod op automatische wapens en politiehervormingen. Daarbij wijst hij naar de bij de toespraak aanwezige ouders van Tyre Nichols, de 29-jarige die vorige maand in Memphis werd gedood door vijf agenten.

“Laten we het werk afmaken!”, zegt Biden opnieuw en pleit voor de George Floyd Justice In Policing Act. Dat wetsvoorstel moet etnische profilering tegengaan en ervoor zorgen dat wordt bijgehouden welke agenten zich misdragen – een wetsvoorstel dat de Republikeinen eerder niet wilden steunen. “Thank you”, riep de moeder van Nichols, die een staande ovatie kreeg. “Thank you.”

Ophef over schuldenplafond

Even ontstaat er toch commotie in de zaal. De meest heikele politieke kwestie: het schuldenplafond. De regering wil het schuldenplafond verhogen, maar de Republikeinen willen in ruil daarvoor dat Biden flink snijdt in de overheidsuitgaven. Biden zet hen publiekelijk voor het blok: “Mijn Republikeinse vrienden willen de economie gijzelen.”

Als het schuldenplafond niet wordt verhoogd, dan kan er een shutdown ontstaan, en kunnen overheidsdiensten niet worden betaald. Volgens Biden willen Republikeinen liever sociale voorzieningen voor noodlijdende burgers opofferen dan het schuldenplafond verhogen. “Boe!” klinkt het uit de zaal. Verschillende Republikeinse Congresleden, onder wie Trump-loyalist Marjorie Taylor Greene, roepen dat hij een leugenaar is.

De zwakkere in de samenleving staan steeds centraal in Bidens betoog. Met gebalde vuisten eist Biden een verbod op onnodige kosten die door bedrijven aan burgers in rekening worden gebracht, onder meer op vliegtickets en hotelboekingen. Hij zegt dat boetes voor niet betaalde creditcardrekeningen worden verlaagd. “En dit is nog maar het begin.”

Biden schetst een wereld die de rijksten bevoordeelt en de armsten benadeelt. Hij spreekt zich uit tegen farmaciebedrijven, de olie-industrie en eist hogere belastingen voor de allerrijksten. “Het belastingsysteem is niet eerlijk”, zegt Biden. “Niet eerlijk!”

Nieuwe campagne

Hier tekenden zich mogelijk de contouren af van een nieuwe campagne. Als Biden zich binnenkort echt opnieuw verkiesbaar stelt, dan zal hij zich in toenemende mate op de arbeidersklasse gaan richten. “Ik ben er voor jullie”, zegt hij.

Anders dan zijn toespraak van vorig jaar heeft Biden zijn blik naar binnen gericht: op eigen land en economie. De oorlog in Oekraïne komt kort voorbij, net als de huidige diplomatieke rel met China – over de aardbeving en duizenden doden in Turkije en Syrië geen woord.

President Joe Biden, die zijn blik zijn decennialang carrière lang op het buitenland heeft gehad, wil de Amerikanen laten zien dat hij er eerst voor hen is. Veertig procent van de Amerikanen vindt dat hun leven erop achteruit is gegaan, sinds Joe Biden twee jaar geleden als president begon, blijkt uit een peiling van The Washington Post en ABC News die zondag is gepubliceerd.

Een van Bidens grootste beloften dinsdag is dat de vele miljarden aan nieuwe projecten die voorkomen uit zijn infrastructuurwetten, allemaal zullen worden gebouwd met Amerikaanse grondstoffen en producten. Op woensdag zal hij naar Wisconsin reizen om zijn verhaal aan de Amerikaanse man te brengen. Om zijn werk, zo herhaalt hij nog maar eens, af te maken.