Aanschuiven aan de pomp: de oorlog in Oekraïne leverde de grote oliebedrijven recordwinsten op.
Copyright 2022 The Associated Press. All rights reserved.

200 miljard dollar: nooit eerder maakten oliebedrijven zoveel winst, met dank aan de energiecrisis

Het Franse energiebedrijf TotalEnergies heeft vorig jaar 36,2 miljard dollar (33,7 miljard euro) winst gemaakt. Dat is een recordwinst, net zoals bij de andere grote olie- en gasbedrijven. Die winst hebben ze te danken aan de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis die die veroorzaakte. De energiebedrijven trekken hun conclusies: de wereld zal nog wel een tijdje olie en gas nodig hebben.

Deze ochtend presenteerde het Franse olie- en gasbedrijf TotalEnergies zijn jaarcijfers voor 2022. Het bedrijf maakte een recordwinst van 36,2 miljard dollar (of 33,7 miljard euro), of 28 procent meer dan in het moeilijke coronajaar 2021. Tegelijk maakte het bedrijf ook bekend dat het 15 miljard dollar (14 miljard euro) verlies maakte door de activiteiten in Rusland stop te zetten.

Daarmee sluit TotalEnergies het rijtje van de grote westerse olie- en gasbedrijven, die de voorbije twee weken hun jaarcijfers bekend maakten. Naast TotalEnergies boekten ook BP, Shell, ExxonMobil, Chevron en Equinor recordwinsten. Die lagen vaak meer dan dubbel zo hoog als vorig jaar. ExxonMobil tekende vorige week zelfs voor de grootste jaarwinst ooit gemaakt door een oliebedrijf: 55,7 miljard dollar (52 miljard euro).

TotalEnergies heeft die winst te danken aan de hoge brandstofprijzen. "De prijzen van olie en gas blijven sterk doordat het aanbod in de markt beperkt blijft", zei CEO Patrick Pouyanne bij de presentatie van de jaarcijfers. En hij verwacht dat die voor het bedrijf gunstige omstandigheden zich ook in 2023 zullen doorzetten. Zo zal de vraag naar lng (liquified natural gas, of vloeibaar aardgas) in Europa blijven stijgen, wellicht zelfs sterker dan TotalEnergies zelf de productie kan opdrijven. Bovendien belooft ook de raffinage van diesel nog winstgevender te worden, door het Europese embargo op Russische olieproducten.

TotalEnergies zal volgend jaar zijn productie van olie en gas opschroeven. Het verwacht 2 procent meer olie en gas te zullen produceren dan in 2022, goed voor 2,5 miljoen vaten per dag.

Terug naar petroleum

Gisteren nog maakte het Britse oliebedrijf BP ook een recordjaarwinst bekend van 27,7 miljard dollar (25,9 miljard euro), 1 miljard meer dan het vorige record uit 2008. Net zoals TotalEnergies zal BP die winst gebruiken om de aandeelhouders te belonen. Beide bedrijven zullen extra dividenden uitkeren en eigen aandelen opkopen, waardoor de waarde van de nog circulerende aandelen stijgt.

Daarnaast zei BP gisteren ook tweemaal 8 miljard dollar (7,5 miljard euro) extra te zullen investeren: 8 miljard in “motoren van de hernieuwbare groei” zoals biogas, elektrische laadpalen en waterstof. Maar het zal ook 8 miljard investeren in wat tot nu toe nog steeds de kernactiviteit van BP is: olie en gas.

Opvallend: hoewel BP dus recordwinsten boekt, schroeft het de klimaatambities terug. Toen de huidige CEO Bernard Looney in 2020 aan het roer kwam, mikte hij op een krimp van de olie- en gasoutput met 35 tot 40 procent tegen 2030. Met dat tussentijdse klimaatdoel, het enige van de vijf grote oliebedrijven, zou BP zijn klimaatimpact kunnen terugdringen. Maar die lat komt nu lager te liggen. BP heeft het nu nog over een vermindering met 20 tot 30 procent.

“Het bedrijf BP gaat van ‘Beyond Petroleum’ naar ‘Back to Petroleum’ (van 'voorbij petroleum' naar 'terug naar petroleum', red.)”, merkte de Amerikaanse energie-analist Javier Blas op.

Recordwinsten door oorlog in Oekraïne

Naar de oorzaak van die recordwinsten is het niet ver zoeken. De oorlog in Oekraïne ontketende een energiecrisis die de prijzen van olie en gas op de wereldmarkt door het plafond joeg. 

Die energiecrisis heeft de grote olie- en gasbedrijven doen inzien dat er nog heel wat winst te boeken valt met fossiele brandstoffen. Bovendien is een deel van hun aandeelhouders er niet van overtuigd dat hun bedrijven dezelfde grote winstmarges kunnen halen met hernieuwbare energie.

De BP-raffinaderij in Gelsenkirchen, Duitsland, met op de achtergrond windturbines. De wereld moet zo snel mogelijk zien af te stappen van fossiele brandstoffen om de opwarming van het klimaat af te remmen. Maar de grote olie- en gasbedrijven plannen hun productie in 2023 op te schroeven.
Copyright 2022 The Associated Press. All rights reserved

“We voorzien de wereld mee van de energie die ze vandaag nodig heeft, en investeren tegelijk gedisciplineerd in onze transitie en de energietransitie”, zei BP-CEO Looney daarover gisteren tijdens de presentatie van de jaarresultaten. In de zakenkrant Financial Times voegde hij daaraan toe: “Regeringen en samenlevingen van overal ter wereld vragen aan bedrijven zoals het onze om te investeren in het energiesysteem van vandaag. Uiteindelijk komt het erop neer dat we die vraag beantwoorden.”

Dat geluid laten alle grote oliebedrijven de voorbije weken horen. Het valt zo samen te vatten: de wereld zal nog een tijd fossiele brandstoffen nodig hebben, en wij zullen die leveren.

“De wereld heeft een evenwichtige energietransitie nodig”, klonk het bijvoorbeeld bij Shell. Volgens het Britse oliebedrijf zijn de prijsschommelingen van het voorbije jaar te wijten aan onderinvesteringen in gasvoorzieningen. “We blijven gedisciplineerd en zullen tegelijk zorgen voor indrukwekkende opbrengsten voor onze aandeelhouders.” Hoewel ook Shell een recordwinst liet optekenen, is het niet van plan zijn investeringen in hernieuwbare energie (nu goed voor 14 procent van alle uitgaven) op te schroeven.

Niet noodzakelijk groen

De olie- en gasbedrijven profileren zich als betrouwbare energieleveranciers voor de hele wereld, maar energie-expert Moniek de Jong (Universiteit Gent) nuanceert dat enigszins. 

“Ze zeggen dat ze nog miljarden willen investeren om de olie- en gasvoorziening op peil te houden. De topman van Shell zei bijvoorbeeld dat nog niet iedereen toegang tot energie heeft. Maar dat is een excuus om meer te kunnen blijven produceren. Want waar ging het aardgas het voorbije jaar naartoe? Niet naar Pakistan, waar ze geen lng hebben. Naar Europa.”

De Jong zet ook grote vraagtekens bij de groene claims zoals die van BP. Dat maakte gisteren ook bekend dat het een grote biogasproducent opkoopt. “Die bedrijven willen de illusie geven dat ze investeren in de energietransitie. Maar voor de meeste mensen is energie een redelijk complexe materie.” En daar spelen ze op in. “Neem nu biogas. Mensen horen het woord ‘bio’ en denken dat het duurzaam is. Maar dat is niet noodzakelijk zo. Hoe wordt dat gas opgewekt? Welke uitstoot komt er nog bij kijken? Daar kan je veel vragen bij stellen. Dat geldt ook voor waterstof.”

De realiteit is wat ze is. Terwijl de wereld zo snel mogelijk minder fossiele brandstoffen moet gaan verbranden om de klimaatverandering af te remmen, drijven de grote olie- en gasbedrijven hun productie verder op. 

Nog meer belasten?

Onder andere in het Verenigd Koninkrijk is het debat losgebarsten of de enorme winstmarges van de olie- en gassector ("zulke hoge winsten dat je neus ervan gaat bloeden", aldus het persbureau Reuters) niet verder ingeperkt moeten worden. Dat land is de thuisbasis van Shell en BP. 

Het VK heft al een zogenaamde windfall tax van 35 procent op de overwinsten van het voorbije jaar. In combinatie met al bestaande taksen moet BP tot 75 procent van zijn jaarwinst afdragen aan de Britse staat, berekende de Britse openbare omroep BBC - al zijn die Britse activiteiten maar een tiende van het wereldwijde portfolio van BP. 

“Miljoenen mensen hebben moeite om hun huizen te verwarmen en voedsel op tafel te zetten”, zei Paul Nowak van de Britse vakbond TUC, “en ondertussen lacht BP zich rijk”.

Maar op dit moment is het vooral de Britse oppositie die nog hogere taksen eist. Het is ook maar zeer de vraag of de sector een mogelijke verhoging zomaar zal slikken. Chevron heeft alvast de EU voor de rechter gesleept omdat het de Europese overwinstbelasting illegaal vindt.

In de thuisbasis van Chevron, de Verenigde Staten, wordt dan weer een heel andere discussie gevoerd. President Biden denkt niet aan hogere belastingen. Hij vindt dat de oliegiganten meer vaten moeten oppompen, zodat de prijzen aan de pomp gedrukt worden. “Maar in de plaats daarvan kiezen ze ervoor om de zakken te vullen van kaderleden en aandeelhouders.”

Meest gelezen